Katalog

i .»J4.ll ü » I» > • MISIR'IN G l Z . SİHİRLİ DEGNEK Ç ocukla r İçin Kitaplar Hazırlayan: Nilay Yılmaz SİHİRLİ DEĞNEK 100 TEMEL ESER'E DOKUNUYOR... MEB, ilköğretim öğrencileri için hazırlanan 100 Temel Eser'i açıkladı... Tam liste ve Huseyin Çelik'in basın açıklaması için bakınız: http://www.tneb.gov.tr/indexl024.htm MISIR'IN GÎZEMl Osırıs'ın Mcvarı Peşınde Emıly Sands ludetn Yayınları, 2005 (lOyaşustu) Insanoğlu gızemlere bayıiır En çok da varoluşuyla ılgılı efsanclcre, mıtlere Ço cuklar da duş ve gcrçek arasında gıdıp ge kn yaşamlarının ılk donemlerınde duşsel kahranıanlarla ve sıhırlerle dolıı masallan dınlemcyı çok severler Gerçeklerı dolaylı yollardan çocuklann onunc sunan masalla rın gorevı de budur Masallardakı yaşamla rın ve olayların yardımıyla deneyım kaza nan çocuklar gerçek yaşamda karşılaşabıle ccklerı benzer sorunların ve korkuların us ttsınden gelebılme cesaretı kazanırlar Bugune kadar Mısır ıle ılgılı hem çocuk lara hem de yetışkınlere yonelık pck çok oy ku, masal yazılmıştır Mısır pek çok fılm se tıne vc tıyatro oyununa konu olmuştur Pı ramıtlcr, kutsal mezarlar, mumyalar, hcykel ler "Mısır'mGızemı Osırıs'ın Mezan Pe şınde" adlı lutap da butun sanatlan bırleştıren bır çalışma ıle çocukların beğenısıne su nulmuş Kıtabı elınıze alır almaz yaldız renklı kapağın ıçıne gomulmuş kırmızı taş ların en buyuğunde kendı yansımanızı fark edıyorsunuz Alttakı dığer ıkı taşta ıse yansı manızı bu kez daha kuçuk ama ters olarak goruyorsunuz Arka kapakta ıse soyle bır notla karşılaşıyorsunuz "Pıramıtler bana buraya keşfetmek ıçın geldığım şcylen hatırlattılar Tozlu mezarlar suslu tapınaklar, altın hazıneler ve de tuhaf, esrarengız mumyalar Ama aynı /amanda bır şey daha bulmaya geldım Emıly Sands, 1926" Daha sonra Emıly Sands ın 1926 yılında kayıp bır mezan aramak ıçın araştırma yolculuğuna çıktığını ve yol arkadasjarı ıle bırlıktc çolun ortasında kaybolduğunu yeğenı |oanna'nın mektubundan oğrenıyorsunuz Ilk sayfada karşımıza çıkan bır zarfın ıçındekı bu mek tııp Tudem Yayınları'na yazılmış Mektupta Joanna, teyzesı Emıly Sands'ın gunluğunun basılmaşını yayınevıne rıca edıyor Zarfı açar açmaz sı/ de kendınızı bu gızemlı oyku ıçındc buluyorsunuz Seksen yıl boyunca bır depoda unutulan guncede anlatılanlar dan yola çıkan ozel dedektıflerın bu gızemı nasıl aydınlattıklannı ve Tudem Yayınları 'nın da bu oykuyu yayımlamayı nasıl kabul ettığını adım adım takıp cdıyorsunuz tkıncı sayfayla bırlıktc oykunun ıçıne ıyı ce dalıyoruz "Kahıre'ye Varış" başlıklı bu bolumde Emıly Sands'ın elınde Osırıs'ın mezarının yerını gosterdığını duşunduğu eskı bır papırus olduğunu oğrenıyoruz Guncenın bırebır baskısı, olayı daha da he yecanlı kılıyor Emıly Sands'ın gunce uzen ne aldığı notlar, Eskı Mısır donemıne aıt bılgıler, davetıyeler bu yolculuğu başından sonuna kadar en ınce detayları ıle ızleme mızı sağlıyor Gızemlı olay, Mısır'ı yansıtan yaldızlı, renklı