Katalog

Dilin bütün özelliklerini yazıda göstermek "çevriyazı "nın bile üstesinden gelemeyeceği bir iştir. Yazım ne kadar yalın olursa o kadar yanlışsız yazılır. Kimi seslerin kulaktan öğrenilecek olması, Türkçenin sesçil bir dil olmadığı anlamına gelmez. emal Bekır oykuler, romanlar yazan bir edebıyatçı olmanın yanında Devlet lıyatrosusa natçılığı yapmış bir kultur ın sanıdır Turkçenın yapısını ıncelerken "Yazım Dılı ıle Soyİem Dılı" ozelJıklerı uzetınde duruyor (ESKÎ, Nısan 2004) Nıjat Ozon ıle Onıcr Asım Aksoy'un ta nıklığına başvurarak sesçil bıı dıl dıye nıtelcnen Turkçcnın her zaman bu nıre lıkleıını korumadığını anımsatıyor Nıjat O/on " Furkçtnın yazınıı genel lıkle sesçıl yazımdır' dıyor Oıner Asım Aksoy Ycnı alfabemız ddımızın hemcn hemen butun seslerını gostermeye yetnıektedır dıyor lkı dılcı de sesçil tanımını belırtırken "gencllıkle" "hemen hemen" sozcukle rını kııllandıklaıı ıçın, Turkçenın sesçil bir dıl olduğunu kcsınlıkle belırtmış sa yılmıyorlar îşte Kemal Bekır de kesınlık gostermeyen dtırumlaıa ılgımızı çekıyor Genel olaıak Furkçenın yazıldığı gıbı konuşulmadığını en lyı konuşulan ağız larda bıle konuşma ozellıklerının değış tığını belırtıyor I urkçeyı lyı konıışan bıı tıyatro sanat çisının uygulamada goıduğu bozukluk lara değınmesı onemlıdu Yazım kılavu zuna gore "nb' unsuzlerının de yazım soylem ayrımları gosterdığını vurgulu yor Kemal Bekır 'Yazım Dılı , Soylem Dılf yazısından yola çıkarak sesçil dıllt ılgılı bırkaç konuya daha değınmek ıstı yorum Oncelıkle seslerin tam olarak ya/ıda gosteulmedığını belntelım Soylemdekı değışımlerı ele almadan "abece"de bu lunmayan seslerı anımsayalım Orneğın "genız N'sı, 'açık kapalı E' ler aynı harf lerle gostcrılmemıştır Ne var kı "açık Kapalı E"ler genel dılde gıderek bırbırı ne yaklaşmış gonınuyor "Genız N"sı bolge ağızlarında kaldı Genel dılde bu seslere gereksınım duyulmuyor Turkçe eklemlı bir dıl Konuşma alış kanlığında sozculderı kesmeye değıl, yaklaştırmaya ozenıyoruz Eskıden kes me ımı'yle yazılan "neş'e, mes'ut, meş'ale, sur'at" gıbı sozcukler yazım kı lavuzlannda kesme ımı kullanılmadan yer alıyor Bu durum konuşma dıhyle yazı dılının ortuştuğunu gosterıyor Ne var kı kımı ya7im kılavuzlarında kesme ımı kullanma alışkanlığı surduruluyor Ortak bir yazım kılavuzunda uzlaşmaya gıdıldığı zaman çozumlenmcsı gereken sorunlardan bırı de kesme ımı'deır Dılın butun ozellıklerını yazıda gostermek "çevrıyazı"nın bıle üstesinden gelemeyeceği bir ıştır Yazım ne kadar yalın olursa o kadar yanlışsız yazılır Kı mı seslerin kulaktan oğrenılecck olması, Turkçenın sesçil bir dıl olmadığı anla mına gelmez Mustafa şerif Onaran Dergilerde Türkçe sesçil bir dil mi? partı duzencesınde kullanmak gercğıne ınanmıştı Bu tarıhsel bir saptamadır Gorkı gıbı buyuk edebıyatçiların yetışmesıne kar şın, bu akım tutmadı İepeden ınme bu ruklarla edebıyatı denetım altında tut mak olanağı bulunamadı Toplumcu