Katalog

Şiîr kitapları arasında bir gezinti Aşk, cinayet, cinnet ve şiirler Gültekin Emre son zamanlarda yayımlanmış altı şiir kitabı arasında bir şiir gezintisine çıkarıyor bizi. • Cültekin EMRE leme. Değişik bir tragedyaya imza atıyor, çatışmaların çatısını kurmaya çalışıyor imgeleriyle. "Ateş ve sesin" kesişme noktasına yöneltiyor şıirinı. Içimız "buz gibi ve sakın" olsa da tüm dünyada, "aynalar ve anneler" doğurgan dipdiri duruyor karşımızda ölümlerine meydan okurcasına. \,h..ı Kım KİM'E eynep Uzunbay Kim'e yazdığını açıkça söylemese de, onun şiirlerinde hepimiz vanz sanki. Hepimizi nasd kucaklar şürlerdc demeyin sakın, biz derken bir Türkiye dolusu insandan söz etmiyorum elbette, neden bir harita dolusu kadın vc erkekten söz edilmesin sorusunu bir yana bırakalım şimdi, sevenlerden, âşıklardan dem vurmanın yerinde olacağını bclirtcyim lusaca. "Gece gibi gece"de şiar "korsan ve gölge" çıkarlar yola insan avına. Yolda şımarık geceyle, "Kan gibi" gülüşlerle, "bezgin dil"le, "yer yatağı tütün demli çay"la, "gayrı meşru aşklaria, "aşk yardımıyla büyüycn" çocuklarla, "Bakır bir gül"le, "yanlış harf'le, "Şiir Türkçesi"ylc, manyak tenle, "orta yaşlı bir dünya"yla, derin yırtmaçlarla, "dilbaz" hikâyelerle... ve daha neler nelerle karşılaşırlar bu anlamlı ikili. Zeynep Uzunbay da bir şair olarak tüm bunları şiirinde ağırlar. Konuşma dilini, günlük yaşam elde avuçta ne bırakıyorsa onun dilini, kadın için yalnızlığın Allahı crkeklerin dilini, annesini özleyen, kendisi de anne olan şairin çocuklarıyla kurduğu dünyanın dilini, ayrılığın ve aşkın dilini ustaca ağdırıyor şiirine Izmirli şair Zeynep Uzunbay. Onun peşini hiç bırakmayan "Kim neredc ne yapıyor?" sorusuna bir yanıt bulmamız çok zor bu zorlu şiirlerde ama, onun bir şair olarak kimliğine dair işaretler yakalamamız olası. Kim sorusu, "kim o?"yla yola devam ediyor. Sonra da katmerlenerek "Ben kimim?"e dönüşüp, "Kimi kknsesi" var mı, yok mu ile çıkmaz sokaklardan yüz akıyla çıkılıyor bu Kim'e kitabının rehberliğinde. O, Kim'e'deki şiirlerini "yarısı ağzından düşmüş kabak çekirdeği gibi/huzursuz dolanıyor" dilindeki sözcükler. "Sanki başka bir dile" tayini çıkmış gibi duyumsasa da kendini onca güzel şiirinin ortasında şiirinden gelen selamlan nasıl görmez? Z BEDENSİZ KADINLAR adınlar bedensiz olur mu? Olur derseniz, peki biz şimdi düşlerimİ2İ ne yapacağız Bedensiz Kadınlar'la. "Başlangıç İçin Iki Cinayet/Ve Bedenin Suyla tmtihanr bölümlerinden oluşan upuzun bir şiirle selamlıyor şiirseverleri Nihat Ateş. Onun işi ayna ve aynadan yansıyanlan dizelerine geçirmek. Daha doğrusu, o.yansıyanın ve yansımanın ardında yatanlan, yüzeye çıkanlarla çıkamayanları izliyor şiirinde. Bedensiz Kadınlar kitabı, kendi deyimiyle "Yansımayla, yansıyan ile yansıtan arasındaki topyekun savaşımın eposu..." 