Katalog

KİTAP İÇİN VI Kitaba, edebiyata ve elestirmene dair... c) "Sonuçta tüm kitaplar arkadaşlarınız için yazılıyordur." (Gabriel Garcia Marquez) Zekiye, Savaj ve Tarık içtn" d) "Günlüksüz seyahat etmem.Trende okumak için daima sansasyonal şeylere gereksinim var." New York'taki sa(Oscar Wilde) hafların anakonda'sı Strand'ın e) "Sağlık kitapları okurken dikkat m edin. Dizgi yanlışları yüzünden ölebilirsi(Broadway) kitap niz." stoğu, 1997 itibariyle 2.5 milyon adete (MarkTwain) ulaşmıştı. (Onlar yan yana dizilirse, 17 km uzunluğunda bir kutsal set oluşabilir.) tlk romanım için el yordamıyla yapabil133 Amerikah şair Richard Eberhart diğimiz hesaplamada; kırtasiyeciler dahil 101 yaşında öldü. Amerikalı şair Stanley olmak üzere Istanbul'daki ilk el kitabevKunitz 101 yaşında ve şiir etkinliklerine lcri toplam stoğu, 1 milyonun altındaydı. katılmaya devam ediyor. 127 Yönetim Kurulu'nda görevliyken, sektörün nitelik ve nicelik lideri olduğunu savunduğumuz Yapı Kredi Yayınlan'nın brüt kitap satışı 6 milyon Dolar dolayındaydj. (Sektörün yıllık cirosu 30 milyon dolar (?)) ABD eski cumhurbaşkanı Bill Clinton'a, güya özyaşamöyküsünü anlattığı, My Life için, avans niyetine 11 milyon dolar ödenmiştir. 128 Bir Halide Edip Önsözü'nden : ".. .Eski ve itibarlı bir firmanın başı olan Sir Stanley dünyada telif haklarını her yerde tanıtmak için en faydalı surette çalışır, dünyanın bir başından öbür başına dolaşır, yazar, söyler ve ekseri de sözlerini dinletir. Bu kitabı bizim 'Telif Hakları Cemiyeti'ne hediye ettiği, yani, bütün satış hakkını bize terk ettiği zaman, bu sahada tecrübcsiz ve hayale kapılan yeni muharrirler için de, Türk okuyucuları için dc çok büyiik bir hizmet etmiştir." (Kaynak: Kıtapçılığın tçyüzu, Yazan Sir Stanley Unvvin, Çeviren: Leyla Elburz, Doğan Kardeş Yayınları AŞ, 1950) 129 50 yaş üstündeki nitelikli şair, yazar, gazeteci, sanatçı ve devlet adamından Doğan Kardeş dergisi okuru olmayan var mıdır? 130 1962'de Doğan Kardeş'e yolladığım ve yayımlandığını anımsamadığım şiirin ilk dörtlüğü aklımdadır: Tren Kara bir yılan gıbı Kaylarda süzülursiin îstasyona gelıncc Kenara btizülürsun 131 Kendi mezar taşları için dizdikleri: a) Toz yüzünden özür dilerim. (Dorothy Parker) b) Savunma dinlenmekte. (John Mortimer) c) Denemeyin. (Charlcs Bukowski) d) İlk tatilim. (Dion Boucicault) e) Başımın üstiinde yeri var. (Robert Graves) 132 Okur ve okumak için küresel özdeyişler: a) "Bence yalnızca, bizı biçaklayan ve yaralayan türden kitaplar okumalıyız." (Franz Kafka) b) "Tüm iyi okumalarımı tuvalette becerdiğim söylenebilir." (Henry Miller) o ı m u ı i D l v C T K İ T A P 2006'da 80. yaşgününü kutlayacak. Bu alçakgönüllü Türk(iye) dostunu anımsatmak isterdim ödül vermek için konu ve kahraman arayan kuruluşlara... 