Katalog

Selim İleri'den bir başyapıt Yarm Yapayalnız Selim lleri'nin, son romanı "Yarın Yapayalnız" dördüncü baskısına ulaştı. Bir Diva'nın yaşamını anlatıyor... D Birsen FERAHLI Handan Sarp da yazgısını duşup kalktı ğı kışılerın yazgısına aktarıyor Sonrabuak tarmadan rahatsızlık dııvup yazgısını gerı alıyor Umarsız bır bu tunluk arayışı suruyor Iam butunu oluştur duğıınu sandığı anda, ruhundakı bır dığer kı şılık yalnızlığa duşu yor, butunluk yıne bo zulmuştur Butune va ramayan bır kımlığın portresı romanın içerı ğıyle duşuncemıze ıle tılırken duygusal par çalanmışlığın sancısı, romandakı dıl ozellık lerı ıle okura yansıyor Yarın Yapayalnız'ı Handan Sarp'ın "sa yıklamalarım" dedığı notlar ayrılığı Sl'ye an latışı, yazarın kıtabın başında ve nıetnın kımı yerlcrınde parantez ıçındekı bolumlerde, dıpnotlarda doğrudan gorunmesı ve bır mektup alıntısı olarak dort bolume ayırabılırız ama bu bolurnler o den lı uyumla iç ıçe geçırılmış kı ayıramıyoruz Selım Uerı 'Yarın Yapayalnız'da ozgun bır anlatım dılı oluşturmuş Romandakı karak tcrler zaman mekân duygu, dılın ustalıklı kullanımıyla yoğunluk kazanmış Handan Sarp alabddığınc duzensız oradan buradan anlatıyor Huznun ağırlaştığı anlarda başı sonu belırsız kırık kopuk cumleler kuruyor kımı zaman tek sozcukle vetınıyor 'Bombo şum Okur bu kopuk anlatımakarşınolay ların bağlantısını zaman akışını ızlemekte zorlanmıyor lkmcd kahramanlardan korıst Hıkmet'ın yaprığı Ikı Kadın tablosuduvar da asüıysa ayrılık oncesı duvardan kaldırı hncaayrılıksonrası orneğın Tarıhyok Han dan Sarp ın mevsımı hep sonbahar yazlar dan soz ederken bıle sonbaharda dolaşı yorBahçeler bıtkıler denız, bahçe havuzla rı erık.ucuzsabunkokusu vışne Şcm'ıDe de'nın turbesı gıbı nesnel anlatımlar, sımge sel alt anlamlarla yuldu En çok da bıtkıler zarıf ve dayanıklı ızmıroyası, bır turlu buyu meyen cuce defne, gulhatmıler, leylaklar, mor salkımlar, harap otlar, manolyalar, bek lenenden farklı renkte açan o gul Handan Sarp'ın ıncelıldı ıç bahçesını oluşturuyor De nız ozlencn butunluğu baş eddemez hıçlı ğı, yalnızlığı, olumu, zamanı, her şeyı alıyor ıçıne AYRILIK1 KİTABI Yarın Yapayalnız'da Handan Sarp, Elem ısımlı bır terzı kızla on yıl kadar suren bır dış kı yaşıyor Ilışkı bıttıkten sonra aşk acı, sor gulamalar iç hesaplaşmalar başlıvor 'Yarın Yapayalnız' bır 'ayrılık' kıtabı, ama yalnızca aşk aynJığı değıl, rum avrılJdarın latabı Ma sumıyetten guvenden genel geçer değerler den mevsımlerdcn hayattan, doğanın bıç tığı rollerden ayrılışın acısı ınce ınce her say fada Hem Handan Sarp ıçın Çalıkuşu Fen de nın evlat edındığı ve genç kızlığa adım at makta olduğu yaşlarda olen 'Munıse'dır Olen Munıse'de I Iandan Sarp'ın masumıye te daır nıtelıklerı de oluyor bır anlamda, ço R oman kahramanlarının kımılcn, bı yolojık olarak varlığını surduren bırçok ınsandan daha canlı olahılı yor YılJarca hcr gun gorduğumuz bir ış arkadaşı ya ıh