Katalog

K U R L A R A nis Batur, yaztnımızın en •rimli kalemiâir. ıpıtlannın sayısı redeyse yüz elliye 'klaştı. "Mürekkep ıman" Hnis Batur'un son tabı. Yazın dergilerinde :un zamandır pek <ylesisine rastlamadıgımız lis Batur'la kilabım muştuk. Yine ilginç seylcr yledi Enis Batur. 'isun Akatlı da 'Zinımıztn en önemli estirmenlerinden hiri. ünya Kitap tarafmdan 'yımlanan iki kitabıyla •çen yılın en çok muşulan eleştirmeni muslu. Bu kilaplarmdan riyle de2004 Memet Fuat lcstıri Ödülü'nü aldı. ıhin Yıldınm, Akatlı nın 'amanuz Yazılar'ını 'ğerlendirdi. ıhsin Yücel'le son romam \umru ile Kumru" üzerine r mylesiyi örtceki yılarımızda tyımlamıstık. Yılın çok musulacak romanlanndan ri olduğunu işündüg'ümüz "Kumru ile umru" üzerine •ğerlendirme yazıları da imıze ulaşmaya ba^ladı. u hafta bu yazılardan asan Akarsu'ya att anını aldık sayfalanımza. ilimizde, mil ya da itlerın özellikleri ya da itin rıe olduğu üzerine •rlı ara^tırmalar yok gıbı. Hug'rul Işler bir ilke imza arak "Andre Gide'ı 'itlerle Okumak"ı yazdı. itap üzerine Kubilay klulum'un bır 'ğerlendirmesmi muyoruz sizlcre. 'etin Turan bu yılın Rujcn akkt Şiir Ödülü'nü aldı. tran'la şiirini ve ödülünü mustuk. icbiyat tarıbçisi Atilla zkınmlı bu yılın edebiyat anındaki ilk büyük kaybı du. Nıtelikli edebiyat aştırmalanyla tanıdıg'ımız 'zkınmlı'yı, bıryazıyla ımak istedik. Öner Yağcı ı sıkı bir Atilla Özkınmlı >rtresi koydu önümüze. •A kitaplı günler... ölüm konusunda nasıl kötümser değilse, tüm kitap boyunca da aynı iyimser bakış açısı varsanatçının. Hastalıklar ve ölüm ana temalar olarak belirse de aslında bu kitap, sanat ve sevgi üzerine yazılmış günlükler. Abidin Dino'nun ölümünden birgün önce defterine yazdığı son sözler "Ölüm mü? Ne buluş!" onun yaşamı ve ölümü algılayışını çok iyi yansıtıyor. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı Ölüm mü? Ne bulus! no da bunu hastanede geçirdiğı süre içiııde anlıyor CÜZİN DİNO Dino anlattıği bu giınlcr bo yunca çok sayıda ilaç kullanıyor. Ama onun için as.il ilaç, "ılaçların ilacı" adını verdiği sevgili eiji Ciüzin Dino. Gerçekten de sanatçının satırlannı okurken ıyileşmesindeki en önemli etkenin karı;>ı olduğunu anlıyoruz. Bu iki insan arasındaki sevginin derinliği ve gücii, bu küçük kitaba da gücünü verıyor. "Şimdilik hiçbir ^ey umıırurnda dcğil, Güzin'in dertlenmesinden başka. Gitlerken gözleri, bir bakışta söylcnecek her şeyı söyledi, ne şaşılası bir sevgi!" Aslında, anlatılan tck ki^i Ciiizin de degil bu günliiklerde, Mîna Urgan, Nâzım Tlikmct, Tıistan Tzara, Mclih Ccvdet Antlay gıbı dostlarından da söz edıyor; onlan ya rüyalannda görüyor ya konuşma fırsatı buluyor. Diiandaki dünyadan hiçbir zaman kopuk değil. 