Katalog

Genç yazarlar, sanatı iki temel ilişkilenişten yani toplumsallık, işlevsellik bağlarından kopararak ya da soyutlayarak yapmaya girişiyor bu işi. Sonuçta şöyle bir genellemeye varılabilirmiş gibi geliyor bana: Genç yazarlar, sanatı doğurtarak değil belli modellere öykünerek ürün veriyor sürekli. M. Sadık Aslankara Kitaplar Adası Genç yazarın attığı zar mek gerekıyor bence Şımdı gelın bırlıkte dcş meye gırışekm sorunu Genç yazar gerçekte nasıl, ne'ce bırı acaba? Ne kı genç yazarlar, sanatı ıkı temel ilişkilenişten yanı toplum sallık ışİLVsellık bağlarından ko pararak ya da soyutlayarak yap maya gınşıyor bu ışı Sonuçta şoyle bır genellemeye varılabilirmiş gıbı geliyor bana Genç yazarlar sanatı doğurtarak değıl bellı modellere oykunerck urun veriyor sureklı GENÇ YAZARIN YAZINSAL KUMARI. ZANAAT MI SANAT MI? Genç yazarlaıın ya da yazar adaylannın Neden Kıtap a gon derdıklcrı dosyalarına getıreyım sozu Okuduğum ellı kadar dosya nereMnden bakılırsa bakılsın altı yedı bın sayfayı buluyor Her bır dosyanın ılk uçte bırlık, dortte bırlık bolumunu sozcuk sozcuk, gerıye kalanları konusal butunk meyle, roman, oyku kahramanla nnın ızlerını surerek okuduğumu belırtcyım Pekı okuduklanm tumuyle genç yazarlara mı aıttı? Bılmıyo rum, çunku dosyalarda yazarların doğum tarıhlerıne rastlannıayabı lıyor her zaman Ancak andığım yaş grubuna gıren gençlerın ço ğunlukta olduğunu duşunuyo rum ben Yazarlann dağılımı da ılgınç bır verı olarak alınabılır bu arada Sozgelımı dosyalarını gon deren genç yazarların daha çok Istanbul'da, lzmır'de, Eskışe hır'de yoğunlaştıklan gozden kaçmıyor Soylemeye gerek yok, kadınlar yıne açık farkla onde erkek yazar lann sayısma bakıldığında Ger çekten de 1980 sonrasında ortaya çıkan bır tablo da bu, genelde duzey yıtıren erkeklere karşı su reklı kendılennı gelıştıren kadm lar so7 konusu nıcedır Dosyaların çok buyuk bolumu, kestıruebıleceğı gıbı roman tu runde Ama bunların yanında bı rer ıkışer ornekle oyku, deneme, şıır, oyun dosyalan da okudum Bır nedenle değınmem gereken dosyaların yazarlarını şoyle sırala yabılırım Ayça (Yamandağ) Ça talyurek, Aysun Delıkanlioğlu, Hılmı Koksal Alışanoğlu, Ay Lın Bellelı, Yıldırım Boran, Ncsrın Şırvan, Kaan Alpaslan, Solmaz Âkça, Evnm Kanpolat, Aslı Er kın, Şenay A Coşkun, Eray Sezer, Ihsan Bayram, Ulku Sankur Ba nu Yıldız, Serkan Işın Osman Akalın, Rahıme Dılek, Omer Ça vuş, Jale Demırdoğcn, Ersan Er çelık, Feyzeddın Alpkıray, F Zu hal Izmırh Ancak adlarını andığım bu ya zarlann, geçen haftadan bu yana one surduğum kımı verılcrın ya da ıpuçlannın bırebır yansılayıcı sı olduklan duşunulmemelı yıne de 1 Hatta tersıne ya7in sanatını kendılerıne dert edındıklen bılc soylenebılır bu adların Kaldı kı "Kıtaplar Adası"ndakı one suruş lenm genel bır dıle getırış bağla mında zaten1 Tavlada atılan zarın onemını, değerını en ıyı oyunculan bılır Genç yazarlar da, verımlcnnde bırer zar atmış gorunuyor Ama onlar zarı, oyunun kuralı gereğı atmıyorlar da yazmsal bır kumara çevınyorlar sankı bunu Çunku 1980 sonrasının değerleııyle bı çımlenmış bırer genç yazar olarak /anaatla sanat arasındakı o ınce cık kıldan ınce, kırılgan çızgıdc yol alıyorlar yaptıkları, yapmak ıstedıklerı ne' Sanat mı zanaat mP Tek tek ornekler uzerınde dur mayı da onumuzdekı haftaya bırakıyorum • K İ T A P SAYI 826 G unumu/un genç yazar lannı oluşturanlar 1970'lerle 80'lerde do ğanlar Buna gore yır mılennı, otuzlannı surenlerı kat mak gerekıyor bu gruba daha çok Bense kırk yaş sınırını olçu al mak eğılımındeyım Bıyolojık açı dan bu çağı aşmış kabul edılebı lecek bınnın sanatsal verımıne bır "gcnçlık urunu" olarak