143 Bir anıt ressamunızı daha yitirdik. YKY'den aynlmadan önce, Nuri lyem'in 90. yaş ydında bir retrospektif sergi hazırlanmasmı istemiştim. (Kısmet değilmiş.) Kentteki gözde sanat galerim Galeri Evin'in (z)arif sahibi Evin lyem, ardında 3500 yapıt bırakan Nuri lyem'in gelinidir. Onun girişimiyle, güzel sanatlar arcnamızda önemli bir misyon gerçekleştirildi. Nuri îyem'in 2250 resmi arşive alınıp belgelendi. Sahiplerine sertifika verildi. Dünden Bugüne Nuri lyem başlıklı, iki ciltlik monografi hazırlandı. 1500 resimden mürekkep kıtabatın ilk kısmmda Nuri lyem'in yaşamöyküsünü okurken, resim tarihinin zaman tünelinde yolculuk ettiğimi duyumsadım. 144 Ingiltere'de ilk bu yıl verilen Internationaî Man Bookcr ödülü, Fransa'da mukim tsmail Kadare'ye özgülendi. Kamuoyu Gabriel Garcia Marquez'e odaklanmışken, Arnavut ödül sahibinin adını duyunca şaşırmaktan öteoldu. Frankopon yazan galiba tanıyan yok gibiydi. The Guardian, belki de kamuoyunun önümüzdeki yıl daha az şaşırması için, akademisyen ve eleştirmenlerle görüşerek ıskalanagelen "10 önemli küresel yazar" listesi yayımladı 29.06.05 tarihli ekinde. Potansiyel meraklı için tam liste: Harry Mulisch (Hol.), Cees Nooteboom (Hol.), Juan Goytisolo (Isp.), Jaan Kros (Est.), Marie Darrieussecg (Fra.), Halldor Laxness (tzl.), Stefan Heym (Alm.), Marcel Benabou (Fas), Shen Congwen (Çin) ve Dubravka Uqresiç (Hır.). (Listedeki ilk beş yazardan seçme yapıtlar okudum. Altıncısının bir kitabını inceleyip vazgeçtim. Okuduklarımı îbrahim Yıldınm romanlarına değişmem.) 145 Ingilizler, eleştirmenlerin beğenip okurların ıskaladığı yapıtlara teselli mi niyetine, "critical success" derler. Bence son on yılın en önemli critical success'i Ibrahim Yıldırım'm 2003 ürünü Bıçkın ve Orta Hallfdir. 146 Bilge Karasu'nun (1930 95) kitaplarına sahip çıkıliyor denebilir mi? (En beğendığim yapıtı, 1990 ürünü Ktlavuz'duı.) 147 Tuğrul Tanyol ve Mehmet Taneri'nin şiirlerini özlemişim. 148 Şairlerimiz bile birbirlerini okumuyorsa, ben neden "ödüllü" şiir kitaplarını bile bulamıyorum? 149 "Dolu dolu bir seks yaşantım oldu. Ondan neden bahsetmeyecek mişim ki?" Henry Miller'in (189190) George Plimpton'a yazdığı mektuptan. 150 E(leş)tirmenlere Veriştirmek: a) "Heykeli dikilmiş bir eleştirmen var mıdır?" Jean Sibelius (18651957) b) "Bir oyun yazarına eleşürmenleri sormak; bir direğe (üstüne işeyen) köpekleri sormak gibidir." Christopher Hampton (doğ. 1946) c) "Eleştirmenler haremdeki hadımağaları gibidirler; nasıl yapıldığını bilirler, nasıl yapıldığını her gün görürler ama kendileri yapamazlar." BrendanBehan (192364) d) "Nice eleştirmen, ıskaladıklarıyla anımsanmıştır." George Moore (185233) e) "Eleştirmen, damak tadının gevşek bir şekilde sarmaladığı önyargılar demetidir." Whitney Balliett (doğ.1926) • SAYFA 15 "I SelçukALTUN ikinci kez okuduğunu vurgulamış. 