1967 yılında ilk kez hastaneye yattığında Vietnam Savaşı, daha sonraki yıllarda da Saraybosna, Ortadoğu, Somalı onu çok ctkiliyor. Hastalıklarla dolu iç savaşından söz ederkcn bir yandan da ycryüzünün bitmek bilmeycn savaşlan yaşamında önemli yer tutuyor. "Kimin aklına gelir? Nâzım, dünyanın bir gün yok olmasına yakınıyor şimdiden. Dünyanın ölümüne ağlıyor pe^in. Böylesi bir ağıt hiç yakılmamıştı ycryüzünde. Yeryüzünün geleceği için acı duyıılmamıştı. Ne geniş bır insanlık açısı! Bıınca uzaklara kederlcnen şair, bunca yakın küçücük olaylarımıza da yakmmayı becermiş." H astaneler, hastalar vc hastalıklarla ilgili günlükler belki hayalımın bir yıhnı hastanelerde geçirdiğim için ılgimi çekerler hep. Doktorhasta ilişkisinin ga rip bir yapısı olduğunu düşünüri'un, bu konu hakkında yazanlar sıkça hastanelcrin başka hiçbir yerc benzemeyen havasından söz ederler. Geçriğimiz haftalarda çok ilgimi çeken bir kitap ynyımlandı. İlnli'ı ressam Abidin Dino'nun hayatının farklı dönemlerinde lıastancde kaldığı giınlcr boyunca tuttuğu gunlüklcri vc sanatçının ölınedcn önce çizdığı ycdi deseni Ferit Edgü yayıına lıa/ırla mış. 1967 yılında Montpclher'de bir hastaiK'de ba^layan nastanc günlükleri, 1980 yılına vc daha sonra 1990'lara, sanatgının ölümünc dtk sürnıüş geniş bir zanıan dilimini anlatıyor. Arada yir mi ya da otuz yıl lark olmasına rağmcn, Dino'nun bu benzersiz giinlüklerindc sanatçının değer verdigi (vc ilerlcyen yıllar içindc değer vcrmekten vazgcçmcdiği) insanlar ve temalar dikkat çeki yor. GünlükJerde özellikle dört konu yineleniyor, bctleri sanat veya felsefe üzerine yoğıınlaşıyor. Kendi çizinılerini de ğerlendiriyor bır yandan, bazılarını karikatür havasında bulduğu içın yırtıp atıyoı; bir de başka sanatçüarın escrlerinden söz cttiği bölümler var. Örneğin Tiziano üzerine John Bcrger ilc yazışmalan ve sohbetlerinde. "Özetle diyorum kı, ressamın mariteti, modelin derisini etıni vermek değil sadece, onun ötesinde tııvalin etıni derisini ya ratmak (yaratabiliyorsa), tuvalin üstünde doğan acayip bir ürperiş, nerdeyse özerk bir oluşum, kişinin (ressamın) kalıcı izi, somut benliği. Konuyu aşan bir bütünlük (soyut bir resimse, işaretlcri)." Her ressamın pamıak izi kadar kişisel düzeyi kaplama hünerindcn de söz cdiyor Dino. Bunu "bir çeşit sürekli mucize, rcsmin sırn" olarak tanımlıyor. Abidin Dino'nun çizimleri de onun parmak izi kadar kendine has, başka kimsede olmayan eşsiz bir hünerin göstergeleri. Kitaptan bir desen... "Burada dünyanın ııcundayım." Tristan Tzara (1896 1963) ilc ölümünden bir iki ay önce karşılaştığında ünlü sanatçı "Ne der sin, içimizdcki yıldızlara kozmonotlar uçacaklar mı bir gün?" diye sorııyor. Abidin Dino'nun sık sorduğu soru ise, doğumdan önccki son suzluk ilc ölümden sonraki sonsuzluğun bir yerlerde birleşip birleşmcdiği. Biri diğerinden daha kısa değil. Ve her ikisi de hiçliğe açılan kapılar oldukları için, bııluşma noktaları da hiçlikte nıi? Bu düşünce bclki sanatçının öliime kötümser bakmasına eneel