Katalog

Cüven Turan île 'Süregelen' boyle bır deneme var Türkiye, şiir toplumu olmaktan düz yazı toplumu olmaya geçiyor' "Turk yazınında kitap eleştirisi daha sağlıklı işlemelıdir" Zaman zaman lurk yazın dunyasıntn nasıl bır alacakaranlıg'a ttıldıg'iM dt tğnele ytcı ve onurlu bırprotestocu uslupla yaz mıssınız Süregelen de Turk yazmına bakış açınız, Turk yazınının geleceğıntn rengt ne dır? Ben, "ne çok roman ya/ılıyor" yargısı na karşıyım Çok roman yazılmıyor Yenı yenı roman yazılmaya başlandı Turkı ye'de Elbette tum romanların şaheser ol ması beklenemez Çok roman yazılması dıye bır sakınca gormuyorum Ingıltere'ye bakarsanız orada dort bın roman yazılıyor Nufusumuz da aşağı yukarı aynı Avrıta tum bu kıtaplar her seferınde yenı bır alan açıp, yenı bır okur kıtlesı kazandırıyor Ben populer edebıyatın, ıyı edebıyata za rar vermedığını, tam tersıne zemın hazırla dığına ınanıyorum Dolayısıyla tum bu ÇOK satanlar, aslına bır sağlık ıfadesıdır Turkıye, şıır toplumu olmaktan duz yazı toplumu olmaya geçiyor Bu tabu kı okur yazarlık oranının çok/az olmasıyla ılıntılı Kalıte meselesı ıse tartışılır, o açıdan bak mıyorum şu noktada Genel yapının kotu olmadığı kanaatındeyım Kentlcşme, nıha yet ya/ıya daha bır kuvvetle yansıyor Anlatının daha romana kaydığının kanıtı bu Ve boylece, şıır kendı oz varlığını kazan mış oluyor Çunku eskıden, ıçlerınde yazı hevesı taşıyan ınsanlar tutup şıır yazıyor lardı Şıır nefes alıp, rahatlamaya başladı Bu mekanızma sağlıklıdır, fakat hepsının de ıyı olması beklenemez Çozum şu Kı tap eleştirisi, lutap tanıtımları daha sağlıklı ışlemelı Bır donem kıtap eleştırısını genış boyutta ele alan yalnızca Cumhurıyet Kı tap vardı Rakamlara bakarsak, Ingılte re'de ılk kıtaptan sonra ıkıncı kıtabı basa bılen yazarlar yalnızca yuzde yırnu beş $ıtr meşakkatlı olduğu kadar ınfanı bır tapınağa hapseden karanlıkla aydınlık arası yolculuklara suren bır seruvendır Zamanla alacakaranlık ve ardından aydınlık geltr Ozanlık yolculuğunuzda kalemıntzı uşuten bır umutsuzlug'a suruklendıg'ınız oldu mu:> Çunku şıır ınsanı yontar, salt duygulartyla çıplak kılar, zaman olur usutur Ve w nunda bır denızfenen hedtye eder Şaır san kı yıne de hıçbır zaman karayı bulamaya cakmışçasına yazar şıınnı lnsanlığın aydın lığa, barısa ve huzura" yonelışınde şunn/ poetıkamn buyuk rol oynadığına ınanmam fazla mı utopık sızce Benım yazarlığımın ılk on yılında, arka arkaya ıkı hafta hıçbır şey yazamadığımda, "eyvah tukendım" dıyerek kaygılanırdım Şımdı bılıyorum kı ayda bır tane ıyı şıır bı lc yeterlıdır Ilk şıırım yayımlandığı zaman kendı kendıme "Kırk yılda bu ışi oğrene mezsen bırak" demıştım Kırkıncı yılımda tanımadığım bınnden telefon geldı "Kır kıncı yılınızı tamamladınız, devam mı ta mam mı?" "Fena yapmadım, devam ede ceğım" dedım ve ardından "Bence de fena olmadı sız devam edın Guven Bev" dedı ve telefonu kapattı "Şur benı terk ederse" dıye bır kaygım yok Âma edebıyatı terk ctmeye pek nıyetım yok Şıırın aydınhğa yonelışte pay sahıbı olduğuna ınansam da, poetıka daha dar bunun ıçın Ben "Sure gelen"de şıır uzenne onerılerde bulun maktan da hep kaçındım Bu yuzden yap tığım eleştın degıl, deneme Poetıka daha sınırlı bır felsefe getırır, fakat şur daha ge nıştır Camııs der kı "Sıyah da olsa eserı mızın orta yerınde bır guneş ışıldıyor" O ışık hep şurın ıçınde var Bunlar deneme ve eleştırı ıçın de geçerlı Kalemımı devnma sure ve devrıma satrlere de dokundurmadan edemeyecehm Nâzım dan Nıhat Behram a, Can Yucel'dcn Attılâ llhan a, vı ozellıkle hranstz