Katalog

? nuç genellikle hüsran oluyor. Hollywood tarzı soylu bir isyandan çok, nedensonuç ilişkisini zedeleyen bir pasif agresyon çıkıyor karşımıza. Romanlarımdaki klostrofobi ve çıkışsızlık hissi yaratan yarı boğucu atmosfer biraz da buradan geliyor. Oğlak Yayınları’ndan çıkan yeni romanın Apartman Boşluğu’nda da kahraman Arif’in hikâyesi biraz önce konuştuklarımızın farklı varyasyonlarıdır. Nasıl bir yazılma hikâyesi var bu yeni romanının? Apartman Boşluğu beste yapmak için eve kapanan genç bir müzisyenin hikâyesi. Modern bir perili ev diyebileceğimiz, her tarafından yarı melodik sesler ve ritmik çatırtılar yükselen tuhaf apartman dairesinde, evle sıra dışı bir ilişkiye girerek üretmeye başlıyor Arif bestelerini. Romanın yazılma hikâyesinde belirleyici olan fikirse, yazarken benim de benzer bir yaratım sürecine girecek oluşumdu. Yani yaratmaya çalışan bir karakteri yaratırken, onun kaygılarını, heyecanını, bunalımını paylaşacaktım. Roman yazarıyla kahramanı arasında kurulan bir paralelliği ve deneysel bir yapısı var romanın. İç içe geçmiş iki yaratım süreci… Biri kurmaca, diğeri gerçek… Anlatım tekniği açısından da bir yenilik denedim Apartman Boşluğu’nda: Bazı bölümlerde olayı Arif’in gözünden, bazı bölümlerde anlatıcının gözünden takip ediyoruz. Başlarda birbiriyle uyum içinde ilerleyen bu ikili anlatım, Arif’in parçalanan kişiliğiyle birlikte ayrışmaya başlıyor. Ve bir noktadan sonra iki anlatıcının ağız birliği bozuluyor, aynı olay iki farklı yorumla aktarılıyor ve okurun hangi tarafta yer alması gerektiği belirsizleşiyor. Bu anlatım tekniğini kullanarak, yabancılaşma sürecinin ve öteki duygusunun iyice yıkıcı ve rahatsız edici bir hal almasını planladım. VAROLUŞ PROBLEMİ Boşluk duygusunun bireydeki yansımaları anlatılır esasen… Birey olmaya atılan adımın bir tepkimesi midir bu duygu ya da? Boşluk duygusu, var oluşsal sıkıntılarla birleşerek derinleşiyor. Var olabilmek için beste yapması gerektiğine inanan Arif, kendini müthiş bir kıskaca sokmuş oluyor ve kısa zamanda evde yaşayan ilham perisinin kölesi haline geliyor. Sonuçta ürettiklerine yabancılaşmaya ve benliğinden kopmaya başlıyor. Sanatçı egosu, estetik kaygıları, gelecek planları ve hayalleri ile yeteneği, korkuları ve gerçekler arasında bir yere sıkışıp kalıyor. “Birey olmaya atılan adımın bir tür tepkimesi” diyebiliriz bu durum için. İnsanların hayatın nesnesi konumuna getirildiği günümüz tüketim toplumunun kitle kültürü içinde birey olabilmek öyle kolay bir şey değil, hatta mümkün değil. Hal böyle olunca, bize Türkiye’deki gençliğin bir profilini de çıkarmış oluyorsun. Bir vaka halini alıyor gençlik türlü etkenler dolayısıyla kabilinden bir kanıya varır mısın? Biraz jenerasyon ifşası yapmanı isteyeceğim senden!.. “Türkiye’deki gençlik” demek fazla iddialı olur fakat belli bir kesimin ve kuşağın temsilcisi olan bir karakter Arif. Edebiyatta ve sinemada örneği bol olan; eğitimli, kültürlü, kendine ve topluma yabancılaşmış, var oluşsal sorunlar tarafından kuşatılmış bunalımlı CUMHURİYET KİTAP SAYI bir