oluyor. Eğer doğıım ilc ölüm bir noktada birlcşiyorsa, ölüm gerçekten de korkutucu değil. Sadece bir bilinmez. (Jlüm konusunda nasıl kötümser değilse, tüm kitap boyunca da aynı iyimser bakış açısı var sanatçının. IlastalıkJar ve ölüm ana temalar olarak belirse de aslında bu kitap, sanat ve scvgı üzerine yazılmış gün lükler. Eğlenceli, içtcn ve derin. Dino'nun ölümünden bir gün önce defterine yazdığı son sözler "OÎiinı müV Ne buluş!" onun yaşanıı ve ölümü algılayışını çok iyi yansıtıyor. Bu kitabı bcninı içın değcrli yapan unsurlarclan birı, çizinılerini çok scvdiğinı bir sanatçının sözcüklcrlc de aynı dünyayı aıılattığını görıııek oldu • [email protected] Oliim mü? Ne buluş!/ Abidin Dtno/Scl Yavıncılık/ 200 V (>H sayja. SAYFA 3 ÖLÜM Bir de tabii hastanede olduğu süre içinde ölümle diyalogları var sanatçının. Yakın dostlarıyla ölüm üzerine konuşmaları ve kendi ölüm düşünceleri yer alıyor bu kitapta. )acques Prcvcrt (190IH977) ölümünden birkaç ay önce telefonda şöyle diyor: HASTANE CUNLUCU TURHAN GÜNAY ail: [email protected] KİTAP tiyaz sahlbl: Cumhuriyet Vakadına llhan Selçuk Cenel yın Yönetmeni: Ibrahim YıljcYayın Yönetmeni: Turhan ınay <• Sorumlu Mudur: Mehet Sucu o Görsel Yönetmen: lekAkıskalı 0 Yayımlayan: YeCün Haber Ajansı Basın ve Yaicılık A.ş.' Baskc Ihlas Gazecilik A.S. 29 Ekim Cad. No: 23 nibosna Istanbul < Idare srkezl: Türkocağı cad. NO: 39cağaloğlu. 34334 Istanbul, 1:0(212)51205 05 Cumhuri't Reklam: Genel Mudur özm Ayden / Muşteri Temsilclsl: l e m Cevik Yerel süreli yayın Tel: 0 212 512 47 78 512 48 30 IX: 0212 513 84 63 U M H U R İ Y E T K İ T A P Dino, hastalıklarla alay edcbi len bırı, içindc bulunduğu dıırıımun gülünçlüğünü ve garipliğini SANAT sık dile getiriyor. "Proicsör masa Dino'nun yakın çevresi sanatçıya dirsckleıini dayamış, sajiında lardan oluştuğu için onlarla sohsolunda oturan iki doktorla konuşııp dııruyor. Arkada bcyaz giysili genç öğrcncilcr. Ben sııçlu iskemlesindeyim." Cözleınlcri sadece hastalıklaıla ilgılı dc dcğil, insanın ne denli narin bir anatomiyc sahip olduğunu da görüyor: "Ne dc hazırız kırılıp dökulmcye, delinmeyc, parçalan maya, kesilmeye, yanmaya, kuıumaya, buruşmaya, erimeyc, çürümcyc!" Dino'nun hemşireleri vc hasta bakıcıları çoğunlukla "bcyaz kanatlı nıclckler" ama tabii bazen cadı rolüne de bürundüklcri olu yor. Doktoılar ise daha karma^ık bir yapıya sahiplcr ü ı n o için, hastalıklaıı giiler yüzlc "müjdelıyor lar" hastalarına. Hastalaıın galiba ılk go/.lcnılcdik len ijey, doklorlar içın hasAbidin Dino için asıl ilaç, "ilaçların ilacı" adını verdiği sevgili eşi Cüzin Dino. Cerçekten de sanatçının taların değil hastalıkların satırlannı okurken iylleşmeslndeki en önemli etkenin karısı olduğunu anlıyoruz. Bu iki İnsan arasınönemli oldugu. Abidin Di daki sevginin derinliği ve gucu, bu küçük kitaba da gucunu verlyor. SAYI 78 1