Katalog

Oöl Sokağı'nın Dıkenleri SİHİRLİ DEGNEK o c n k 1 a r 1c i n k iı a p 1 Hazırlayan: Nilay Yılmaz • halleye yenı taşınan tııhaf knmşıılar ve sağır dılsız kızları anlatılıyor Fosıl ıle luysuz" adlı oykunun rarklı bır kurgusu var ülayı hem ınsanların hem de hayvanların gozunden goruyo rıız Kıtaptakı butun oykuler yaşamın acı tatlı her duygusuna dokunuyor Dost luk, paylaşım, havyan scvgısı kardeş sevgısı, ınsan sevgısı, komşuluk vs var Oykulerde toplumsal gerçekçı bır yak laşım dıkkatı çekıyor Zeynep Cemalı, farklı sosyal çevrelerde kı yaşam bıçımlennı ve onların prob lemlerını ele almış Kıskançlık, ofke, acıma gıbı duygular da ayrıntılarıyla ır delenmış Farklı yaklaşımlarla karşılaşılan bu gundehk problemler çozulmeye çalışılmış "Gul Sokağı'nın Dıken lerı", çocukların elıne ve yureğıne batmayan dıkenlerden çızımler Mustafa Delioğlu DERYA'NIN SİHİRLİ CEVABI Bacaksız çok akıllı ve eğlencelı bır ço cuk Onun gıbı bır arkadaşım olmasını çok ısterdım Bacaksı? Kamyon Surııcu su nde Bacaksu gerçek bır kahramanlık yapıyor Hıç de bacaksız olmadığını gosterıyor Aklını kullanmayı bılen bı rı Adını hatırlayamadığım bırı demış kı "Aklın ustesınden gelemeyeccğı hıc. bır şey yoktur" Koşu yarışlarında bı rıncı gelen Bacaksız beden eğıtımınden zayıt almış Bence burası serının en acıklı yerı Bacaksız okula gıttığındc de ınat edıyor Ata ot yedırmeyecek O sert, elı cetvellı, sol el duşmanı oğretme nı bıle gulduruyor Derya Şahin, Bahçelievler, tstanbul Yaman ve Derya, hedıyelerınız yola çıktı bıle Mektuplarınız çook uzun olduğu ıçın tamamını yayınlayamadım Der ya'cık, yaşını yazmayı unutmuşsun Ama ben tahmın ettım, hedıyenı ona gore gonderdım tkınız de Bacaksız'ı ne gu zel anlatmışsınız oyle Sıhırlı Değnek'e yıne yazın olur mu/ Tatılde ıyı oku malar Iyı eğlenceler Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cad. No* 47 Bilgi Unıversitesı, Dolapdere/lstanbul [email protected] Tel: 0212 236 78 42 SİHİRLİ SORU Rıfat Ilgaz ve Bacaksız... Bacaksız dızısını okuyan mınık sıhırlı değnekler1 Bacaksız ıle ılgılı duşuncele rınızı yazar miMnıZ'1 Oykulerde sıze eğ lencelı gelen yerlerı Bacaksız Bahrı'nın sevdığınız yonlerını vs Odul mu? O da surprız olsun" Mcktuplarınızı beklıyo Gul Sokağı'nın Dikenleri Zeynep Cemalı Gunışığı Kıtaplığı, 2004 (3 Baskı), 156 sayfa (8 12 yaş) Akvaryumdakı bahklannız mavı suda yuzsun ıster mısınız'' O zaman sız de Eda gıbı akvaryuma bır şışe murekkep boşaltmanız gerekıyor1 Ama balıklar mavı suda oluyor Eda elbette balıklara zarar vermek ıstcmıyor O zaman neden murekkebı akvaryuma boşaltıyor dersı "Gul Sokağı'nın Dıkenleri"nde çok oy ku var I ler oykude de bınbır yaşam Kıtap, dokuz oykuden oluşuyor "Bır Ş,ışe Murekkep", "Fosıl de Tuysuz", "Kuçuk Bır Seruven", "Aıleme Neler Oluyor•>", ' Gul Sokağı'nın Dıkenleri", "Denız Kulubunde Balo", "Kuçuk Ka yabalıklan", "Kardeşlık Bağlan" ve "Çekırge Bır Sıçrar" O gun evde kımse onunla ılgılenmeyın ce Okan kendını dışarı atıyor Aılesıyle bırlıkte gezdığı ve az çok tanıdığı yerlerı ılk kez tek başına dolaşıyor Ancak r kuçuk bır seruven yaşamak ısterken kendını bır karakolda buluverıyor Yolunu talan kaybetmıyor Kaybolan kuçuk bır kızın aılesını bulmasına yardımcı oluyor An cak kendısı de ızın alma dan evden çıktığı ıçın Okan'ın başı bıraz dertte1 ' Aılcmc Neler Oluyoı? adlı oy ku aıleye yenı katılan kuçuk kardeş uzerıne 'Gul Sokağı'nın Dıkenlerı'n de ıse ma YAMANIN SİHİRLİ CEVABI Bacaksız Bahrı'yı çok sevıyorum En komık oykulerınden bın