Katalog

A. Sııle Suzük'ten Akıntıya Karşı... Aziz Nesin' Sine Cöz Film Atölyesi'nin katkılarıyla A. Şule Süzük'ün hazırladığı veSıvas Katliamrnın yıldönümünde yayımlanan "Akıntıya Karşı... Aziz Nesin" kitabının, aydınlanma mücadelesine dönük bir katkı olarak okunması ve sahiplenilmesi bir ihtiyaç, bir sorumluluk... D OnurKUÇUKARSLAN CİRİŞ YERİNE apıtalı?m kendısını, toplumlan ve bırevlen belleksızleştırerek yenıden kıırııvor Idcolojı, ger çeklerı mample etmek değıl val nızta Gerçeklığın ve tarıhın farklı ve al tematıf okumalaıını vok saymak ve yok etnıek, golgelemek de ıdeolojık kuşatmanın en onemlı unsıırları Bu nedenle alternatıt her duruş ve tavır, tarıhı, tarıhsel olgu, SUILÇ ve kışılıklcıı yenıden okuya rak yola kovıılmalı her şevden onte Far kinda olmak bir bellek sahıbı olmak, doğıuda durmanın vazgeçdmez unsurla n Unutmamak ve unutturmamak Ulkemızde gerek ya/ılı, gerekse gorsel alanda, tarıhsel olgu, sureç ve kışılıklerı aydınlatmaya donuk yeteılı çalışma oldu ğu soylenemez Bu gerçek, kendı tarıhımıze, yaşadığımız ve beslendığımız top rakların bınkımıne bakmak yenne, gozu muzu ve yuzumuzu sureklı "dışarıya" çe vırme alışkanlığımızla da beslendığınde, cıddı bir sorun olarak karşımıza çıkıyor Turkçe'de yayımlanmış bıyografıîenn, ta rıhscl, sıyasal ve kulturel kaynak çalışma larının, araştırmaların pek azı Turluye'yı, yaşadığımız toprakları ve ınsanlanmızı konu alıyor Bu olgu, 1 urkıye'de bir ay dın ve aydınlanma bırıkımının var olma dığı, Turkıye'de sıyasal ve kulturel alanla nn ozgun dınamıklere sahıp olmadığı yo nundekı tezın hem bir sonucu, aynı za manda ntdenı olarak karşımıza çıkıyor Ancak baknıadan gormenın mumkun ol madığı ıyı bılınıyor1 Fransız ve Rus Dev rımlerı uzerıne cıltler dolusu kıtap devır mış, Ftansız ve Rus edebıyatını sıîıp sıı purmuş pek çok kışı, Orhan Kemal, Sa bahattın Alı Saıt I aık gıbı edebıyatçılar la, Hıknıet Kıvıkınılı Behıtt Boran gıbı sıyaset ınsanları ya da Yılmaz Oner gıbı bılım ınsanlarıyla tanısmamış olmaktan gocunmayabılıyor Elbette dışanyı tanı mak, ıçerıyı anlamak îçin vazgeçılmez bir koşul Ancak taşıma suyla değırmenın SAYFA 10 Unutmamak ve unutturmamak için... I donmeyeceğı de artık büınen bir gerçek Aydınlanma, eşıtlık ve ozgurluk mutade lesı, kendısını var ettığı mekandakı o/gun dınamıklerden ve gelenekten bcslenmek, eğer bu bınkım sıntrlı ıse, kendı dınamık lerını ve gelenegını varatmak zorunda 1 "AKINTIYA KARŞI..." Bu tartışmalara yenı bir katkı nıtelığın dekı bir çalışma, ılgıyı ve dıkkatı hak tdı yor Sıne Goz Fılm Atölyesi'nin "Akıntı ya Karşı" başlığı altında yuruttuğu çalış malar, Turkıye'de bir aydın ve aydınlan ma geleneğının var olduğu ıddıasını des teklıyor Atolye, bu geleneğtn kurucusu ve parçası olduğunu duşunduğu ısımlerı yenıden gun ışığına çıkartarak tartışmaya açmayı ve Turkıye'de genç kuşaklarla bırlıkte, ınatla mucadeleye devam eden aydınlarımızın da mucadele ederken ar kalarına alabıleceklerı bir zemın, bir da yanak ve bir geleneğın oluştunılmasına katkı koymayı hedefliyor Işte2 Temmu/ gunu, "Akıntıya Karşı Aziz Nesın" ısmıyle ve A Şule Suzuk ım zasıyla, Seyır Yayıncılık tarafından yayımlanan , Sıne Goz Fılm Atölyesi'nin 2003 'tc tamamladığı ve 2004 Kısa Fılmcı ler