Katalog

Kapak konusunun devamı. gcıcktığını duşunuyorum Bu açıdan daıdcalımdckı oktıyucu uretıcıbıı okııyu cu Yanı okııyııcıı kııımaca ağırlıklı kıtap l.ııı sadece hos zaıııaıı gcçıımek, araştırma kttaplarını ısc bılgılentııek, oğrenmek ıçın okuyoısa dus kırıklığına uğrayacakrır kuş kusıı/ Okudııkları ıı/ı ııne kendı bıııkııııı ne ve kendı ımgelenı gııc ııne dayanaı ak ye tıı duşıınceleı gclıştıımesı kısaca okudıık laıınao/guıı bıı bakışla yaklaşabılmesı ge rckıyor Yoksa kıraplaıla ıletışim kuını.ıda /oılanabılır Son kılabtn )<ıllnr )ır/ır Yuzlır" fark lı hıruıli)tr/a "Ubu' sorunlara tcrsyuzdı n ba karak alntmşı alıynışlıfyndan {ikararak Brcıhl'ın dcyımıylı yahaihila^tıran hıroyun dınemesıydı, aynı sorgu/ayıu bakn a^ısırn bıı m/n/mıi/nt oykulertndı dı yakalıyorum C ,ozlı ııılı rın bcııı <,ok ı glı ndırıı ı, hı m dc zat/ıan zanıan burıtk St n kısmcn burada ve kısmcn dc {\u arada daha yogun bır hıt^ıtn dı) Almatıya da ya^ıyorsun liır holunmu^ luk soz ktmnsıı ıııu s< nın ı^nı dı J Sanııım şu an yaşadığım bolunnııışlıık ten çok yabancı olma cıuygusu Ama ay nksı olma kendını yabancı dııyumsama bılmedlğım tanınıaclığım bıı duygu değıl kı Almanva'cla buna bıı dc yalnı/lık cklc nıyoı belkı 1 urkıye dc sorunları paylasrı ğım, bırlıkte dusnnduğıım ıırcttığım çalış ttğım ınsanlaı daha çoktu (3altşma aıka daşlaıım yakınlaıım dostlar Bu ılışkıleıı buguıı de koı umak ıçın o/en gosterıyorum, çunku bentm ıçın hcr şcyden çok değer lı Ama bı/de yıllaıca emek veıdığını ıınt veısıte yaşamında senın de yakından bıldı ğın gıbı korkunç bıı boğuşma vaı hıyerarşık bıı sıstenıle, buıokrasıyk hıç bıtmeyen bır savaşıın çok yıpratıcı ve bezdırıcı Bu na karşılık Almanya'da demokratık bır va pılanmanın yerleşmış olduğu bır sıstemde çaltşmak faıklı Yollaı Yeıler.Yuzler'de kısa kısa oykuye yonelırken, oraya ve burava ılışkın go/lemlerımı, dıışııncelerımı, dtıygıılanmı çok xr so7İe, olabıldığınce ya lın bır bıçımde nasıl dıle getııebılmnı kav gısı ağıı basıyotdu Kısa kısa oyku tııru ge reğı gcvezelığc, lal kalabalığına hıç ı/ıtı ver mıyor ve ınsanı yoğun bır duşunsel etkınlı ğc yonlendırıyoı çunku Benım ıçın ılgınç bır deney oldu lkı ayıı ıılke arasındakı gel gıtlerı ıçeıeıı ovkukıdc ( kadın bırgo/lem cının bakış açısından) fotoğrat çeker gıbı bcllı anlar yakalanm.tva çalışılıyoı Asltnda oykuleı ne kadaı sovut yapılı olursa olsun gerçekçı.gııcunugeiçekleılehesaplaşmada nuluvot loplunısal cınsıyettcn ıiKçılığavc vabancı dıışmanlığına, gettolaşmadan tuke tım toplıııiHinuıı sorunlanna değın gıınlıık yaşamı ve ınsan ılışkıleıını