Bacaksız'ın Fransızlarla balık tutması Kuçuk Uç man adlı şıırı okuyan çocuğun şıırını ar kadaşlarıyla sabote etmesı Okula zengın bır arkadaş geldı Anne çocuğunu okuldan almaya Opel'ıyle ge lıyordu Çocuklar da arabaya dokunmak ıçın her şeyı yapıyorlardı Bacaksız'ın babası karpuz taşıyordu Bacaksız'ın eve karpuzu yuvarlaya rak goturmeye çalış ması, ağaca çarpıp karpuzun parampar ça olması onu zor duruma duşur du Bana gore en komık oyku ler bunlar Ben bu kıtabı okurken çok guldum Yaman Yalçın (12), Kadıkoy, tstanbul BÜYÜKLERE ÖDEV * Sevgılı Oğretmenım, Alışan Kapaklı kaya, Hayat Yayıncılık, 2004, 217 sayfa * Çocuk Eğıtımının Anahtarı Ozguven Tony Humphreys, Epsılon Yayınları 1998 232 sayfa * Çocuğunuzla îşbırlığı Yapabılme, Elı zabeth Pantley, HYB Yayıncılık, 1997, 214 sayfa * Çocuk ve Eğıtım, tlkım Oz, Kok Ya ymcılık, 1997, 141 sayfa 1 * Zorunlu Eğıtıme Hayır Catherıne Baker, Ayrıntı Yayınları, 1995, 244 say fa* derece doğal ve ozgun bır anlatım tarzıyla dılın anlatım guzellığı yansıtılıyor Çocuk yazınında son derece onemse nen bır başka yapıtaşı da, çocuklarda metınler aracılığıyla ınsana, doğaya ve hayvanlara karşı duyarlık ve sevgı oluş turmaktır "Kar Sesı"ndekı şıırlerın bır çoğunda kullanılan değışık hayvan fıgur lerıyle çocukların bu yondekı sevgı ge reksınmesıne de yanıt verılıyor Şıırlerde kar ve hayvan motıflerı, tıpkı çocukların duş dunyalanndakı gıbı, aynı zemınde buluşturuluyor Orneğm "Ay'da Kuşlar" adlı şıırde çocuğun, yuvasız kalan kuşlar ıçın ayın uzerınde yenı bır yuva yapması, çocuğa hayvan sevgısını sezdıren bır ım gedır Çocuk kıtaplarında konular ve kullanılan dılsel araçlar kadar onemlı bır oğe de resımlerdır Resımler, çocuğun gorsel algılama yetısının eğıtımı ve kıtapla ço cuk arasında bır sevgı bağı oluşması ıçın son derece onemlıdır Bır kıtabın tam anlamıyla çocuğa gore olabılmesı ıçın, kıtabın yazan ıle çızen arasında ışbırlığıne dayanan bır ortaklığın soz konusu ol ması gereklıdır "Kar Sesı"nde bu ortak lığın başarılı bır bıçımde sağlandığını rahatlıkla soyleyebılırız Mustafa Delıoğ lu'nun sanatçı duyarlığı ıle hazırladığı resımler, hem şıırlerde anlatılanlara gorsel bır renk katıyor, hem de ıletıyı des tekleyerek konuyu daha anlaşılır kılıyor Pastel renklerın hâkım olduğu resımler, çocuğun ımgesel duşunme becerısını one çıkaran bır nıtelık taşıyor Kısacası, dılın anlatım gucu, cstetık nıtelıklı re sımlerle son derce başarılı bır biçımde butunleşıyor • KONUK SİHİRLİ DEGNEK (Ulanhııl Umvcrsıtc u Hasan Alı Yuıel Eğıtım Fakultcsı) Kar Sesi, Aytul Akal, Mavisel Yener, Uçanbahk Yayınları, 2004 Soğuk Mevsime Sımsıcak Şiirler Yakın bır dostunuzun, yazdığı bır şıırı sıze gonderdığmı duşunun Bu şıırden oylesıne etkılendınız kı, ıçınız kıpır kıpır Bır şıır yazarak sı? de yanıt verdınız ve bu şnr alış verışı zamanla bır oyuna do nuşerek surup gıttı Sonunda bır baktınız^ kı, elınızde bır yığın soyleşıyı andıran şur var Işte Aytul Akal ıle Mavisel Yener'ın ortak çalışması olan "Kar Sesı" başhklı şıır kıtabının ardında boylesı bır oyku ya tıyor Oysa, çocuk şıırlerı oncelıkle akla ders kıtaplarında yer alan ve çocuğa gore olmaktan çok çocuksu urunler dıye ad landırabıleceğımız duz anlamlı şıırlerı ge tırır çoğunlukla Bu şıırlerın bırçoğu es tetık duyarlıktan uzak, ılkel bır anlatım tutumuyla çocuğa bır şeyler "oğretme" çabasıyla kaleme alınmış şurler Bugun geldığımız noktada, çocuk yazınında yaşanan sıçramaların, ozellıkle de nıtelık açısından, çocuk şıırıne de yansıdığını se vınerek