resımlerın yanı sıra her sayfaya ka bartma, yapıştırma vb şekılde ılıştırılen notların yardımıyla da anlatdıyor Kımı za man bır harıta, mumya kumaşı orneğı, kımı zaman da bır hıyeroglıf sozluğu, kartlar, bı letler ya da Mısır'da oynanan bır oyunun kural kıtapçığı da gızemlı kaybolma olayı nın açığa kavuşmasına yardım edıyor Her ayrıntı ve resım ınce ınce duşunulmuş, ta sarlanmış, kurguya oturtulmuş Oldukça kalın olan kıtabı elınıze aldığınızda çok ha SAYFA 34 SERBEST KÜRSÜ "100 Temel Eser" Hangi temel? Hangi eser? Hangi eser hangi temele değer? MEB, ılkoğretım oğrencılerı ıçın hazırlanan 100 Temel Eser'i açıkladı Bu eserlerı seçerken "temel" kavramı ıçın hangi "olçutler" dıkkate alınmıştır^ Haneğıtımçocuyaşam Eıçımı, beklentılen vs ) dıkkate alırîmış mıdır? "ÖKUMA PROGRAMT" olmadan yapılan, dağıtılan lısteler bır ışe yarayacak mıdır? 100 Temel Eser uygulamasının temellerı ne kadar sağlamdır? Serbest Kursu, 7'den 70'e herkesın duşlenm ve duşuncelerını beklıyor Nermitı Kalyoncu (Eğitimct) Mıllı Eğıtım, 100 temel eser uygulamasıyla, bu yıl uygulamaya başladığı yenı ders programının amaçlanna oldukça ters duşmektedır 100 temel eser ıle, okunacak kitaplann belırlenmesı, ders kıtabı halıne getınlmesı oğrencı uzerınde doğrudan bır baskı unsuru yaratacaktır Bır de bunun not ıle olduğu duşunulecek olduğunda, yapılacak zorunlu okuma, oğrencıyı kıtaptan uzaklaştıracaktır Oysakı oğrencı kendı ıstek ve beklentılen dojrultusunda kıtap seçebılmelı, seçmeyı oğrenebılmelı, okumayı boş vakıt uğraşı degıl bır yaşam tarzı halıne getırebdmelıdır Sımdı 100 temel eser okullanmızdan ıçen gırdı îster ıstemez ve zorunlu olarak sınıf kıtaplıklarında yerlerını almaya başladı Gonul ısterdı kı basılan bu kitaplar bıraz olsun daha kalıtelı baskı olsun, kalıtelı ozgun resımlemelenyle albenısı olsun Olsun kı en azından çocuklar kıtaplan ellerıne severek alsınlar Ama ne yazık kı boyle olmadı Ak pak sayfalar yerıne ucuz saman kâğıtları yerını aldı Kapak tasarımlarının albenısı bır yana jOİdukça sıradan Çocuğun bu kıtaplan okuması ıçın bız oğretmenlere bırakılan ancak, naydı çocuklar1 ökumazsanız bakın ha, sonra sı&r var1 (Sıfırcı Oğretmen, Nermın Kalyoncu) • fif olduğunu hıssetmenız de sankı Osırıs'ın gızemının bır parçası gıbı "Mısır'ın Cîıze mı" kurmaca da olsa anlatılanlardan Mısır ıle ılgılı hemen hemen her şeyı oğrenıyorsu nuz Bu tur kurmaca oykuler çocuklara ger çekkrı hayalle bırleştırme fırsatı verıyor Bunun yanı sıra çocuklann doğava ve tarıhe olan merak duygusunu da kamçılayarak on lara geçmış zamanların gızını ıncdeme ve araştırma şansı da tanıyor Merak ve ılgı de ogrenmc surccını surekb kılıyor Tarıh dersının çocuklann pek fazla hoş lanmadığı bır ders olduğunu bılıyoruz Bıl gıyı "ders" kapsamında duşunmek, nc ya zık kı ezberlenecck tarıhler ve ısımlerden oteye gıdemeyecck bır yaklaşımı da berabe nnde getırıyor Tanh dersınde oğrenılenler ve ezberlenılenler kısa