13817.06.05 tarihli Times Literary Supplement'ta adları, Mutluluk, însanları Mutlu Etmek ve Akıllı Kalmak şeklinde çevrilebilecek kitapların tanıtıldığı uzun yazının alt başlığr. "Bilmekte olduğumuzu anlatan kitaplara neden gereksinim var." (Edebiyat dergilerimizde kışkırtıcı başlıklar özlediğimi anımsadım birden.) 139 Butik dokulu lstanbul Modern Sanat'taki, Fikret Mualla retrospektif sergisıni %aygıyla gczdim. Fikret Mualla'nın, panolara nakşedili, mektup ve söyleşüerinden alıntıları satır satır okudum. (O bir yazar olsaydı, tüm yapıtlarını alırdım kanısmdayım.) Sinirlenince galiba kekelermiş. (Yazıhanemde küçük bir Fikret Mualla deseni var.) Gülsen Çapa armağanı çalakalem ötesi yapıta, "Bir kekemenin söylcdikleri düşündüklerine nazaran gecikir gibi" notu düşülmüş titrek küçük harflerle. 140 Ingiltere'nin bence yaşayan en iyi şairi John Ash (doğ. 1948), Tünel'de konuş(lan)makta. 141 Aldous Huxley'in 1923 ürünü, On Art andArtists başlıklı deneme kitabının son paragrafını (ç)evirmeye çalıştım: "Ifade edilemeyen de ifade edildiğinde, Shakespeare dolmakalemini bıraktı ve müzik istedi. Ve müzik bekleneni veremeseydi mi? C) zaman daima sığınabilecek sessizlik vardır. Daima, daima ve her yerde artan sessizliktir." 142 "Istanbul'u taş/taş ve çeşme/çeşme en iyi bilen adem Amerikalı bir fizik profesörü olabilir mi?" dizesini yinelediğimin farkındayım. John Freely başta lstanbul, Ege ve Akdeniz kıyıları olmak üzere ülkemizin tarihi dokusunu ön plana çıkaran yirminin üzerinde gezi kitabı yazmıştır. Osmanh ve Bizans tarihi ve mimarisi hakkında yazdıkları, öncelikle AngloAmerikan dünyasında bir boşluğu doldurmaktadır. 2004 ürünü )em Sultanın en doyurucu yapıtı olduğu görüşündeyim. (Umarım Türkçe'ye çevriliyordur.) Noel baba kadar sevimli,, John Freely ğaziçi Üniversitesi kampusundaki lojmanında kitap yazmıyorsa, bir dergi veya kataloğa tstanbul'u t(anıt)ma çabasındadır. 1960'tanberi, kısa aralıklar dışında, sürekli Istanbul'u soluyan aziz insan 134 "Creative Writing" (Yaratıcı Yazma) başlıklı ders, öncc AngloAmerikan üniversitelerde (t)üredi. Ülkemizde bazı özel üniversitelerde de verilmeye başlanmış. Önce "Qualitative Reading" (Nitelikli(?) Okuma) şiddetinde bir ders alanlar katılıyorsa itirazım yok. 135 Nâzım Hikmet çevirmeni Ruth Christie için Güven Turan, "çevirdiği bazı şiirlerimin aslından daha iyi olduğunu düşünurüm" dediğinde, ideal çevirmenimi bulmuştum. 136 Penguen dergisinin önerdiği "okunası 50 yazar/şair" içinde yaşayan tek ad, Yaşar Kemal. 137 The Guardian gazetesinin 18.06.05 tarihli kitap eki Review'de, 39 şair/yazar'dan yaz için kitap önerileri var. Katılanlar, aynı sayıda yayımlanan 40 kıtaplık "çok satanlar listesinden" tek kitap önermezkcn, Orhan Pamuk (Snouı, htanbul) adına en çok rastlanan yazarlar arasında. Kendisi Jakob Burkhardt'ın, The Ctvtlızatıon of the Renaıssancenı » / ,,UKş / sürekli çalışır... Bo "><*, Henry Miller ve eşl Eve. SAYI 808