yakın bir akrabamızın zıhnımızdckı ızı belırsız kalabılırken bır çok roman kahramanı yuzunun ıfadesıylc dav ranışlarıyla bakjşlarıyla duygularıyla kım lığıyle hatta scs tonuyla yaşamımızda onem lı tır yer tutabılıyor TanımlamaJarımızı ben zctmelerımızı gercek kışılerden çok bovlcsı roman kahraındnianna davandırarak yapı yoruz Bckçi Murtaza'nın, Madam Bo vary'nın, Don Kışot'un, Raskolnıkof un, soz cuklcrın yan yana dızılmesı sonucu ortaya çıkınış oldukları aklımua bıle gelmıyor, var oluşları cn kuçuk kuşkuya yer bırakmayacak denlı kcsın Selım Ilen'nın son romanı 'Yarın Yapa yalnız ıle, 1 urk romanına yenı bır kahraman katüıyor Handan Sarp Nasıl bakar, ne gı yer, uçuncu kadeh ıçlasını yudumJadığmda, yu7iı nc renk olur, o çam ağacı Handan Sarp'a neyı çağrıştınr, mutluluğu nedır, huz nu nereden yalanlan ve masumıyetı, ozlem len bır can crıkte toplanan onu tanıyonız artık lanımaktan otc, anlıyoruz îşte, ede bıyatın okuru alıp goturen sıhrı bu bır kâ ğıt, bır kalem, sozcukler ve bır dunya yarat mak HANDANSARP Sıra dışı bır kahraman Handan Sarp Bır opera sanatçısı, sevıcı Çocukluğunda Pen dık'te bır 'yazevı', yazevının bahçesı, boşan mış annesı, evlenmemış duş zengını Nadıre Ieyzesı, "anneanneler sevüır" sevdığı anne annesı Baba yok, var da ortada yok Ara da,'KızıiTiı şarkıcı mı yapacaksınız1' dıyen bır scs olarak, sevgılılerıyle tango yapan bır erkek olarak bclıren, olumsuz bır duygusal kayıttan ıbaret Baş edemeyeceğı çatışmalardan kaçınmak ıçın gerçekJere sırt donme, o yazevının bah çesındebaşlıyor Handan Sarp'ta Sevdığıanneannesı ağaçlardan ınmedığı ıçın ona 'Ça lıkuşu' adını takıyor Handan Sarp, çocuk lulda ergenlık arasındakı gunlerden bınnde Çalıkuşu romanını okuyor, ama farldı bır okuma bu "Sor Aleksı Fende'nın dostu muydu, yok sa Fende'den hoşlanıyor muydu? Sor Aleksı'yı çızmışırn Yedıncı sayfada Bır şey bır şeyler hıssederek mı? Hemen yedıncı sayfada Ferıde'yı herkesten başka turlu mu okumaya başlamıştım? Bılınçaltı nın etkısı olabılır, ıçgudu, eğılımler Kendı cınsellığıne yakın bulmaK Yaralanmış, daha başlangıçta, ılk adımda, onca deneyımsızlı ğın ortasında sonup gıtmeye mahkum cınsel lık Sızın suçunuz, sızın gunahınız sanmı; ken, bır romanda da olsa, benzennı ansızın yakalamak, ona sığınmak " Cınsel kımlığını Çalıkuşu romanında somutlaştıran Handan, yaşamı boyunca duygularını, davranışlannı hep sanat yapıdanndakı kahramanlar ustundenalgılayacaktır Çocuk yaşlarda başlayan konservatuvar eğı tımı onda boyle bır algı dılı oluşturmustur La Travıata'dakı Vıoletta "Aşk, hastalık ve umarsızlıktır", "Noktayı olum koyar" Alf redo, âşık olunan ozellıksız bır erkektır 'Cas ta Dıva' aryasını okuyan Norma karakten, yalnızlıktır "Olume yuruyen Norma " Nor cuk Handan, anne Handan sevebılen Han dan da oluyor "Cjelgelehm sonsuz bır masu mıyet ozlemı îçindeydım ' cumlesı olanca ya lınlığı üe one çıkıvor Masumıyct ozlemı Os car Wılde'ın unlıı