bakı labılır sanıyorum1 En azından ılk kıtaplar ıçın bunun boyle oldu ğunu duşunmek olası1 Oyleyse 1966 sonrasında doğanlardan ya şamlarını yazınsal vcrımlcrle sus leyenlcr bırcr genç yazar olarak selamlanabılır pekâlâ1 Ister boylesıne bır genış açıyla yaklaşılsın konuya, ısterse doğru dan delıkanlılık olgusu olçut ahn sın, genç yazarlann 12 EyluTun etkısı altında bıçımlendıklen, bır başka deyışle yalnızca bırbırlerı ne bakarak değıl aynı zamanda 12 Eylul'e bakarak da karardıkla rı kestırılebdır kolayca Ustelık gunumuz genç yazarla rının yaşamoykulerıne goz atıldı ğında bunların bır bolumunun, 1980 sonrası donemde dunyaya geldıklerı de gorulebılıyor Tam yırmı beş yıldır, yanı bır gencın tum yaşamını kaplayacak bır zamandır "1980 oncesı", ' 1980 sonrası" bıçımınde dıle ge tırılen bır soyleyış var Bu ıkı za man dılımını ya da kesıtını bırbı rınden ayıran temel ozellıklerın neler olduğuna bır goz atalım he le 1980 sonrasında once model değıştırılmış, ardından yenı mo dcl pckıştırılıp tek ornek halıne gctırılmış, daha sonra da modele uygun orneğın bır kavrayış, algı layış bağlamında yayılıp yerleş mesı sağlanmıştır Sonrakı aşamada ış kolaydır ar tık Gerçekten de bundan sonra yaşamın tum alanlarında tek tıp anlayışı dayatılmış bu anlayıştn egcmenlık kurması ıçın yoğun bır sureç yaşanmıştır Neden bunları soyluyorum? 1980'de doğmuş genç yazarlann yalnız verırnlcrıne bakarak konu ya yonelmek yetmez, yanı sıra soz konusu genç yazarlann nasıl bır dunya goruşu doğrultusunda bı çımlendırılmeye çalışıldığının da ayırdında olmak gerekıyor yanıl mıyorsam Çunku "Bu genç ya/ar nasıl bır verımle çıkıyor karşımıza?" sorusundan once ' Bu genç yazar nasıl, ne'ce bırı •" sorusu uzerın * de durmak, uzun uzun duşun YARATILAN CENÇ YAZAR Demek kı urunden on ce verımleyıcının uzerın de yoğunlaşılmalı ılkın Verımleyenlerdekı kımı aykırı duruşlara, farklı or neklere bakarak 1980 sonrası genç yazar mode lının, tek çatı altında top lanan, ortak ozellıkler gosteren genel bır karak tenstığe bağlanamayacağı ongorulebılır elbette An cak soz konusu genç ya zarın, bırey olarak 1980 oncesın dekılere oranla çok daha farklı bır karakter yansıttığı ortada 1980 oncesınde yaygın olarak gozlenen grup ılışkılerı 1980 sonrasında tam anlamıyla çozul muş gorunuyor bır kez Başka bır değer adına kendını adayış da buna bağlı olarak ycrını oz sevgı sıne, kendını yuceltmeye bırakı yor 1980 oncesı sonrası genç ya zarları arasında bu bağlamda de rın bır uçurum yaşandığından soz edılebılır Çunku farklı ıkı yazar tıpı çıkmıştır enıkonu ortaya Genç yazarlann toplumla ılış kısı kalmadığı gıbı herhangı bır ıdealızmı de goze çarpmıyor Zaten onlar, toplumla ılışkılenışı onemsemış de değıl' Toplum, urunun sunulacağı bır pazar alanı olarak algılatılıyor kendılerıne, o kadar Bu nedenle bıreycı yapı soz konusu, bır de buna eklem lenmış çıkarcı tutum 1980 sonrasının genç yazarlan devletten aıleye, kentten bılışıme, ıletışıme, ekınden erkeye, gele nekten tarıhe, sıyasadan ahlaka butun alanlarda kendılerıne da yatılmış modellere bakarak yonu nu belırlıyor, kendılerı ıçın konu lan yazınsal paradıgmanın peşınden gıdıyor Bu çerçevede sur durduğu ıçlıdışhlık bır "uyarlık"a donuşurken kendısı de ayırdına varmadan soz konusu paradıg manın beLrledığı bır karakterle yer değıştmyor tşte 12 Eylul'un, 1980 sonrası nın, otekı tum yapısal, ekınsel alanlarda olduğu gıbı yazınsal turlerle etkınlıklerde de yukarı dakı paradıgmaya uygun bır yapı lanma dayattığı açık Şu da soyle nebılır genç yazarın gunumuzde boylesı bır verım kavrayışına var mış olması, kaçınılnıaz bır ger çeklık olarak