Gerçekçılığın eskı tufeklerı bu akımın gULiıne ınanadursun, Bedrettın Aykın "Toplumcu Gerçekçı Şlırın Ozeleştırısı ne Doğru" başlıklı yazısıyla konuyıı ye nıden tartışmaya açıyor (ŞİÎR ULKESİ, Nısan 2004) Sovyet Yazarlar Bırlığı Bı rıncı Genel Kurulu uzerınden tam 70 yıl geçmış Sovyet devrımı çokmuş, kuruluş yıllarının coşkusu sonmuş Ama dunya da değışmeyen bir gerçek var Somuru duzenı sıırmekte Somuru duzenı top lunısal yıkımlara yol açmakta Ioplumcu Gerçekçılığı şıır temelınde ele alan Bedrettın Aykın butun soıunun ozu ışlemekle ılgılı olduğunu vurgulu yor "Şıır olmamış bir çalışmayı şıır terazı sınde tartmaya benzıyor bu'" Demek kı butun ış bir çalışmayı şıır halıne gctırmesını bılmektır O zaman Toplumcu Gerçckçilık anlayışı toplum cu duyarlığa doğru değışık bıçımler alı yor Dış gorunuşten ıç gorunuşe geçer ken, toplumcu duyarlık, şıırı savsozden kurtarıyor Nâzım Hıkmet şurın altın damarını bulurken geleneğı toplumcu duyarlığa donuşturmeyı bıldı Sevı ılışkılerını bıle toplumcu duyarlık ıçın kullandı Nâzım Hıkmet ın toplumcu duyarlığı nı yorumlamak ıstemeyen kımı eskı tu fekler, "Nâzım Hıkmet ın Aşldan" ıncc lemesını hazırlayan Emın Karaca'yı bıle yanlış anladılar Ama Toplumcu Ger çekçılık Nâzım Hıkmet'ın şurındekı ge lışmelerden sonra ' Kırk Kuşağı Top lumculan"nda tıkandı Ara kuşak, kendı engellerınden yola çıkarak toplum so runlanna bakmaya çalıştı "Yenı Top lumcular" toplumcu duyarlıkta gerçek şıırı aradılar Toplumsal çclışkılenn gıderek arttığı bir dunyada, gerçek ozan, muhalıf tavrı nı koruyarak, ınsanlara scvecen bir yu rekle bakmayı surdurecektır Muhalıf ta vırla sevecen yureğın bir arada buJun ması ınsanı şaşırtan bıı çelışkıdır Belkı de gerçek toplumcu şıır bu çe lışkıden doğacaktır TOPLUMCU DUYARLIĞIN SOLUK ALDIĞI ŞİİRLER Toplumcu edebıyatı savunan "Da ınar" dergısı 14 yıldır duzcnlı çıkıyor Kendını yenıleyerek, gelışerek toplumcu edebıyatın atardamarını tutmaya çalışı yor Dergının Genel Yonetmenı, toplum cu şıırın gucune ınanan Ozgen Seçkın, 2004 Ş Avnı Olcz Şıır Yarışması'na de er goruldu Aydm Şımşek "Bir Üdulun çuzamlan" yazısında onun, "Kırkbeş lık Aşk Yalnızı" kıtabında belırledığı toplumcu duyarlığın omnu anımsatıyor (DAMAR, Mayıs 2004) "Yurt sevgısı, ınsan sevgısı, paylaşma, dostluk ve çıkarsı? bırlıktelıkler uzerıne kunJu sevgıler Bıreyın toplumsal ozne olarak duyumsatılması, orgutlu ben'ın vurgulanması, kendı dışındakı dunyaya tanıklık, vıtnne çıkmaya karşıtlık, bastı nlmaya ve suskuya ıtıraz Aşka yalın ve denn bir ıç ses Scrgdenmeyecek kadar ozel bir değer verış Içerden bir sessız sevınç 'Sevda dedığımız dılsızlık' " Ozgen Seçkın'ın şıırınde, alışılmış bir anlatının tuzağına duşmeden, savsoz ko laylığına kaçmadan, yenı ımgelerle gelı şen bir soluk olmasaydı, toplumsal du yarlığı oluşturan bu oz yaldızlı bir yalan gıbı dururdu Ama bir ozanın şıırı kışılığıyle butun K f leşmışse, Cemal Surcya'nın sozune uy gun duşer "Şaırın hayatı