Katalog

O luslararası Frankfurt Kitap Fuarı, bu sene 61. kez kapılarını dünya yayıncılarına açıyor. Frankfurt Kitap Fuarı Direktörü Juergen Boos, basın toplantısında, 13 salonda 101 ülkeden 7000 yayıncının 400 bin yeni kitabı tanıtacaklarını söylüyor. Fuar sırasında Alman Yayıncılar Birliği’nin Barış Ödülü, Alman Kitap Ödülü verilecek. Nobel Edebiyat Ödülü’nün de aynı tarihlerde açıklanması bekleniyor. Fuarın Onur Konuğu Çin, sloganı da “Gelenek ve yenilik”. kuduğum Kitaplar METİN CELÂL Çin, Frankfurt Kitap Fuarı’nın başını ağrıtacak Fuar sırasında yapılacak 2900 etkinlikten 450’si de Çin ile ilgili. Etkinliklerin yarısı resmi Onur Konuğu Organizasyon Komitesi tarafından diğerleri enstitüler, yayıncılar, dernekler ve sivil toplum kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek. Okumalar, tartışmalar, sergiler, filmler, opera, dans ve kung fu gösterileri var programda. 2009 Onur Konuğu Çin, Frankfurt Kitap Fuarı’na 50 yazar, 300 yayınevi ve yaklaşık 2.000 yayıncı, gazeteci ve sanatçı ile katılacak. Çin’in Frankfurt Kitap Fuarı’nda Onur Konuğu olması eleştirilere neden oldu. Çin, insan hakları ve yayınlama özgürlüğü açısından sürekli eleştirilen bir ülke. Özgürlükçü anlayışlara tahammülü yok. Baskıcı bir anlayışı var. Geçtiğimiz aylarda Uygur Türklerinin yaşadıkları şiddet de bu tavrın son örneği olarak gösteriliyor. Çin’in muhalif yazarlara tahammülü olmadığı, halen Çin’de birçok kitabın yasak olduğu, hapsedilmekten korkan ünlü yazarların birçoğunun yurtdışında yaşamak zorunda oldukları dile getirilen olgulardan. Çin’de devlet izni olmadan yayıncılık yapmak mümkün değil. Yayınevleri doğrudan ya da dolaylı yollardan devlete bağlı, yani bağımsız bir yayıncılıktan söz etmek mümkün değil. Yayınlanacak tüm kitaplar devletin kontrolünden geçiyor. Bu insan hakları ihlalleri, kitap yasaklamaları söz konusuyken Çin’in devlet düzeyinde temsilinin hem bu tavırları onaylamak olacağı hem de bu büyük ve önemli kültürün tam 2008 Frankfurt Kitap Fuar Onur Konuğu Türkiye Ulusal Yürütme Koolarak temsil edilemitesi Eşbaşkanları Müge Gürsoy Sökmen ve Ümit Yaşar Gözüm, onur meyeceği söyleniyor. konuğu plaketini Çin Halk Cumhuriyeti Basın Yayın Bakan Yardımcısı Çin’in Onur Konuğu Li Dongdong´e devrederken. Fuardan genel görünüm (aşağıda). U Organizasyon Komitesi’nin sadece 50 yazar davet etmiş olması da bunun kanıtı olarak gösteriliyor. Birçok dünya çapında tanınmış yazar fuar listesinde yer almıyor. Çin, muhalif, rejim karşıtı yazarları listeden çıkartınca geriye bu kadar yazar kalmış. Frankfurt Kitap Fuarı Direktörü Juergen Boos, fuarda muhalif seslere de yer verileceğini, bunun en önemli kanıtının yapılacak etkinliklerin yarısının resmi programı dışında gerçekleştirilecek olması olduğunu söylese de gelişmeler hiç de iç açıcı değil. Alman yayınevleri tarafından davet edilen muhalif Çinli yazarlara Almanya’nın vize vermediği, fuar yönetiminin Çinlilerin isteklerine boyun eğdiğini ve muhalif yazarlara fuar programında yer vermediği yaygın söylentilerden. ÇİN SANSÜRDE KARARLI Çinliler kesinlikle muhalif bir ses duymak istemiyor. Frankfurt Kitap Fuarı öncesi geleneksel olarak düzenlenen sempozyumun bu yılki konusu Çin’di. Çin, Frankfurt’ta 12 Eylül günü düzenlenen “Çin ve Dünya” adlı sempozyuma muhalif yazarların katılımını engelledi. Fuar yönetimince sempozyuma çağrılan muhalif yazar Bei Ling ve araştırmacı gazeteci Dai Qing’in daveti Çinlilerin baskısı ile iptal edildi. Yazarlar sempozyuma resmi düzeyde değil de sade vatandaş olarak katıldı. İki yazarın toplantıda söz alması üzerine Çin heyetinin bir kısmı salonu terketti. Bei Ling, fuar yönetimini baskılara boyun eğerek kendi ilke ve gelenekleriyle çelişmekle suçladı. “Bu fuar için iyi bir başlangıç değil. Düşünce özgürlüğünü destekleme kapsamında fuar yönetiminin muhalif yazarlara verdiği düşüncelerini açıklama fırsatı geleneğini koruması ve sürdürmesi lazım. Bu yıl Çin’i konuk etmeye kalkıştılarsa tüm bu sorunlarla yüzleşebilmeleri