romanı Dorıan Grav'ın Portre'sınde fakır tıvatrocıı kız Svbl Vane olarak çıkarkarşımıza Lrhan Bener'ın 1956 yılında yazdığı Yalnızlar da Dr Ncvzat ma sum ve yaşamla kırlenmcmış bır kızla Ma cıde'yle evlenıp kendı havatını duzenlenuk kargaşadan kurtıılmak ıster ' lertemızçizgı ler Hıç kotuluk duşunmemışınsanlarda bu lunıırancak boylcsınekusursu7bır vuz' der Bu masumıvet mavası tutmaz ve çok daha bııyuk çıkmazlara saplanır kalır Yarın Yapayalnız'da Handan Sarp ın ma sumıyet olasılığının ısmı hlem Elem'ın ken dı halınde, mutevazı yaşantısı korduğum ol mıış duygularını sadeleştırebdeceğı bır kur tancı formul gıbı gorunuyor Handan Sarp a Yanılsamaları kargaşavı aşıp gerçeğe basıt olana ulaşma utopyası hıçlığc varıyor sonun da ' Dunyanın meydan okunmaması gere ken bır hıç olduğunıı anladım HİÇ' Aşkı partnerını gcrçck bır bnty olarak algılama dan kendı zıhnındekı sahnelerde yaşıyor Zıhnınde oluşturduğu sahnelerle gerçekte olan bıten arasındakı uçıırum duş kınklık ları ıle doluyor tıka basa CINSELLIK VE EROTİZM Romanda kadın kadına yaşanan unsellık ve erotızm okuru romanın asıl yazılma ama cından uzaklaştırınayacak do/da ama ayrın tılı olarak vcrılmıs Cınsellığın aynı cınsler arasında ya da farklı cınsler arasında payla şılması sorununun bır alt katmanına ınılerek cınsellıktc bıreyın kendısıyle olan ılışkısı ele alınmış Tenımın ınsan tenıne ıhtıvaci Ço cukça Insan sıcaklığına Hayat denen buyuk korkuyu yenmek ıçın " Handan Sarp la Elem ıkı kadın ama bu ılışkıde de guç sahı bı olan taraf erkeğc aıt sosyal rolu ustlenı yor Cınsel tercıhlerkonusundakı ozgurluk çu tavır, ılışkıyı yaşarken gcleneksel uygula malara bırakıyor yerını Bu ıkılem, romanın bana en ılgınç gelen durumlarından bırı ol du 'Yarın Yapayalnız'da ana kahramanların dışında, her bırısı okura ılgınç gelebılecek van kahramanlar var Sdım flerı, modaevı sa nıbesı Nedret'ın erkek gıyımlı ınce bıyıklı, ırı goğuslu ote yandan kadın duşkunu Ge lengul'un, operacı evlı çıft Semra ve Alı'nın Hıkmct'ın, Ilem'ın aıle bıreylerının, kız Mustafa'nın dunvalarına da goturuyor oku runu Bu ıkıncı] kahramanlar, toplumsal ya pınm psikolojık ve sosyolojık bırer ornekle mesı gıbı Handan Sarp yalnızca aşka, ınsana daır anlamları mı yıtırmış' Hayır sanatına daır, yaptığı ışın ışlevıne daır soruları da var Ope ra bır yaşam onun ıçın ama aynı zamanda bır yaşamasızlık olduğu da geçıyor aklından Bu romanda, gundelık yaşantının ıçınden sanata sanattan gundelık yaşama bakışlar var 'Sanat sanat ıçın mıdır, sanat toplum ıçın mıdır?' sorusu olanca yanıtsızlığı ıle duruyor hâlâ Seksenlı yıllardan sonra toplumda goz lemlenen değer yıtmelerı, ılışkılerdekı yu zeyselleşme, paranın tek guç aracı halıne ge lışı, duyarlı bır ınsanın bır aydının 'yalnızlı ğını' adamakıllı derınleştırıyor Pendık'tekı yazevı Nışantaşı'nda bahçe lı gınş katı, Kocamustapaşa'da vıkılmamak ıçın bırbırıne yaslanan koksuz apartmanJar, duş