biçtmlendııen çeşıtlı soıunlaıa veı veııvoı Ikı topkıın aıa sindakı vaşantılaıımı kımıke/ bırmrıylekı vaslayaıak koşutlukları va da karsıtlıklan vuıgulavaıak dıle getırmeye çalışırken se nın de vuıguladığın gıbı vabancılaştıran bır bakışı yakalamava çalışıvoı uııı Bu nedenle de bu ovkulet soyıtt yapıları ve boş alanla tıvla okuvucudan da taı klı bır vaklaşım bek lıyoı \anı bır lıır yara/nı okuvuıuluk ımı> Lvet /eyncp Oral ın ( umrnırıvef ga 7etesınde Ytıll.ıı, 't eıleı Yuzleı dekı'ya bancılaştııan yanı soıunlara tarklı bu açı dan bakan bakış açısından esıııleneıek yaz clığı bıı koşe va/ısı oylc hoşumagıttıkı anlatamam lştc bana gorc yaratıcı okuyııcıı luk bu Buna karşılık okuyucu daha klasık bıı yaklaşımla kendını kaptıtabıleceğı bır yanılsanıa dunyası aııyoısa bu oykuleıı ya dırgavaeaktıı kuşkusu/ AçıkçasıTVdızılerını .ındıran ovkuler va da romanlar bana vapaygelıyor Nıtekımşusırada dahauzun soluklu bıı çalışuıa ıçındevım bır roman dcnemesı (îcııe ıkı toplum arasındakı yaşamı anlatan İzler, Burada ve Orada' Bu kı tapta da kendı ıçındebııtunluğıı olan kur gıısal bıı dunya yatatılmıvor, kuıgu boluk poıçuk go/lemleıden vaşantılaıcıan, duş Ieıden vola çıkaıak oluşturuluyoı Yazma bıı veıde ınsanııı kendısını keşfetmesıyle okuyucuvu kolayından tavlamaya calışan yapayoykıılerbunu cngellıvor bunubırçok kıtapta go/lemle\ebılıvoıum Bakıycnsun gu/el bıı gozleın, yoğun bıı yaşantı, hıç dc ınandırıcıolmayan yapaybu kurgununıçı Edebiyattan eleştiriye, tiyatrodan alımlamaya Zehra IDSJPOOIU Ihn kııulı adımu kıtrgusal hııtunlujjı olan oykulc rdc 11 muthıs lat alıyorum 1 < bıı nıın oztl.it>! hıkıyj /ers duşluğunu du^unmu yorum L l b u t t c k ı ben de tat alıvomm Ornegın g e ç t n l e ı d c ç o k e t k ı l e n e r e k l.ıhsın Yutcl ın 'Komşııl 11 ınıokııdıım Atn taçikça bııdıı /tyı t o k a/ va/aıd 1 gcvlfinlevtbılıvoıum Yaıılış anlama kesınlıkle kuıgusal l)iı bu tıınluğu olan o v k u l u e kaı^ı dcfiılun nasıl olabılırım kı'Anu bunıı o/gun bakışı yıtır m t d c n yap.ıbılmck bcnce nıc de samldif 1 kadar kofay ılegıl Kım bılıı belkı bıı gun ben d e b u n u yapabılecek cesaretı bulabılı ıım k<.ndımde, amaijusırada ba^kabıryol dayım /•"( kı, Scvgılt 7cbra bıraz da daha otu ckı (dlıynalarm (otitkkılıipLtrtnuzırındı koııtı ^alıııı >>ıı •> Yabancı olma duygusu 'Piiiokvoki.il Ubu nunulkesı nde ço cuk hakları sorununu gundcmc getıren bır kara gulduru ya da bır tıır kukla oyıınu (% o cuk romanları dergedan ()vunu ve Ko nuş.ın (t ınaı da >\A geııe çocukların sesı du vuıulnı.