Katalog

OKUMA! ÇOCUKGENÇLİK Uzaylı köpek Baaşa’dan davet var! Ë Mavisel YENER ürkiye’de yaşayan, Kırgızistanlı piyanist, besteci Anjelika Akbar, uzaydan gelen bir köpekle tanıştırıyor çocuk okurları. İnkilap Kitabevi’nin çocuklara yönelik kitaplar için kurduğu Mandolin Yayınları’nca Türkçeye çevrilen kitabın önsözünde Akbar diyor ki: “Okuduğunuz bu kitap sizlere ulaşana kadar birçok ülke dolaşarak uzun bir yolculuk yaptı.” Kitabın öyküsünün 1990’da Hindistan’ın Delhi kentinde nasıl başladığını okurken çoktan masal dünyasına T yolculuğa başlıyoruz bile. Baaşa, öncelikle Anjelika Akbar’ın rüyasına girmiş ve onunla konuşmuş. Akbar gözlerini açtığında her şeyi öylesine net anımsıyormuş ki, düş mü gerçek mi olduğuna karar verememiş. Baaşa’yı başkalarına da anlatma isteğiyle dolup taşmış; hemen sözcüklere dökmüş gördüklerini. On iki günde on iki masal ortaya çıkmış. Baaşa okuruyla buluşmayı yıllarca beklemiş. Aradan on altı yıl geçtikten sonra, Ak bar Fransa’ya gittiğinde Moskova’dan gelen bir yayınevi sahibiyle tanışması Baaşa’nın çocuklarla buluşmasını sağlamış. Masallardan çok etkilenen yayınevi sahibi 2007’de kitabı Moskova’da Rusça basmış. Rusça yayımlanan kitapla, Türkçe yayımlanan kitap arasında illüstrasyonlarda bazı farklılıklar varmış. Kitabın yolculuğu Mandolin Yayınları’nda devam etmiş; kitap 2008’de Türk okuruyla buluşmuş. “SU” albümüyle tanıyıp müziğine hayran olduğum Akbar’ın çocuk kitabını okumak heyecan vericiydi. Şahin Erkoçak’ın ışıklı çizgileri kitabı bütünleyen bir öğe olarak karşımızda. Ressamın çocuk kitabında kullandığı renk onlara yüklediği duygusal anlamlarla bütünlük taşırsa çocuk okur masal dünyasına çok daha kolay girebilir. Erkoçak’ın resimleri bunu başarıyor. Uzaylı Köpek Baaşa’nın geldiği gezegende herkes mutlu olmaya ve gülmeye alışıktır. Kimi zaman hüzünleri, acıları da olur elbet. Fakat, bunların üstesinden gelmek için birbirlerine şefkat ve yakınlık gösterirler. “Onun için gezegenimizdeki tüm köpekler beyaz renktedir.” (s.7) der Baaşa. Beyaz, temizliğin, yeni başlangıçların, bozulmamış, değerini yitirmemiş kavramların rengidir. Parlaktır, enerji verir. Saflık ve ışığın rengindedir Baaşa, bembeyazdır. İki metre boyu, kocaman pofuduk bir kuyruğu, büyük kulakları, mavi gözleri vardır. Baaşa’nın uçuşan tüyleri, düş kurduğunda pembeye dönüşür. Evet, yanlış duymadınız onun tüyleri uçuşur çünkü o uçabilir. Baaşa, dünya gezegeni üzerinde uçarken bir karar verir. “Kesin kararımı verdim. Herkese beyaz köpeklerimizi anlatacağım. Belki beni anlamazlar, ama övünmek için böyle yapmıyorum. Yaşantımız birçokları için örnek olabilir. Belki bir gün herkes böyle bir hayat yaşamak ister diye anlatacağım.” (s.7) Baaşa masallarında kendi gezegenini anlatırken bir yandan da dünya ile karşılaştırmalar yapar. Çocuk okurun çok hoşuna gidecek bu karşılaştırmalar kitap boyunca eğlenceli bir biçimde devam eder. Kitap bittiğinde Baa şa çoktan dostumuz olmuş, bize düşlerimizi büyütmeyi öğretmiştir bile… Mandolin Yayınları gibi duyarlı davranan yayınevlerini kutlamak gerek. Sepetlere “çocuk kitabı” adı altında bir şeyler doldurup bir liraya satıldığını her yerde görüyoruz. Bunlar genelde uyduruk çeviriler, Türkçesine editör eli değmemiş, kurgusu çok kötü, resimlemesi berbat “şey”ler. Ucuz olduğu ve “kitap” diye sunulduğu için çocuk alabiliyor. Birkaç kez böyle kötü kitapla karşılaşınca da kitaplardan soğuyor, çünkü o tür bir kitap okuma heyecanı vermiyor çocuk okura. Oysa çocuğu resimleriyle, dili ve kurgusuyla heyecanlandıracak kitaplara gereksinim var. Bu nedenle uzak görüşlü ve sistematik düşünme alışkanlığı ve yeteneğine sahip yazar ve yayıncıların el ele ürettikleri kitapların çoğalması çocuklarımız adına hepimizi sevindiriyor. Uzaylı Köpek Baaşa masalların sınır tanımayan düşsel yanını ortaya koyuyor. Okurun düş gücünü sonuna değin ortaya koyabileceği bir okuma getiriyor. Kim istemez Kafdağı’nın ardındaki o gizemli gezegendeki Baaşa ile tanışmayı, masal varlıklarla sohbet etmeyi… Akbar, masalı sayesinde eğlenceli bir okuma ile, kişisel gelişim ve anadili bilinci de sağlarken, estetik duyguların gelişimi ve okuma alışkanlığı kazanımını da destekliyor. Bu masallar ilerinin seçici okurunu, iyi yapıtların peşine düşen bireylerini yaratma sürecinde de görev üstlenecektir kuşkusuz. Kitabı okurken aklıma takılan konu, niçin “masal” yerine “hikâye” sözcüğünün tercih edildiği oldu. Bir masal kitabı niçin böyle adlandırılmış diye düşündüm. “Ben bayramları çok severim. Gezegenimizde birçok bayram kutlanır. Bizde bayramlara ‘Rina’ denir. Rina; mutluluk demektir. Mutluluklar da çeşit çeşittir elbette. O gün hangi mutluluğumuz varsa, onun bayramını kutlarız. Baharın İlk Günü Rinası, Küçük Köpekçik Rinası, Su Rinası, Irmak Rinası, Tüm Köpekler Rinası…” (s.16) Çocuklar eğitim sistemimizin yokuşlarını tırmanmaya çabalarken, düşünce ve düş dünyalarını bileyen, sellerce taşan, bulutlarca uçan masal ve öyküler ışıklasın yollarını… Hoş geldin Baaşa, ışıklar içinde geldin, ne iyi ettin de geldin… Bizi sevgi, dostluk, “Rina” gezegenine davet ettin. Çizgi filmin de geliyormuş diye duydum Baaşa; Kitap Rinası’nı da çok sever çocuklar, biliyorsun. Yeni masalların gelsin, yepyeni sevinçlerle… ? Uzaylı Köpek Baaşa’nın Hikâyeleri/ Anjelika Akbar/ Resimleyen: Şahin Erkoçak/ Mandolin Yayınları / 32 s./ 2008 www.maviselyener.com Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. SAYFA 24 CUMHURİYET KİTAP SAYI 969