karakter… Popüler kültürün benzeştirici işleviyle birbirinin kopyası haline gelmiş, bireye değil bireyciliğe inanan, akıl yerine kurnazlığı yücelten, tüketmeyi tek var oluş biçimi sanan, medyanın ürettiklerini gerçek zanneden, iletişim devriminin sevgisiz, bilgi toplumunun sorgulama özürlü gençlerinden oluşan kendi kuşağım konusundaki düşüncelerim pek iç açıcı değil. Zaten romanın kasvetli atmosferinin arkasında, biraz da bu karamsar düşünceler var. Psikolojik gerilimden söz ettik söyleşinin başlarında; romanlarının fantastik boyutuna da değinmeli ama… İkisinin birlikteliğinden söz edebilir değil mi? Evet. Kitaplarımın türü için “psikolojik gerilim”, tarzı için de “fantastik” diyebiliriz sanırım. Önemli eleştirmenlerimizin de altını çizmiş olmasının güveniyle “gerilimi gündelik ayrıntılardan çıkaran bir tarz”ım olduğunu söyleyebilirim. Vampirler, hayaletler, canavarlar, ejderhalar, cinler, periler, uzaylılar yerine son derece günlük nesnelerden ve gerçek durumlardan yola çıkarak kurgulamaya çalışıyorum gerilim atmosferini. Doğaüstü anlatılar okur olarak da yazar olarak da ilgimi çekmiyor. Olağan ile olağanüstü arasındaki alana sıkışmış, belirsizlikle beslenen, hayalle gerçeğin, kafada geçenle başa gelenin ayırt edilemeyecek biçimde birbirine karıştığı tekinsiz bir korku anlayışım var. Konunun teorisyeni kabul edebileceğimiz Todorov’a göre fantastik anlatı, “okuyucunun, öyküdeki kişilerin dünyasını canlı kişilerin yaşadığı bir dünya olarak görmesini ve anlatılan olaylarla ilgili olarak doğal bir açıklama ile doğaüstü bir açıklama arasında kararsızlık duymasını sağlar. Bu kararsızlık öykü kişisi tarafından da hissedilir. Böylece okuyucunun görevi bir kişiye verilmiş olur. Okuyucunun kararsızlığı, fantastiğin ilk koşulunu oluşturur. Fantastiğe can veren bu kararsızlık duygusudur.” Romana dair son sorum olacak: Romanın çeşitli evrelerinde çıkagelen; cart kırmızıya boyanmış, soluk renkli, geniş tepside yan yana yatan hareketsiz balıklar… romanın metaforik altyapısını oluşturuyor diyebiliriz miyiz? Ölü balık neyin tezahürüdür? Ölü balıklar, karakterin yabancılaşmış ruh haline gönderme yapan ve ona huzursuzluk veren ayrıntılardan biri romanda. Kendi âleminden kopmuş, başka bir âlemde, sadece ölü olarak var olabilen ve değerlendirilen ahşap tepsideki balıklar, takıntılı bir tip olan roman karakterinin kafasında dönen onlarca imgeden biri. Bu tip imgelerin döngüsel bir mantıkla romanın çeşitli evrelerinde çıkagelmesi de, karakterin takıntılı ruh halinin eseri… Ancak her tarafta karşısına çıkan karanlık delik kadar belirgin ve önemli bir metafor değil ölü balıklar. Son olarak, Hakan Bıçakcı gelecek programını aşağıyukarı tayin etti mi, bize ipuçları verir mi? Roman yazmaya devam etmeyi planlıyorum. Henüz ne yazacağıma dair yeni bir fikir yok kafamda. Bir yandan da gazete ve dergilerde yayımlanan popüler kültür eleştirisi yazılarıma devam etmek istiyorum. Programda büyük bir değişiklik yok sayılır. ? [email protected] Apartman Boşluğu/ Hakan Bıçakcı/ Oğlak Yayınları/ 254 s. 938 SAYFA 17