Derneğı üzel üdulu'ne layık gorul muş Aziz Nesin belgesclının VCDsını dc ıçercn kıtap, I urkıye'de aydın tanımının çıtasını yukseltmış olan Aziz Nesın'e ba karak, her şeyden onte aydın kavramını yenıden tanımlamak ve aydınımıza daır kalıcı bir kavnak oluşturma ıddıası taşı yor 2002 de beş kışı tarafından kurulan Sıne Goz Fılm Atolyesı, adını Sovyet Sıne macı D/ıga Vertov'un bir pro)esınden alı yoı Belgesel nıtelığı taşlyan hlmlcrını Sovyet ınsanının gundtlık hayatından kaydettığı "gerçek" goruntulerle oluştu ran Vertov, koylerde fabrıkalarda orgut lenen Sıne Goz ısımlı gruplar uzerınden, ışçılerın ve koylulerın kameranm arkasına geçerck ve kendı hayatlarına dışandan bakarak bir anlamda bılınçlenettğı ıddı asını taşıyor larıhte sanatın toplumsallaş masına donuk en ıddıalı projelerden bın K olan bu çalışma, Sıne Goz'un bağımsızlık, kolektıvızm ve oznel gerçekçıhk olarak tanımladığı ılkelerıne kaynak teşkıl edıyor llk belgesel çalışması olan "Akın tıya Karşı Aziz Nesin "ı kendı butçesıyle ve hıçbır tıcarı dışkı ıçensınc gırmeden tamamlayan grup, uzennde çalıştığı "Akıntıya Karşı ()rhan Kemal" belgesel ve kıtabını da "Akıntıya Karşı Azız Nesin" kıtabından clde edıletek gelır ıle tamamlanıayı planlıyor1 Senaryo yazımı, yonetmenlık, kameramanlık gıbı butun sureçlerı kolektıf çalışma ılkesıyle tamam lıyor Tarıhsel sureçlenn ve kışılıklenn, tarafsız kalarak anlaşılamayacağı ve ay dınlatılamayacağı ılkesıyle hareket eden atolye, bağımsızlığın tarafsızlık olarak te lafuz edılmesıne karşı çıkarken, eşıtlık ve ozgurluk mutadelesınden, aydınlanma dan ve Azız Nesın'ın ele alınan değerle rınden taraf olduğunu ısrarla vurguluyor Nesin Vakfı'nın da katkılarıyla hazırla nan ve ılk olarak Azız Nesın'ın olum yıl donumu olan 6 Temmuz 2003'te, daha sonra Antalya Fılm Festıvalı'nde, Dıyar bakır'da, Ankara ve Istanbul'da çeşıtlı mekânlarda gostenlen belgesel, Nesın'ın çocukluğunu, mucadelesını, bir edebıyatçı ve bir ınsan olarak kımlığını, Sıvas Katlıamı'nı ve Nesin Vakfı'nı konu alan dort bolumden oluşııyor Belgesele roportajlarıyla katkı koyanlar, Alı Nesin, Demırtaş Ceyhun, Mujdat Gezen, Aydın Engın, Tank Akan Zeynep Oral, Lutfı Kalelı, Banş Pırh.ısan, Oğu/ Aral, vakıf çocukla rı ve vakıf çalışanları 1 tım roportajların tam dokunıu ıse kıtapta bulunuyor Gerçektcn de, belgesel ıçın yapılan okunıa ve araştırma surecının, toparlanan belgc ve kaynaklar ıle roportajlann 45 dakıkalık bir belgeselde yetennce değerlendırılemedı^ını duşunen ekıbın, A Şule Suzuk'un kaleme aldığı Azız Nesin bı yografısı ve Azız Nesın'ın mucaddesmın kuramsal olçekte bir değerlendınlmesını, eldekı belge, kaynak ve roportajlann tam dokumu ıle bırlıkte bir kıtap olarak sun ması, bir anlamda grubun Azız Nesın'ın en onemlı değerlerınden olan tutumlulu ğunun bir orneğını tcşkıl edıyor Bu zen gınlığı ıle kıtap, bolgesele eşlık eden ek not, metın belgelerle, adeta "basılı" bir 1 DVD'yı andınyor Belgeselden farklı olarak Suzuk'un ka leme aldığı kurgu bıvogıah ağırlıklı ola rak Nesın'ın çoeuklıığunu Markopaşa deneyımını, Aydınlar Dılekçesı'nı VL Sı vas Katlıamı'nı konu alıvor Metın bıı kurgu bıyografı, çıınku Suzuk tanhsel kı şılıklere adcta yenıden tan verıyor ve ro man tadındakı bir kurguyla