şııre dahd " Ozgen Seçkın, kendıne saygısmı yıtır meyen bu ozanlardan bırı Toplumcu duyarlığın nasıl bir gelışme gosterdığını anlamak ıçın Ozgen Seç kın'ın duzenledığı bir yıllığa da değın mek gcrek ' loplumsal Şıırlcr 2004 Yıl lığı" (Damar Yayınları, Derleme Dızısı 8, 2004 Ankara) Nâzım Hıkmet'ın sozlerı toplumcu duvarlığın boyutlannı gostermesı bakı mından yıllığa anlam kazandıııvoı "Ben hem kendımden bahseden şıır ler yazmak ıstıyorum, hem bir tck ınsa na, hem mılyonlara seslenen şıııler In sana has olan her şey şıırımc de has ol sun ıstıyorum kı, okuyucum bende, ya hut bızdc butun duyguların ıfadesını bulabılsın " Yıllık'ta UNLSC O'nun Dunya Şıır Gunu olarak bıldırdığı 21 Mart'ta, "Dunya Şıır Gunu Şıır Buyuk Odulu" verılen Ataol Behramoğlu'nun bir "Bıldın'sı de yer alıyor Ataol Behramoğlu bılge ozanlara oz gu bir olgunluğa doğru, bir yazgıyı ka bul etmek, hak etmek, taşıyabılmek er demıne ınanıyor Içtenlıklı bir çaJışma nın, kıbırsız bir ozvcrının erdemıne de ınanan ozan, kalıtımla gelen ycteneğı aş mak gerektığını soyluyor "Toplumsal Şıırler 2004 Yıllığı nda, donuşen şıır dılının gucunu yaşamanın akışından aJan, çağdaş şıırımızın aydın lık yu7unu gosteren 130 dolavında ozan var Toplumcu duyarlıkla kadın duyarlığı nın c>rtuştuğu uzgunluğun golgesı duş muş bir yıllığa Gulten Akın "azal ma"nın ezıklığını duyuyor Dağlardan ınen "Kar Soğuğu"nda dunyanın eksıl dığı, sevılerın uşuduğu, açlığın kol gez dığı bir yenılgı şurıdır bu 1 Dağlarca "Kuvvetlısın ama kuvvct hak değıl" demıştı Gulten Akın'ın şıırınde yenılgının uzgunluğu hak etmeyenın yu zune bir şamar gıbı ınıyoı "Azaldık" dedı O azaldıkça arttı sorular vc sesler saçaktan asmaya damlayan su verandada uyuyan kopeğın soluğu dızıldığı yerde solan ayva çuıuyen nar sonra kuşlar dağlardan duzlere kar soğuğu gokyuzu saf ıpek tadında paylaşılan derın mavı sevgıyle dokundu bırbırıne san kedı beyaz kedı \ \ Orda burda guvercın artığı tuyler te lekler "bağışla" dedı O, "açlık vardı" kım masum kalırdı bu sınsı soğukta kedılerı bağışlamalı mı1 "bız azaJdık" dedım, "dunya da eksıl dı" çanaklar kılçıkJar temızlendı aramızda uzaklık mı gerek pekı, aşk nerede "aşk sessız dolaşır" dedı O "bır yerlere yağmur ydğıyordur, oyle" eksılenlerı topladım, ışte, hepsı gerıde az bir şey kaldı Savsoz şurınden yana olan, soylevcı şun ozleyen "Eskı tufek"lenn dudak buktuğunu, Gulten Akın'ın gulumseyen bir hoşgoruyle onlara baktığını gorur gı bıyım • Bu sayfayla ıletişım kurabılmenız ıçin dergılennızı ve kıtaplannızı aşağıdakı adrese göndenrsenız memnun oluruz EDEBİYATTA TOPLUMCU CERÇEKÇİLİK Sovyet Yazaılar Bırlığı 19M Bırıncı Genel Kurulu'nda sanatın ne olduğunu değıl, ne olması geıektığı sorunlarını tartışırken, loplumcıı Geıçekçılığı.yenı Sovyet ınsanını yetıştırmek ıçın sanatı U M H U R İ Y E T K İ T A P Mustafa Serıf ONARAN Hekimköy Srtesi 20 SokakNo 8 06800 UmıtköyAnkara Tel (0312)235 91112362346 SAYFA 21 SAYI 746