geliyor artık onu muze "Kendısı olamamak '' Kuşku k kı, bır yok oluş paradıgmaM u' Demtk kı genç yazarın varo luş sorunu, temelde yok oluş pa radıgmasına gore bıçımlenıyor Evet, ne yazık kı boyle bu 1 Çun ku sanatın yapısında paradıgma ya uyarlık değıl, paradıgmayı yık mak gıbı anaışıst bır tutum yatı yor aslında Oyleyse 1980 sonra sı, sanatçıda toplumsal muhale fetın sımgesı bağlamındakı anar şıst yapıyı da dınamıtlemış olma lı' Eğer yazınsal paradıgma, oku runun nıtelığıne bakılmaksızın kıtap satış lıstelerıyle belırlenebı lıyorsa soylenecek bır şey kalma mış demektır herhalde 1 Tıpkı otekı alanlarda olduğu gıbı Ya nı seçmenın nıtelığıne aldırmaksı zın parmak sayısıyla orantılı ola rak ıktıdarın, kentlı olup olmadı ğına bakılmaksızın kent yonetı mının belırlenışınde, ardıllann duzeyıne bakılmaksızın taraftar lardakı bağırganlığa bağlı olarak futbolun belırlenışınde, kadınlar karşısındakı tutumları dıkkate alınmaksızın salt hot zotlarıyla kendılennı duyuran erkek yonetı mınde gorulduğunce CENÇ YAZARIN MODELE UYGUN VERİMİ 1950 lerde genç yazarlann on lennde model olarak aydınlan macı bır yazarlar kuşağı bulunu yordu Soz konusu bu modellenn değıştırılemedığıne tanık olduk Hoş, gorece de olsa Nâzım Hık met, Sabahattın Alı, Orhan Ke mal gıbı modeller, 1950'lerdekı genç yazarlann gozlennden kaçı rılmaya çalışılmadı değıl, ama yı ne de bu adlar ya da bunlara ko şut otekı ornekler model bağla mında gençler ıçın varlıklannı surdurebüdı 1980 sonrası genç yazarları ıçınse durum çok farklı1 12 Ey lulculer, gençler ıçın bırcr guç odağı olagelmış omekkrı aşındı rıp orselemekle yetınmedı yalnı? ca yanı sıra sureç ıçınde bunları çokerttı de, otesınde modellerı değıştırıp gençlerın onune bam başka modeller koydu Yazın kamuoyu, yazın dergıle rıyle detışım organları da bu kav rayışa dayalı olarak yenıden yapı landırıldı Artık genç yazar adayı nın onune çıkanlan engellen aşıp da ıçınde muhalefet barındıran ya da "karşı duruş" yansıtan bır yazın yaratabılmesı çok zor gorunuyor1 Genç yazarlar arasında yaratı sorunsalı tartışılmıyor çunku, sorun sanatsal oze uygun yapı uret mek değıl modele, ısteriere uy gun yapılar uretıp bunlan çoğaltmak, yaymak1 Buna gore genç yazarlann, dayatılan bır yazınsal paradıgma yo nunde, buna uyan ışleyışle urun verdıklerını soylemck pekâlâ olanaklı Yanı yazınsal venmleyış, ıçtepısel gırışım olmaktan, yapıt da estetık yaratımın tetıkledığı bır kurma, var etme surecı konu mundan çıkıyor gıde gıde Genç yazar, sankı dışarıdan bı rılerı kendısıne sıparışte bulun muşçasına bır verımleme kavrayı şı sergılıyor Boyle olunca bır an da modalaşan, kıtleselleşen tu tum sergıleyebılıyor her bır yazar Donemlenn belırledığı sozgelımı vıdeo, DVD, cep telefonu bılgı sayar satıcılığtnda ya da meslek seçımınde unıversıtelenn bılgısa yar, ıletı^ım, ışletme hatta tıyatro bolumlennın yeğlenışmde gozle nen kıtleselleşmede olduğu gıbı Oysa yazın, bırakın kıueselleş meyı, kışıye kendı aıdıvetını sor gulatan, herkesı tek tek bıreye donuşturen eylem alanı değj mı dır aynı zamanda? Bu bağlamda gunumuz gençlennın venmlenne kabata bır goz atıldığında bıle, bunların okuru kıtleselleştıren, onlardakı aıdıyet duygusunu pe kıştıren, farklı bıreyler olmalarını sağlamak yerıne hepsmı genelleş tırıp adeta nesneleştıren tehlıkelı yaklaşımlara kucak açtığı soyle nebılır kabaca Genç yazar yaşamın artık her alanında gozlenen bır yarış duy gusuyla verımlemeye yonelıyor urununu Yanı para kazanıp ya sam duzeyını gelıştırebılmek, çı karcı, hazcı bır sonuca ulaşabıl mek ıçın yarışıyor, bu duyguyla, yonlenışle urun venyor SAYFA 30 C U M H U R İ Y E T