sunuvor ta nhsel olaylan Kıtap bu şeklı ve uslubuy la, Stefan Zweıg'ın tadına doyamadığımı/ kurgu bıyografılcanı andırıyor Bu uslup, Nesın'ın hayatını anlamak ıçın, kaba bir arşıv çalışmasından ya da olgularm kro nolojık bir şekılde sunulmasından çok daha etkılı, nıtekım metınde Azız Nc sın'ın kaygılannı, alışkanlıklarını, madını, cesaretını daha "ıçerıden" kavrıyoruz, Suzuk'un sezgılen ve her sayfada kendısı nı belırgın kılan tıtız araştırması, aydını mıza her şeyden once bir ınsan olarak ışık tutuyor A Şule Suzuk'u, yıne Seyır Yayınlan'ndan 2003 tanhınde yayımla nan "Kedıler ve Kadınlar" ısımlı oyku kı tabı ıle tanıyoruz Oykulerınde de ınsan lann ıç dunyalarını ve eylemlennın, ter cıhlerının arkasındakı nedenlen aydın latmaya çalışan Suzuk edebıyatımızın genç soluklanndan bir olarak dıkkar çe kıyor SONUÇ YERİNE: V .AZtZ NESİN" Aydın kavıamının ya/ar çizerlıkJc eş anlamlı kullaruldıg'ı bir donemde, Azız Nesın'ın eylemı ve mucadelesı, gerçek ay dın ıle sahte aydını aynştıraıak ıçın bir kı lavuz nıtelığınde Lmekçı sınıfa borçlu olduğunu her fırsatta dılc gctıren Azız Nesın'ın sınıfa karşı sorumluluk olarak andığı değer, Nesın'ın sınıf sıyasetınden yana tavrı butun aydınlarımıza hâlâ or nek teşkıl edıyor Nesin bir tarahan ede bıyatımum tartışması/ en uretken yazarı olmayı başanrken, dığer taraffan kendı eylemını olanaklaı değıl, ıhtıyaçlar uze rınden tartarak ve pek çok ornekte valnız kalmayı da goze alarak, Turkıye aydını nın ve ınsanının onuru olacak pek çok eylemın oncusu ve orgutleyıcısı olabıl mıştır Putları yıknıak konusunda ııstası Nâzım'ın ızleyıcısı olan aydınımız, hem Turkıye halkının, hem de 'I ıırkıyc aydını nın ve solunun batıl ınaııç ve alışkanlıkla rını sorgulayarak karşısına almayı goze al mıştır Aydın olmanın halkın bir adım onunde olmak olduğunu bılen Nesin, dı ğer taraftan ulkemızde en çok sevılen ve okunan yazar olmayı başarmıştır ü n u n bu orneğı, ılkelerden tavız venneden de ınsanlara ulaşmanın ve onları kapsama nın mumkun olduğunu herkese kanıtla mıştır Bazıl.ırının geçmışte ve bugun "edebıyatçı" saymamak ıçın eserlcrını goz ardı ettığı ve kuçumsedığı Nesin, Turkçecılığı ve oykulerındckı muazzanı zekâsı ıle sadece edebıyatımı/ın değıl, dunya edebıyatının tartışmasız en onemlı ısımlenndendır Başanyla kullandığı ıronı yeteneğı, ancak olumunun yuzuncu yılın da andığımız Anton Çehov ıle karşılaştı nlabılır' îşte Sıvas'ta yakılmaya çalışılan, Azız Nesın'ın bu değerlcrı ve mırasıdır1 Ne sın, Turkıye'de gentılığın kendısıne bıçı len mısyonlan aşarak toplumsallaşmaya doğru genışledığını ılk gorcnlerden ve akla, ozgurluğe ve aydınlığa donuk bu tehdıde karşı ılk eylcme geçenlerden bın sıdır ve her şey bir yana, gerıcılığın ıktı darda olduğu bugun, bunun ıçın de gun celdır Sıne Go/ Fılm Atolyesı ve A Şule Su zuk'ıın, Sıvas Kathamı nın yıldonumıınde yayunlanan "Akıntıya Karşı A/ı/ Ne sın" kitabının bu anlamda, avdınlanma mücadelesine donuk bir katkı olarak okunması ve sahiplenilmesi bir ıhtıyaç, bir sorumluluktur • soidan sağa Yunanlı ozan Nlklforos vrettakos A Nesin, Panayot Abacı ve Oido sotirfu "Aluntıya Karşı... Aziz Nesin"//1 Şulc Suzuk/Seyır Yayınctlık/206 t + VLD C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 7 55