ıva çalı^ılııkLiı ta^laına o/cllıklcrıtı agıılık ka/anmasıyla yerıskınlcnn çocuk larla ılı^kılcrındekı vurdumdııvma/lıklaıı na, ıkıvu/lulukleııne uldukça sert bıı ek^ tırı gelırılıyoı Aslında nıtdıklı çocuk kıtap larının okuyucusu lıer /aırıan hcm çocuk lar, hcm btıyııklerolmusnır Açıkçası toc ıık ya <\<\ buyuk ıçtn ya/ıyoıum cfıye ba^lanıa dım bu îse çoculdaıın sesinı duyuımaktı amacım ve elbette kı kendı ıçımdekı çocu ğu Bır', >cu£un muzıp bakışı başkaldm sı vt ısyanıydı dıle gttırnuk ısredıgım Bu açıdan (ıergcdan ()yıınu ve 'konuşan (sı nar ın otobıyograhk o/ellıkleı 1 olduftu sov lenebılıı çunkıı kendı çocukluglınıdan çok sey kattım bu kıtaplaıa gcnede kırk.kırk beş yıl oncesinı dcgıl bugunu anlatıyor bu kıtaplar bugununçocuklarınınsorıınl ırını Ama bu kaıışım cfoğal bır bıçımde gelıştı çunkıı benım çocukken va^adıgını bıtçok soıııııu oloııtcı bıt eğıtıııı sistemı baskıcı ogrctmcnkrvb bugıınıın çocuklaıı d,ı <\A ha farklı bıt bıçımde daha larklı boyutlaı daya^ıvorlaı Bıı kıtaplaıın geıek sosyal eleş tırel yonu. Ecrck estetık kaygısı bı/degenış kıtlelerın okudu^u dtdaktık agırlıklı çocuk kıtaplarından farklt bıryaklaşımı gundeme i'etıııvoı Sanmm ya/arlann geıçekleıı gı/ leniecli.ii çocuklaım dunyalaıını bıılgulaıııava çalışuıaları sorıınlarını ırdelcmelerı duşunccst bt/de daha venı yenı uyanıyor Bu ıçıdın şıı an ancak sinıılı bıı ı,evreve seslenen bıı kıtaplaıın vaıın daha gcııış bıı okuyucu kıtlesıne de ulaşma şansının da olabılcccüını duşunuyoı ıım 'Ptnokyo kral l Jbu nun lllknı ınk oyu ntında d<stmlbak/i huruk hıt gırftncu an la\ıy ı^ındc doruSuna uhışıyor llcıntn bır {inu&utı bırlıkk huyndtıSu Ptnokyo üt ılk ab\urd lıyalro kabramanlarından bırı olan dı \pot Ubu nun buluynau bana gore bas kn 1 htr usteme gonderme olarak dcğcrlcndı rıU bılır 'Pmokyo Kral Ubu'nun Ulkesı nde " ovununda oznel olanın, kendı yaşadıkları ıııın kendı çocuklugumun butunuyle dışı na çıkmak ıstedım Burada amacım Ubu lenn egemen olduğu bır dıınyada Pınok vo nun nasıl bıı sosvallesıııe gosteıcbılece gını gostermektı Insan haklarınırı hıçe sa vıldı^ı bır toplumda yasıyortız Şıddet, bas kı tutuklamalar, soRişturnıalar, dayak yaşa mımı/tn bıı paiçası Bundan çocuklar ve gençler de paylarını ta/lasıyla alıyorlaı Ba na goıc en korkuncu da demokrasının yetcrıncc kok salmamış olduğu otorıter nır yapıl.