Katalog

O K U R L A R A Gazeteci arkadaşımız Aykut Küçükkaya, Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan “Şef Yimpaş'la Kurulan Para Diktatörlüğü” adlı kitabında, Dursun Uyar lokomotifliğindeki, rengi, sermayesi yeşil Yimpaş'ın ipliğini pazara çıkarıyor. Allah, din, iman adına topladıkları paralarla imparatorluk kuran, sayısız insanın ocağını yıkan bir yapılanmanın nasıl bir şey olduğunu belgeleriyle gözler önüne seriyor. Küçükkaya ile kitabını konuştuk. Gustave Flaubert, Madame Bovary'yi yazdığında 35 yaşındaydı ve yayımlanan ilk romanıydı. Roman basılmadan önce 1 Ekim15 Aralık 1856 tarihlerinde 'Revue de Paris' dergisinde altı sayıda tefrika edilmişti. Roman, okurla buluştuğu andan başlayarak merak ve şaşkınlık yarattı. Flaubert “toplum ahlakına ve dini duygulara saldırı” suçlamasıyla yargılandı. Beraatla sonuçlanan bu dava romana duyulan ilgiyi artırmıştı elbette ama edebiyat çevrelerini asıl sarsan Madame Bovary'nin yenilikçi gücüydü. Daha Ekim 1857'de “akıl almaz bir meydan okuma” sözleriyle, Flaubert'in ölümünden dört yıl sonra da “edebiyatta bir devrim” nitelemesiyle yüceltilen roman bugün artık bir klasik. Madam Bovary yayımlanışının 150. yılında yine gündemde. Bu ünlü romanı değerlendiren bir yazı var sayfalarımızda. 26 Nisan 2007 tarihli sayımızda yer verdiğimiz Nihat Ziyalan söyleşisinin fotoğraflarını şimdilerde Avustralya'da yaşayan Taylan Büyükşahin çekmişti. Burada belirtmiş olalım. Bol kitaplı günler… K TURHAN GÜNAY eposta: [email protected] [email protected] arşılaşmalardan söz ederken, konu Cees Nooteboom’a gelip dayandıydı. “Arzın Merkezinde Buluşmalar” genel başlığı altında gerçekleştirilen, Adnan Özer’in yönlendirdiği Cemal Reşit Rey “diyalog”larında, 31 Mart 2007 günü Nooteboom’la yan yana oturmazdan önce kafa kafaya verme fırsatımız doğmuştu. Uzun bir akşam yemeği faslında, karşılıklı açıldık; ertesi gün boyunca, sahnede ve ötesinde sürdü diyaloğumuz, o gece bir noktalı virgül koyduk böyle başlayan ilişkilerin usul usul kök saldığını biliyorum artık. Her karşılaşma, ister istemez bir tür sonuç bırakıyor arkasında; farkına varsak varmasak, bilânço oluşturuluyor zihinlerde. Biribirinizi biraz okumuş, fikir sahibi olmuşsunuz. Tanışınca, öbür halkaya da sıçranıyor: Yazar’dan İnsan’a geçiş bazan pekiştirir imgeyi, bazan çözer ve püskürtür: İlle de, değer verdiğimiz yazarın kişiliğini yakın bulacaksınız diye bir kural geçerlilik kazanmıyor. Şüphesiz, diyaloğun gelişmesini, koyulaşmasını sağlayan etmenlerin başında ortaklıklar geliyor. Meşrep, ilgi, hedef ortaklıkları öncelikle de. Nooteboom nitelikli okura yönelmiş, öyle bir okuru seçmiş bir yazı adamı; “çoksatarlar yazmak” tasalandırmamış onu. Ülkesinde, anadilinde bile sonuç öyle gerçekleşmiş: Musil’in kendini tanımladığı gibi, tanınan ama geniş kitleyle buluşmayan bir üretim. Şiir, yazı yaşamının merkezinde. Gelgelelim, en az bilinen yönü bu, yabancı dillere de fazla açılamamış şiirleriyle, çevirmenlerinin uzak durmasından yakınmadan