zaman ıçınde unutu luyor, "tarıh bılıncı" henuz yerle^emeden zınınlerden sılınıp gıdıyor Sıhırb Değnek, keşke ders kıtaplarındakı bılgıler dc buna benzer yaklaşımlarla oğretılebılse, çocuklar tarıhı ders gıbı gormese, dıyor şurler çabucak bırbırıne/ Bırıncısı evde yoktur gelecek/ lkıncısı çıkmış gıtmış, don meyecek/ Uçunden en kuçuğu evdeclır/ O olmasa her ıkısı ne edecek / Uç kudretlı hukumdarı bılırsın/ Bır ulkeye uçu bırden hukmeder/ Ulke ıle butunleşıp bır eder" Hora Usta ılk tanı^tıklarında Momo Kıza bu bılmcceyı sorar Bılın bakalım kım bu kudretlı hukumdarlar^ Geçmış Şımdı Ge lecek Aslında varlığımızla bır olmuş ama hep bır dığerını duşunmekten anı kaçırdığı mız /aman tşte Çocuk Edcbıvatı takıpçıle nnın çok yalundan tanıdığı çocuk yazını us tası Michael Ende "Momo" adlı yapıtında zaman sorunsalı u/erınden tuketım top lumlarının başat çelışkılerını, bu çelışkılerın ınsan ılışkılerını ve toplumsal yaşamı nasıl kırlettığını çarpıcı bır bıçımde anlatmış Dı lersenız en baştan başlayalım Momo annesız babasız kuçuk bır kız ço mğudur Cıunun bırınde şehrın ıçındekı harabe tıyatroda bclırıverır ve gelışıyle şeh nn ınsanlarının yaşamına mutluluk ve renk getırır Zamanla Momo uzuntuden annmanın tek adresı halıne gelır Çocuğu, gencı, yaşlısı herkes Momo'ya dertlerını anlatır Oylc kı sıkıntılı gorunen bırıne "Sen Mo mo'ya bır uğra" demek adet halıne gelmıs, tır Pekı bu kuçuk kuı ozel ve vazgeçılmez kılan nedır^ Enınde sonunda Momo kuçuk bır kız çocugudur ve oyle olağanustu yete neklerı de yoktur ama bızım kuçuk Momo dınlemeyı ıyı bılıyordur Saatlerce anlamlı anlamsız tum sıkıntılarınızı Momo'ya anla tabılırsıni7 Momo Gıgı'nın uzak hayalle rınden Çopçu Beppo'nun kuruntularına, Lılıanayla Mıno'nun kuçuk kavgalarından Berber Eusı'nın ıncır çekırdeğını doldur maz şıkâyetlerıne kadar daha başka pek çok şeyı buyuk bır sabırla dınlerdı Işte Momo yu bırıcık kılan da bu ozellığıydı Gunler hep beraber mutluluk ıçınde bu gunden yanna donuşurken şehrı gn bır du man kaplamaya başladı Aöızlarında hep tuten sıgaraları, melon şapkaları ve evrak çantalarıvla duman adamlar tek tek şehre Mzdılar Kımdır bu sanıye, dakıka, saat he sabı yapan duman jdamlar' Istersenız kcndılcrını bıze Zaman Tasar ruf Şırketının ajanı duman adam BLW/553/c tanıtsın 'Guçbırış ınsanların yaşamlarından saatler, dakıkalar, sanıyeler aşırmak Çunku tasarruf ettıklerı her an on lar ıçın bır kayıp Bızım ıçınse kazanç On ları bırıktıııyoruz Onlara muhtacız Zanıa na doymak bılmeyı/ Ah zamanın nc dcğer lı olduğunu sı/ler bılmezsınız Bız ıyı bılırı?, sızı dıklerınıze kadar somururuz ' Bu du man adamlar ınsanlardan tasarruf dıye çal dıkları zaman çıçeklerını kuıutarak sardık ları sıgaraları tutturebtldıkçe vardırlar Yanı onlar varlıklarını ınsanların olu /amanlann dan yaralanaıak surduruyorlar Bunun ıçın se ınsanın hep koşturması, sevdıklcrıne ayırdığı vakıtlerden, çıçeklerı uzun uzıın koklamaktan tatlı