ınm 1 ıçındeororıteyı ıçselle^tımıemız, baskıvı dahasi şıddetı olağan saymamı/ l^te( ollodı'nın Pınokyo' vcJaıry'nuı'Kıal Ubu' mal/eıııesınden yola çıkarak çocuk haklaı 1 sorununu gundeme getıren bu oyıın boyle hır ortamcıa çocuk olmanın ne de mek oldugunıı ınlelıyor Gerçekteıı cleğışlk bıı denemeolclu Bu ovutıun hem gençlere lıeııı vetışkııılere yonelık bıı kara gulduru olarak sahnelenrnesını çok ısterdım ha var, o da ıçımdekı çocuk 'Sen bı/ını gı bısın dlğeryetışkınleı gıbıdegılsm sozunu çok çocuktan duvnıuşıımduı (,oc uk olma nın ne demek olduğunu unutmamı^ bır ye tiijkın olarak çocuk haklarına sahıp çikmam gcrcktığını dusunııyoııını (ıctte {ocukhını yoın Iık olan dı lın ( o luklar hır/ıkh Du\unılıtn t,oıuk hakları, kadın crkck < ^ıtlıöı, harı\ mcdya t^evn de mokra\tgjhı U mclkavranıları vı degerlcrı ır j dcleytn farklı hır^alı^tna Oy/< dtjlılmı Bol gorsel mal/emevle o/ellıkle dc Bc hıç Ak'ın çalıs.mamda bana esııı kavnağı olan karıkaturlctıvlcdonatılmıijolan bu kı tabm tasarımını ınnemlc bırlıkteyapmıstık, amacı oğrencı odaklı ıletışımsel vc ııtetıcı oğretımebıı modelgetıımektı S1 1 1 1 1 bıı .1111 çok yaıatıcıoğıetınıeveele!;tııelcluşuııme yeonenı vcıcıı bııçokeğıtımcının v.ıraılan dıfiı bıı kıtap oldu Alışılmadık da bır kııı gusu var Bu açıdan da Sofı nın Dıınvası na nen/etmı^rı Bııben/etmene kadaı ııvuvoı bılmıyoıum çıınku Solı'nın Dıınvası nııı hem okuy/iıeuvıı ıçınc çekctı gerılımlı bır kuıgusu var, lıcmdc bcllı felsefı bılgık 1 sıı nuluyoroku\iKiıv 1 \<m\ kıtap kurgusal ve bılgılendıııc 1 ıkı ayı 1 du/lemdegelışıvoı bu kıtapta ıse kuıgusal anlatım dusjuncrek oğ lenme evleınıvlc butunleşıvoı )ara/ııı oSntıın vı alıtnlama AmnnL btrlıktı uınyıllarda uırdurduğjımızvili!)>nd lar \cnın anıu nle olan ılıskın bı nı ber za ınan <,ok elkıle»n\lır I lem vu^lıı scv^ı ba& /an bı rn dı Larşılıklı olarak bırbırındı n kul tunl, \anat\al anlamda bcüenmt halleıı labıı, habanın Mazbar^cvkc/ Ipştrofclu ol ma\ı da formasyonunda t,ok elkılı ohnu\lur Ama yme dı galtba senı c/kılıyın muınla rın başında Sıı vjlı Naıin Ipyroglıı gıltyor Iki larklı kuşak Annemle bı 1 kkte y.udığımı/ v e daha vc nı yayunlanan cn son kıtap 'Bugunden Du nc Dunden Bugune', ( umhurıyetın kııııı lıi!) yılında dunyava gelen annemın vaşamı nı tenıel alıyoı Bugunden dıınc, duııdcn bugune neleı kaldı ııeler degüjtı yaşadığı mız lıızlı gelışım surecinde çot uklarımi7i nasıl bır gelect k beklıyor, geleceğı yonlen dırmek ne kadır elımi7de bu kıtapta ıkı farklı kuşak olaıak bıınlaıı taıtışıyoıu/ kı sacageçmısjebugunun açısından bıt lıesap laşmavı gundeme getıren bu kıtap alışıklık o/geçmış kıtaplarından tarklı olcıu Annem çok ılgınç ve teııklı bıı yaşanıı ol nıasına karşııı buııun dogrudan kendı 0/ geçmışı olarak çıkmasını ıstemcdı bıılıktc olıışturacağımi7 yoğur.