Katalog

? Kardeş Fırtınalar ? Cihan OĞUZ air Gültekin Emre, “Kardeş Fırtınalar” adını verdiği eleştiriinceleme kitabında, 39 şairin şiirlerini ve şiir kitaplarını irdeliyor. Aslında, “irdeliyor” kelimesinin izdüşümünde yatan anlam, Gültekin Emre’nin bizzat kendisinin “Sunu”daki itirazıyla, bir bakıma “paylaşıyor” kelimesiyle yer değiştiriyor. Emre, her ne kadar kitabın kapağında “eleştiriinceleme” ibaresi yer alsa da, kaleme aldıklarının “alçakgönüllü yazıların toplamı” olduğu görüşünde. Gültekin Emre’nin 20 yılı aşkın süredir bıkıp usanmadan sürdürdüğü bu çaba, hem takdire değer, hem de eleştirinin kendi özgül kalıpları içinde tartışmaya açık bir yön taşıyor. Emre, benim de tüm şiir kitaplarım için birer “tanıtma yazısı” yazdı ve bunlar Türkiye’nin belli başı dergilerinde yayımlandı. Benim yaşıtım/dönem arkadaşım olan hemen hemen tüm şairlerin yapıtlarına da aynı “sıcaklıkla” yaklaştı. Hiçbir zaman “sınırı” aşmadı, çok az dokundurmalarda bulunsa da asla ele aldığı şairleri “üzecek” sözler söylemedi. Ben de böyle yazılar yazıyor muyum? Zaman zaman evet. Peki, bu yazılar şiir eleştirisi mi? Hayır. “Kitap tanıtma” yazılarının temel özelliği, kaleme alan şair/yazar tarafından sevilen, beğenilen ve edebiyat dünyasına duyurulmak istenen yapıtların/yazarların öne çıkarılmasıdır. Bu “masum” çabadan dolayı eleştirmeni/yazarı suçlayamazsınız. Eğer herkese mavi boncuk dağıtarak edebiyat tarihine demir atmak gibi bir amacı yoksa, olsa olsa “yetersiz” bulursunuz. Bu handikapla, eleştiri/eleştirel deneme yazan hemen herkes karşılaşır. Gültekin Emre, 30 yıla yakın süredir yurtdışında yaşayan, ama Türk Edebiyatı’nı bu topraklarda yaşayanlardan daha sıkı takip eden bir şairdir. Yıllar önce yayımladığı Parantez ve Şiirlik, aynı dönemde Türkiye’deki değme edebiyat dergilerine taş çıkartacak kadar düzeyli ve kaliteli dergilerdir. Gültekin Emre de, kitap tanıtma yazılarını, eleştirilerini bu dergilerden başlayarak günümüze ka Ş dar gayet istikrarlı şekilde sürdüregelmiştir. Arada en küçük bir boşluk bile olmaması, Emre’nin bu konuda ne kadar duyarlı olduğunun kanıtıdır. “Kardeş Fırtınalar” da, o duyarlılığın kitaplaşmış biçimi. Kitapta, Metin Altıok’tan Gülten Akın’a, Enis Batur’dan Behçet Aysan’a kadar pek çok şairin dizelerini gönülden paylaşmanın izleri var. Belki “gurbet” duygusunun kendisine kazandırdığı “terbiye”, belki de gerçekten doğası gereği Gültekin Emre, şiir eleştirisinde “karıncayı incitmeyecek” kadar usulcacık ve “empatik” bir tarz geliştirmiştir. “Terbiye” derken, onca yıldır şiir yazan ve kendine özgü bir dile sahip Gültekin Emre’nin niçin böyle bir tercih yaptığını da anlamak lazım. Gültekin Emre, mutlaka okuduğu şiirlerde aksaklıklara, yanılgılara, yanlışlara ve anlam bozukluklarına rastlıyordur. Semantik açıdan yapıtlarda bazı boşluklara tanık oluyordur. Hatta hatta kendi şiir tarzına hiç uymayan dizelerle halvet olurken, mutlaka nasırına basılmış kadar elem içindedir. Ama bunların hiçbiri, “agresif eleştiri” kaleme almamayı daha baştan seçmiş Gültekin Emre için birer engel oluşturmamıştır. Belki tek istisna, kitabın sonundaki “80’den Sonra Ne Oldu?” başlıklı yazıdır. O yazıda biraz daha relaks ve cesurdur. Ad vermese de, İsmet Özel ve Ece Ayhan’ı taklit eden şairlerin çıkmazına vurgu yapar. “Hilmi Yavuz gibi zorlama mürit yaratanlara da rastlandı” diyerek, sözünü esirgemediğini gösterir. Aşırı imge ya da biçim denemelerinin yol olmadığını dile getirir. En önemli tespiti ise şudur: “Ha, zorlamayla akım, takım olmaz. ‘Yeni Bütün’ bir esintiydi yalnızca. 80’den sonra yazanlar arasında şiirini sıkı kurmuş şairler var, takım değil bunlar, akım hiç değil yazdıkları şiir.” Gültekin Emre’nin yazdıklarını yıllardır okuyorduk, şimdi kitaplaştılar. Ben asıl yazmadıklarını merak ediyorum. ? cihanoguz@yahoo.com Kardeş Fırtınalar/ Gültekin Emre/ Yapı Kredi Yayınları/ İstanbul: Kasım 2007/ 332 s. Gültekin Emre ? SAYFA 19 CUMHURİYET KİTAP SAYI 940