dost sohbetlerınden vaz geçıp mekanıkleşmesı gerekmektedır Yanı nayatı yaşanası kılan daha pek çok şcyden Hep koşturan ama hep zamanın yetmedı ğınden yakınıp duran ınsan yığınları bıl 1 mem sıze de tanıdık gelıyor mu •'•' Buralar da çocuklar oyun oynamaz oyuncak oynar, buralarda ınsanlar tadını alarak yemek ye mez lokmalan çığnemeden yutar, buralarda hep ozlemekten şıkâyet edılır ama bır turlu bır araya gelınmez Buralarda ınsanlar mut lu olup olmadıklannı anlayamayacak kadar mesguldurler yalnız ıçlerınde ağır bır sıkıntı bıkkınlık taşıyıp dururlar peşlerı sıra Her masalda bır kurtarici vardır ışte bu masalın kurtancısı da Momo kız tabıı bu mucade lede onu yalnız bırakmayan Horo Usta'yı ve Kaplumbağa Kassıopeıa'yı da unutmaya lım Bu masalda kahramanlarımız zaman bılmecesını çozmeye çalışıyorlar Bunu ya parken ınsana ozgu pek çok değenn gunu mu7 tuketım toplumlarında nasıl bırer me taya donuştuğune de tanık oluyoruz Masa lın bır ozcllığı de kahramanlannı dığer ma sallardakı gıbı prensler, prensesler, buyucu ler, cadılar, perılerden değıl yaşamın ıçın den sıradan ınsanları seçerek bu ınsanların gerçek donuşumlerını ve yanılsamalarını anlatmasıdır Kıtap kureselleşen dunvada ortaya çıkan ve değer kazanan pek çok ka varamı tartışmaya açması açısından ele alın ması gereken bır yapıttır Içınde barındır dığı derın anlam çerçevesınde hem çocuk, hem ergen hem de yetışkınlere hıtap ede bılmektedır Çocuğu cıddıye alan, çocuk sezgısıne guvenen yazar okuyucuya genış dusunsel ufuklar açmayı hedeflemıştır Her ne kadar çocuklar ıçın turetıldığı rıvayet edılse de masal yetışkınlerın dunvasına da fantastık pencereler açarak kendı gerçekle rını sorgulamalarını sağlamaktadır Oyleyse Momo Duman adamlarla nasıl bır mucade leye gırmış ve ne olmuş merak edıyorsanız kıtabı alıp ıyıce bır okumanı/ı tavsıye edılır İYİKİVARSINIZ... İYİ Kl DOĞDUNUZ! Mavisel Yener... Aysel Giirmen. "BAZIKÎTAPLAR 1ADILMAK, BAZI KİTAPLAR YU1VLMAK, ÇOK AZI DA HAZMEDİLMEK /Ç/ND/RVBACON Sıhırlı Değnek'ten bır açıklama "Konuk Sıhırlı Değnek" ve "Serbest Kursu" koşele rıne gelen yazılar, dılınde, anlatımında ve uslubunda hıçbır değışıklık yapılmadan ya yımlanmaktadır Bu nedenle, soz konusu yazılarla ya da ıfade edılen duşuncelerle ıl gılı yorum ve eleştırılennızı Sıhırlı Değnek üe paylaşmak yerıne, sayfanın "konuk" bo lumlerıne gondermenız duşuncelennızın yazıyı yazan kışıye ulaşması açısından daha anlamlı olabılır Gosterdığınız ılgı ve anlayış ıçın teşekkurler • Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 Bilgı Unıversıtesi, Dolapdere/lstanbul [email protected] Tel: 0212236 78 42 KONUK SİHİRLİ DEĞNEK Kamer Badur (Utanbul Untvenıteu Turkçe Egıtımt Yukstk Lısans) "MOMO", Michael Ende Kabala Yay Turkçı kjiıren Leman Çalışkan 'Uçkardesjer otururlar bır ev de / Hıç benze mez bırbırıne uçu de/ Sen on lan ayırt edeyım derken/ Donu C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Yl 826