'Epos' yazmak kolay mı günümüzde? Nihat Ateş de bunun hiç de kolay bir iş olduğunu düşünmüyor, tüm zorluğuna karşın yine de yazmadan duramıyor kafasında ve gönlünde birikenleri. "Yazılabilineceğini düşünmeseydim hiç yazmaya kalkmazdım. Burada ele aldığım sorunun ancak şiirsel bir biçimde işlenebileceğine inanmasaydım yine yazmazdım." Hem bizimle birlıkte, hem de bizsiz akıp giden hayatın şiirine kıyısından sokulmayı deniyor Nihat Ateş: Şürinin aasını büyük tutuyor, sıyırıyor önyargıların kınından kendini, eğiliyor şiirine, ölümün üstüne gidiyor temkinli bir biçimde: Ölümü çözümlemeye çalışıyor daha öliim düşüncesi aynaya yansımadan, kaptırmadan kendini öliim korkusuna: Bir ön araştırma onun ortaya koyduğu sanki, izlediği yolda kendini çözüm K CAKMAKTASI ehmet Kjyat, 19. şiir kitabı olan Çakmaktaşı'ndaki şiirlerle çıkıyor karşunıza. Kısa ve hayatta karşılığı olan samimi, sıcak şiirlerle örülü yeni kitabında Mehmet Kıyat, 20022003 arasında yazılan bir şiir dökümü sunuyor bize. Günlük iş koşturmasından, "Gökmavisi"ne, "Tohum ve Toprak"ın doğurgan, besleyici dünyasından "Bulutlann Düşü"ne uzanıyor sessiz ve diri bir biçimde. Hayatın izini sürerken elindeki "lpucu"ndan hareket ediyor "Güller Içinde". "Sabahyıldızı"nı ve "FeneralayTnı da unutmuyor çıktığı bu şiir yolculuğunda. Usundaki dünyayla gönlündeki dünyayı ustaca buJuşturuyor "Uzunca" "Sıcaklık" yayarak etrafına. Yaşamın kısa olduğunu unutmadan çocukluğundan derledikleriyle "Gündem"in içinde kalmayı deniyor bir "Bekçi" gibi. "Yaşamın Çekmecesi"ndekileri alıyor önüne Mehmet Kıyat, sonra bir bir ayıklayarak bulduklarını yüreğinin penceresine asıyor "Ürkek Gölgeler"e sığına sığına. Aymazlıklara tepki gösteriyor muğlak sevinçlerden uzak tutarak kendini "Sıcak Topraklar"ın düşüne kapttrıyor dünyasını. Mehmet Kiyat şiiri "Emek ve Söz" arasında yol alıyor "Yaşamın içinde"n. M sında 'anılmaya değer' bulunmuş Susmanın Ötesi'nde yer alan şiirler. Eğer genç bir şair "karıncaya bahçe kapısını" aralayarak yola çıkıyorsa, o şairin şiirine biraz daha dikkatli yaklaşmak gerekir sanıyorum. Susarak ötesini, yani "karıncanın ayak izleri"nde yürümesi ona "Işte ben, dedim:AJçurtmanın telaşı/Kuyruğunda salınırken..." gibi bir üç dize yazdırmışsa, Susmanın Ötesi'ni alıyorum elime, başlıyorum okumaya. "Erik ağacıA'olumuzu gözlüyor/Işteçocukluk..." 