goruyoruz Işte "Kar Sesı" adlı şıır kıtabı da, çocuk şıırınde ne denlı bu yuk adımların atıldığını bızlere kanıtla yan en son ve en keyıflı orneklerden bın Mavisel Yener ve Aytul Akal'ın bırlıkte hazırladıklan kıtap, "Kar Topu", "Kar Arş. Gör. Nazh Cihan Uz Denızı" ve "Karda Izler" başlıkları ol mak uzere uç bolume ayrılmış Ilk bo lumde her ıkı yazarın şıırlerı karma bır bıçımde yer alırken, ıkıncı bolum yalnız ca Mavisel Yener'ın, uçuncu bolum de yalnızca Aytul Akal'ın şıırlerınden oluşu yor Kıtabın ana teması olan kar, her şıır de farklı bır bıçıme burunerek belırlı başlıklar altında ışlenmış Bılındığı gıbı, nıtelıklı bır çocuk edebıyatı urununun en belırleyıcı ozellığı, ıçerdığı konunun ço cuğun yakın çevresınde karşılaştığı ve onun ılgısını çeken, onu mutlu eden nes ne ve varlıklardan seçılmış olmasıdır Bu anlamda kıtapta ele alınan kar konusu da çocukların en çok merakını uyandıran, duş dunyalarını harekete geçıren ve onla rı sevındıren bır olgudur Bunu daha ıyı anlayabılmek ıçın kendı çocukluğumuza şoyle bır donup, karın yağmasını nasıl da sabırsızlıkla bekledığımızı anımsamak ye terlı olacaktır Çocuklar ıçın karın yağ ması, yetışkınlerde olduğu gıbı neden so nuç ılışkısıne bağlı olarak gelışen bır do ğa olayı değıldır Kar onlar ıçın kar topu oynayabıldıklerı, kızaklarıyla yanşabıl dıklerı, patenlerıyle kayabıldıklerı, kar dan adam yapabıldıklerı, dıllerının uze rınde entıp farklı tatlar alabıldıklen son suz bır eğlence kaynağıdır Ustelık de ko ca bır yıl boyunca yalnızta bırkaç gunlu ğune elde ettıklerı, ulaşılmaz bır oyun aracıdır kar Işte çocuğun karla karşılaştığı ve paylaştığı tum bu eğlencelı anlara, kıtaptakı şıırlerde tek tek yer verılıyor Kar Sesını duymayı başaran, yastıkların dakı pamukları kar yapıp yağdıran ve sonra boşalan yastığını karlarla doldurup Kar Yaramazlığı yapan, goğun ve denızın mavı olmasına karşın, neden Mavı Kar değıl de beyaz kar yağdığına bır turlu an lam veremeyen, beyaz karları duşlennde boyayıp Renklı Kar elde edcn, Karlı Ge ce'de yıldızların bıteceğınden korkan, tek tek saydığı her bır Kar Tanesı ıle bır lıkte uçmaya çalışan, Kar Dondurması satan, Karda Izler arayan, Korkunç Kar dan korkmayan ve karı gelecek nesıllere Mıras bırakan çocuklar susluyor şıırlerı Çocuk, kendı ılgı ve beklentılennı yansı tan bu şıırlerın her bırınde, kendı duşsel gerçeklığı ıle buluşma olanağı buluyor Aynca kendı yaşam deneyımlerı ve bılgılerı ıle şurdekı ıletıler arasında ılışkı ku rabılmesı ıçın gerçekçı ve doğal bır ze mın hazırlanıyor Kıtaptakı şıırlerde kolay anlaşılır ve çocuğun dunyasına ozgu ızler taşıyan dılsel yapılar kullanılmış Boylece hem soyleyış kolaylığı sağlanıyor, hem de şıırlenn çocuğun belleğıne daha kolay yerleşmesı açısından son derece onemlı bır ışlev ye rıne getırılıyor Çok uzun olmayan dızelerdekı kulağa hoş gelen ses oruntusu, çocukta şıır okuma ısteğını daha da artıracaktır Aynca çocukların en belırgın ozellığı olan soru sorma alışkanlıkları da şıırlerde karşımıza çıkıyor Burada da yı ne çocuklarla ılgılı çok ıyı gozlemler ya pıldığı kanısındayım Gerçekten de hayatında bırçok "ılk"len yaşayan çocuk, et rafındakı olaylan ve nesnelerı anlamaya çalışır ve durmadan, yorulmadan sorular sorar Çoğu zaman aldığı yanıtlarla da ye tınmez, sorgulamaya devam eder Bu açı dan baktığımızda, "Kar Sesı" adlı şıır kı tabında yer alan şıırlerde çocuğun zıh nınde uyanan sorulara yer venlerek,! , son SAYFA 26 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 755