vt Rwi ekolunden gelen satrlere, hı m hıztm hem de dunya yazınının gentj bır devnma ede bıyat antolujısı var Devrıma şur ve şıırde devrım ızleğı uzenne de konuşalım ıstıyo rum bıraz Ben kendmıde polıtık bır eğılım gor medım hıçbır zaman Ben hıçbır şeye bağ lanmaktan hoşlanmayan bırıyun Polıtıka ve polıtık şur bağlanmadan yapılamayan bır şeydır Fakat ben asla polıtık şure karşı KİTAP SAYI Cüyen Türan, • "Süregelende", yazınla olan kırk beş yıllık dostluğundan edindiği izlenim ve deneyimleri okuruyla paylaşıyor. Turan ile "Süregelen'den" şairlik serüvenine, Türk yazınının yörüngesinde keyif li bir yolculuğa çıktık. • Denizcan KARAPINAR J lkın, jitrdekt usta çırak tlışkısıne değtnmek ısterım Belkı de sızle nn gorevı, poetıkamn hucrelenn de tasıdtğı o "sek zehrı", "poetıka vırusunu" bızlere asılamaktır Süregelen'de dt, Plath tle Sexton gıbı satrlenn ustalık çı raklık ılışkts:ne değtnıyor ve sonuca bağlı yonunuz "Usta bıldığını oğretırken, çıra ğın da kendı sesmt bulmasına ızın vermelt dır" Ustaçırak ılışkısınde en çok dıkkat edılmesı gereken noktanın, ustanın kendı kopyalarını kalıp halınde yaratmamasıdır dıye duşunuyorum Usta, Budızmın meş hur deyışıyle "guruluk" vazıfeM gormelj dır Çırağın sorularının cevabını verme mekle bırlıkte, çırağın tevaplara gıden yo la adım atmasında rol oynamalı, çırak ıçın yon gosterıcı olmalıdır Kendı ustalarımı duşunduğumde, kendınıı çok da şanslı sa yarım Benım ustalarım ağırlıklı olarak, 1964'te tanıştığım Bılge Karasu'ydu Sam sun'da yapmak ıstedıklertmı goturup gos terebıleteğım yazar çı/er olmadıg'rndan, o zamana dek kendı şıırımı eleştıren, eleştırı kıtaplarıyla kendı yolumu çızmeye çalışan bırıvdım Bılge Karabiı bana hıçbır zaman baskıu ya dâ yonetıci olarak değıl, aksıne yonlendırıu şıır harıtamı çızmemde bana bır rehber olarak yaklaştı 'Yuzbaşt Curellı ntn Mandolım' roma nını ırdeledıg'ınız bır baska dentmtmzdekı 'AşkAkdcmzlıdır tumtesımn ızleğtnde surdurmek ntıyorum soylcşıyı Oyle kı aynı yazıda CtmalSureya nın ustunu başınt yırtmtş ağıllarından da' soz edıyorsunuz Stzce yaşanılan toğrafya, savaşlar, ışgaller, hatta ınsanoğlunun denıze dolaymyla umuda gun be gun uzaklastınlması aşkında damarlanndakı aayı daha da dayanılmaz kılmaz mı? Sız Dalyan da daha oncekı ro manlarmızda ve şıırlennızde dc aşkı yaz dınız bge ylt Akdenız ın keustığı "o ma vı', o bırdtnbtrelık sınmtyor metropol aşk lanna Ne derstmz? "Aşk Akdenızlıdır" sozune kesınlıkle ınamyorunı Orta Avrupa ve Rus edebıya tına bakarsak aşkı değu, "aşkın saplantısı nı" goruruz Aşk yaşayamıyor, saplantı ha lınde kendını yenılıyor Oysa Akdenulı aşk, o/ler, acı çekeı, unutma/ Fakat baş kasıyla da, geçmışını unulmadan yenı aşkı paylaşır Kıızey ıılkelerınde aşk boyle ya şanmaz, bu Akdenı/ ıçın ozgundur Dal yan'da ıkı şey çatışır, bırı baskıdır Dalyan, sıkıyonetım donemınde geçtığınden, bır haylı paranoyak bır atmosferı vardır Ve paranoya ıçınde aşkın nasıl bır karşıtlığa donuştuğune de tanık oluruz Dalyan'ın ısımsız kahramanı, Fenelope'den urkmeye başlar onun kım olduğunu ıç hesaplaşma larında sorgular ve kendı sevgısınden lcor kar Bır yandan da baktıgınız /aman, lkın (.1 dunya savaşında aşkın, ışgale karşı çok buyuk bır dırenme gutu verdığıne tanık oluru/ Polonya'da, Londra'da bombala nn altında yaşananlar Feyyaz Kayacan, 'Sığınak Hıkâyelerı'nde" aşkın olumun ıçınde ne kadar kuvvetlı bır tutanak oldu ğunu çok guzel anlatır Aşk ve olıım, Eros ve Tanatos Ikısının çatışma noktası benı hep ılgılendırmıştır " Süregelen 'de" de SAYFA 12 CUMHURjYET