1 H SUSMANIN ÖTESİ aiku yazmak hiç de kolay değildir, bunu şiirin kapısından girmeye çalışan her şairin bilmesi gerekir. Bizim geleneğimizde olmayan bir şiir kalıbını, biçimini özümsemek de kolay kolay göze alınabilecek bir iş değildir. Ama, yine de haiku'yu deneyen ve yetkin örnekler sergileyenler de yok değil §iir dünyamızda. Hakan Cem, Susmanın Ötesi kitabıyla haiku'yla yola çıkmış genç bir şair. Arkadaş Z. Ozger adına düzenlenen şiir yanşma ANTtKÇAC ANADOLU ŞİİRİ ANTOLOJİSİ lova'nın çevirdiği Antikçağ Anadolu Şiiri Antolojisi'ni okurken bir yandan da Sait Maden'in hazırladığı Şiir Tapınağı (1985) kitabına, 'insanoğlunun beş bin yıllık şiir serüveni'ne de bir kez daha söz atma gereğini duydum. Talât Sait Halman'ın Eski ÜvgarlıkJann Şiirleri'ni de (1974) unutmamak gerekiyor bence. Ardından, yine Talât Sait Halman'ın Eski Anadolu ve Ortadoğu'dan Şiirler seçkisini de (1996) elden düşürmemek gerekiyor. Alova 'Sunu'da şunları yazıyor yaptığı seçkiye ilişkin: Bir avuç tozdur elinizdeki Antoloji. Iki bin yedi yüz yıl boyunca yangınlar, savaşlar, depremler, bağnazlıklar yüzünden yok olmuş nice şiirden arta kalan bir avuç toz. Şairlerden kalan Parça'lar: örselenmiş papirüslcr, yırtık ceylan derilerı, kırık taşlar. Bu yaralı mirasa baktığımızda, büyük bir şiir dcneyimini sezebiliyoruz en azından. Bir yanda, zamana topu topu birkaç dizeyle direnebilmiş Terpanderos'lar, Philetas'lar; öbür yanda, Tarihin anaforunda kaybolmuş şairler; öte yanda, yalnızca adlarını bildiklerimiz." "Değişik yüzyıllardan, değişik uygarlıklardan" "Rhodos'ta başlayıp Akdeniz kıyısında bitiyor bu Antoloji'de antik yolculuğu şiirin." Bu yolculukta nelerle karşılaşıyoruz şiirlere yansıyan? "Dalavereciler, denizin aldığı balıkcılar, boğulan genç kızlar, muhabbet rellaUarı, deniz savaşları, balık pazarları, haylaz öğrenciler, büyük avutucular: Aşk ve şarap, çocuk ölüleri, kösnüyen kadınlar, tuzlu suyu Ege'nin, düşkün zenginler, mezar taşları ve her dönemeçte karşımıza çıkan Acı." Şiirinin ucuna ıınutulmaz bir yolculuk sunuyor Alova: Antikçağ Anadolu Şiiri Karadeniz kıyılarını, lonia'yı, Midilli'yi, Çukurova'yı, Izmir'i, Kıbrıs'ı da içine alarak çok geniş bir coğrafyadaki dili, kültürü, yaşam biçimini, uygarbkları, tarihi şiirinde eritmiş nice ozanla karşı karşıyayız işte bugün. A Şiirlerindeki ses uyumu, etkili söyleyiş onun şiirine kolayca ısınmamızı sağlıyor: Işte ondan etkili dizeler: "yazı yazı yaz beni/yazı mektup niye kesilir/aynlıklar mı bitti/ya uzaklar/onlar da mı bozuldu/yabancılar nerede/söyle sevsinler beni" Zeynep Uzunbay Kim'e yazdığını acıkça söylemese de. onun şllrierinde hepimiz varız sanki. Antikçağ Anadolu Şiiri, benım bir süre başucu kitabım olacak. Döne döne okuyacağun binlerce yıl önce yazılan şiirler. "Tepeden tırnağa titreyıp durdum, ah!/dalda oturmuş bana el sallarken Didyma/bakarken güzelliğine ınum gibi eridim./Karaysa kara, bana ne bundan, kömür de kara./Ama yanmayagörsün güller gibi ışıldar!" (Asklepiades) KİTAP SAYI 755 SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T