gerekirdi. İfade özgürlüğü gibi bazı kurallardan vazgeçmemeleri gerekirdi” dedi. Fuarın yöneticisi Juergen Boos bu iki yazarın davetli listesinden çıkarıldığını doğrularken Çin hükümetinden baskı iddialarını şu sözlerle yalanladı. “Bu etkinliğe Çin’in kurumsal katılımı ancak bu şartlar altında sağlanabilirdi. Çok zor şartlar altında ve uzun tartışmalardan sonra etkinliği iptal etmemek için böyle bir karar aldık. İfade özgürlüğünün temsilcisi Frankfurt Kitap Fuarı hiç kimsenin kendisine baskı yapmasına izin vermez.” Çin’in en üst düzeydeki sansür kurumu, Çin Haberleşme ve Yayıncılık Bakanlığı Yardımcısı Wu Shukin açık ve net konuşmuş: “Rejim muhalifleri tarafından yazılan ve Çin’de yasak olan kitaplar ile tehlikeli mesajlar veren kitaplarla ilgili olarak açıkça şunu söyleyebilirim: Çin’in istikrarını bozmaya çalışan kitaplara kesinlikle izin verilmeyecek, onlar bizim fuardaki stantlarımızda kesinlikle yer almayacaktır.” (Almanya’nın Sesi Radyosu’dan) TÜRKİYE’NİN KATILIMI Frankfurt Kitap Fuarı’nın “Facts & Figures” adlı broşüründen öğrendiğimize göre geçen yıl Frankfurt Kitap Fuarı’nda Onur Konuğu olan Türkiye fuara birçok rekorlar kırdırmış. Türkiye’nin Onur Konuğu projesi kapsamında Türkiye’den 350 yazar ve 165 yayınevi fuarda konuk olmuş. Fuarda ve Almanya’da 300 edebi etkinlik, 40 kültürel etkinlik (sergiler ve sanatsal programlar), 150 tartışma toplantısı, bilimsel konferanslar ve okumalar gerçekleştirilmişti. Fuar 299.112 ziyaretçi ile rekor kırmış, Türkiye hakkında 4000’den fazla haber yayımlanmış. Frankfurt’ta Onur Konuğu olmamızın hem ülkemizin imajı hem de turizm açısından olumlu meyvelerini verdiği bir gerçek. Ama Onur Konuğu projesinin esas amacı kültürel ve edebi eserlerimizin yabancı dillerde yayımlanmasıdır. Bu da tek bir fuara katılmakla, bir yıllık çaba ile başarılacak bir şey değil. Geçen yıl Frankfurt’ta çok önemli adımlar atıldı ama bu projeden verim alınabilmesi için devamının da gelmesi gerekiyordu. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay yayıncılık sektörünün bu çağrısını karşılıksız bırakmadı. Türk Edebiyatının Dışa Açılması projesinin geçen yılki etkiyi sürdürecek bir yoğunlukta sürdürülmesi ve yine yayıncılık sektörünün temsilcileri ile birlikte gerçekleştirilmesi kararını verdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın koordinasyonunda Türkiye Yayıncılar Birliği, Basın Yayın Birliği, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Türkiye Yazarlar Birliği temsilcilerinin yer aldığı bir Ulusal Organizasyon Komitesi kuruldu. Frankfurt Kitap Fuarı’nda Türkiye ulusal standı bu yıl Hol 5.1’de 350 m2 ve çocuk kitapları bölümünde 50 m2 olmak üzere toplam 400 m2 lik bir alanda onur konuğu ülke çalışmalarının bir devamı olacak bir tasarım ve etkinliklerle yer alacak. Bu yılki katılıma İTO ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ de destek veriyorlar. Türkiye ulusal standında 34, çocuk kitapları yayıncıları bölümünde de 6 olmak üzere toplam 40 yayıncımız, yayınlarını tanıtacak ve telif hakları alışverişinde bulunacaklar. Yine bu yıl, sekiz Telif Hakları Ajansı Türk yazarlarına, yayıncılarına ve çevirmenlerine yeni dış bağlantılar kuracak ve dışa açılmanın en büyük ayağını oluşturan TEDA projesine katkı sağlayacaklar. Fuar alanında paneller, okuma etkinlikleri ile kültürel ve sektörel tanıtım faaliyetlerinden oluşan 20 etkinlik gerçekleştirilecek. İlber Ortaylı, Gül İrepoğlu, Ayşe Kulin, Mario Levi, Esmahan Aykol, Oya Baydar, Gülten Dayıoğlu, Melike Günyüz, Nazan Bekiroğlu, Selahattin Yusuf, İskender Pala, Beşir Ayvazoğlu, Mevlana İdris Zengin, Aytül Akal, Sadık Yalsızuçanlar, Sibel Eraslan, Jaklin Çelik ve Şebnem İşigüzel etkinliklere katılacak yazarlardan. İngilizce bir yazarlar, bir de yayıncılar kataloğu hazırlanıp bastırıldı. Yazarlarımız ve yayıncılarımız hakkında bilgileri içeren booksfromturkey.com adlı site de proje kapsamında yayına başlayacak. ? SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1025