edemedi. Romanları, öykü kitapları, denemeleri, daha çok da gezi metinleriyle yaygın tanınırlığa ulaşmış. Bir globe trotter Nooteboom. Alabildiğine geniş bir coğrafyanın seyyahı: Japonya’dan Güney Amerika’ya, Malezya’dan Tayland’a uzanıyor yolculukları. Yılın yaklaşık yarısını İspanya’daki evinde, üç ayını Amsterdam’da geçiriyor, kalan üçdört ayı konferanslar vermek, okuma günleri yapmak, çağrılara yanıt vermek üzere dolaşmaya ayırıyor. Doğrusu, ülküsel bir paylaşım. Önümüzdeki yıl 75’ine basıyor. Hollanda bağrına basmamış onu. Kitaplarını tek bir yayınevi üstlenmemiş, dağınık düzende kalmışlar hep. Oysa Almanya’da Suhrkamp çoktan “Bütün Eserleri”ni çıkarmış bile. Bir burukluk içinde ülkesine karşı; düşmanca yaklaşanların sayısı onu bezdirmiş. Söz bir ara on yıldır aday gösterildiği Nobel ödülüne gelince, “bir tek şey için almak isterim: Hollanda’dakileri susturur belki”. Dayanamadım: “Bana kalırsa hepten yanılıyorsunuz”. Az durdu ve sonra, “Haklısınız” dedi. Kendi ülkeniz böyledir: bir şeyler yapmışsınızdır, onun için de “Sen kendini ne sanıyorsun?” diye bakanlar çoğunlukta olur. Kitaplarımızdaki kurmacagerçek karışımı hakkında konuşuyorduk bir ara. ‘Kahraman’larından biri, Alman düşünürü Rüdiger Safranski’yle tartışma çıkmış aralarında, ona demiş ki: “Sen olmayan sen ile ben olmayan ben birlikte votka Enis BATUR Pervasız Pertavsız Cees Nooteboom’la içiyoruz romanda hiç votka içmeyiz ki biz”. Gel de dert anlat! Okurların bir çoğu da sizi siz sanmaz mı? Öte yandan, roman kahramanına dönüştürülmüşseniz, genellikle içerlersiniz: Selim İleri’nin, Adalet Ağaoğlu’nun, Orhan Pamuk’un benden neredeyse intikam almaya çalıştıklarına inanmışımdır. Ya yazarın canyoldaşı, o haklı olarak rahatsız değil midir yazıya giriş biçiminden? Nooteboom hemen sordu: “Acı Bilgi’deki Tül, Fatma Tülin değil mi?”. Hemen bil mukabele yaptım: “Simonie, elbette Simone değil mi?”. Gülüştük ya, her zaman kolay iş olmaz bu. Simone, fotoğraf sanatçısı. Sonunda, birlikte bir projeye girişmişler: Gezileri sırasında, şair ve yazarların mezarlarını ziyaret etmişler, fotoğrafları Simone çekmiş, metni Cees yazmış, yakında yayımlanacak olan kitapta, rastlantılar bitmez, PortBou’daki Benjamin de varmış. Bir dahaki sefere, dedik, Aşiyân’a gidelim. Hep öyle olur: Bir dahaki seferi sıcak bir belirsizliğin bağrına bırakırız. ? İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk? Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız ? Yayın Yönetmeni: Turhan Günay ? Sorumlu Müdür: Güray Öz ? Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı ? Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişliİstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 ? Baskı: İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna İstanbul Tel:0 (212 454 30 00 ? Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden / Reklam Müdürü: Eylem Çevik? Tel: 0 (212) 251 98 74 75 0 (212) 343 72 74 ?Yerel süreli yayın ? Cumhuriyet Gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 900 SAYFA 3