zengını ebedı genç kız Nadıre Teyze'run Banarıye'nın arka sokaklarındakı evı, Gelengul'un Boğaz manzaralı evı, Hıkmet'ın Kurtuluş'takı evı Zeytınada'sındakı yazlık pansıyonlar, moteller, Buyukada'da pazar gunu mangal yakılan bahçe, Hılal Duğun Salonu, Selım Ilen'nın koltuk kumaşındakı mor gelıncıklere anlam veremedığı ken dı oturma odası Hcr bırısı bır donemı bır dunya goruşunu bır kımlığı yaşatan me kânlar Ayrıntılarla orulmuş roman dunya sı ıçınde ınsanın masumıyetı acımasızlığı, çıkarcılığı korkuları gucu, guçsuzluğu ama en çok yalnızlığı anlatılıyor bu kıtapta Se lım tlerı, okudukça farklı boyutlarına uza nabıleceğımız bır roman ya/mış, hayatın sahnesını ve sahnenın arkasını aryaları ve sessız çığlıldarı Bır sahne, bır gosterı, ızleyenlerı hayrete duşuren bır son Varoluşa çarc bır hahfîeme duygusu Sahne arkasını ortuyor dekorlar» K İ T A P ma'yı Mana Callas seslendırır Handan Sarp da seslendırır La Boheme'ın fakırlığı kabul lenmış kızı Mımı, Turandot operasmın uçlu oykusu Prens CalaPı seven, onu elevermek tenseolumu seçen Lıu, Lıu'nun aşkından et kılenmeyıp ta§ kalplı Prenses Turandot'a âşıkolan Calaf da Handan Sarp'ın duygusal algı bınmlerı arasındadırlar "Akasya ağaçlarının altında bırdenbıre Massenet, Werther "Çek gıt, bırak aksın gozyaşlanm " Handan Sarp, erkek adı ta şıyan kız sevgılısı Kaya'ya karşı boyle bır ope ra cumlesı ıle dıle getırır duygularını Romanın bır yennde "Elem'ın anlattığı kanserlı genç kadına butun vucudunu kanser sarmış genç anneye kayıtsızım da altına hucum Amerıkası'ndan yenı bır vatan ummuş opera sevgdılerı ıçın acılar çekıyorum" der, ve bır ıtıraf ekler "Operanın kahramanlarında trajedyenlerın edası.otumturakLedavardır Bana ıkıncı bır hayat bıçtı" "TEK BEDENDE BİRÇOK Kİ$L." tkıncı bır hayat Dcılık Bır kışıde bırden çok ruhsal varoluş Selım llerı, romanın hem ıçınde hem dışında yer alarak yazdığı ılk yır mı uç sayfalık bolumun son sayfasında, So merset Maugham'ın "aslında tek kışı değılız, tek bır bedende bırçok kışıyı yaşıyoruz Ro mancı bedenındekı 'otekı' kışılen nesnelleş tırerek roman kışılerını yaratır, ama ıçımız de olmayan bır luşıyı yazmaya kalkıştığımız da tokezleyıp kalırız" sozlerını anımsatarak bu ıddıaya hayranlık duyduğunu belırtıyor Herman Hesse dc Bozkırlcurdu adlı kıta bında yer alan 'Bozkırkurdu Harry Uzenne înceleme' başlıklı bolumde "Harry ıkı ayn varkktan değü, yuz hatta bın varlıktan kuru lup çatılmıştır Yaşamı (her ınsanın yaşamı gı bı) yalnızta ıkı kutup, orneğın ıçgudu ve us ya da ermışlık ve zevkperestlık arasında de ğıl, bınlerce, hatta sayılamayacak kadar çok kutup çıftlerı arasında salınır durur" demek tedır Bu bolumdekı bır dığer cumle 'Yann Yapayalnı/dakı Handan Sarp ı açıklamakta dır sankı "Boylece Bozkırkurdu, çıft kışılı ğını ve bolunmuşluğunu, duşup kalktığı kı şılenn yazgıları ıçensıne de aktanyordu " SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T SAYI 746