ıcağınıı/ bıı kıtap olmasını ıstedı (,ok lıoş bır çalüjina oldu Annemle bır lıkteçalışmalaı ımi7 şınıdı desuruvoı Ama bu kıtap o/el bıı kıtaptı Inanır nıtsııı kı tap btttığınde çok ıı/uldum Bu kıtapta da gunclemc geldığı gıbı babauıın doğıudan olgulaıı tenıel alan voıuıııbılımsel vıkl ısı 1111 ıkımı/ındc ç ılısmalarındabelıtlevıcıol muştur Nıtckım liu duşunccvle bundan btıkaç vıl once babamın anısına alıuılaıııa clı/ısııııbaşlattık Sanat vapıtıvla kuıulandı valoğunçcşıdıbovutlannı vc vonkrını raık lı dısıplınkrdc sonıııt ornckkrk ırdılevın bu dı/ının anııı nıın h ı/ııladıfı ılk ıkı kıl 1 bı resım ıkmıikıtıbı benım ha/ııLulığıııı va/ın dalına avıılnııştı Bu yıl gcnc benım vazdığım 'lıvatıo 2004te dc gcnç bcstc cıler ()/kan Manav'la Mchmct Nemut lu'nun ha/ırladıkları Mıı/ık kıt.ıplaıı ı\^ çıkac.ık Kııtıın bu kıtaplaıda anıaç doğıu dan sanat yapıtından vola çıkaıak vapıtın alımlamasuıecınıgcı/leronunc scmıck, va pıtla alımlayan aıasındakı dıvalogıın nasıl gelıştıSını somut omeklerle gostermek Alımlama bılıvoısun voıııınbılımsel bakı şın bıı u/antisı bu nedenle bıı kıt.ıplaıı îuıkıyedc sanat taııhındı yorumbılımscl yaklaşınnn tcmdlcrını atan babamın ınısı na çıkarmavı ısteclık Ben doğal olaıak lıer ıkısındeıı de babamdan cla annemden dc çok etkılendığımı duşunuyorum Ama an nemlc, etkılcnmenın otesınde yoğun bıı dostluğumu/ v 11, anne çocuk ılışkısinın otesınde Sen de bılıyorsun kı dostluklaı bırlıkte paylaşmava ve uıetmeve davanıvor I aıklıyapıda kışılıklerınıı/olmasınakarşın boylesıne bır paylaşımı ve urctımı annemle bırlıktc suıduıenıldığım ıçın kendımı çok şanslı duyuyorum Sızı/ı bırlıktepek^ok {alışnıanız var Iu kenmeyen bır cncr/ın var bu alanda liun/ar tlan bıraz soz cdcbılır mıydın^ Şu uralarda KİTAP Wulun hıt kılaplarındii ı,ıkış rıoklası na \ıl bır kusak ychştırdı$tmtz, vdcuifi nasıl bıgnt vcrdtptntz ya da veremedıŞjmıız llmut c g( rjifh ((ktcy\( ncden gelecefce bır turlıı ya 1 lııım \iipamiyoriiZ' liu açıdan sozutıu cllı gın kılaplardan bcr bırı nın bır haşkaldırı kı labı o/dufcıı soyL m bılır sanmm > G e ç m 11 s e b j k 11 g 1 mıia okıılda baskıyı hakbi/lığı çocuk olmanın getırdı uı çaresızlıöı belkı de demok latık vapılı bıı aıledcııgdclığını ıçııı açıkça çok voğun v ısadım A/ once cıe soy leclığım gıbı aıa clanoncavılgeç nıesınc kaışın bırçok şcyın bu gun de surup gımpını gotuyo ıııııı ( t ocuklaıı 1 1 7 bıı kus.atıl 11 mışlık ıcındc, çocukluklarını dof.ıl bıı bıçım de vaş/imaldiına, kendıleıını bul malarına ızın ve rılmıyor Benıen çok ofkelendı len de vetışkın lenn ıkıvuzlulu ğu ya da duyar sızlığı, otorıtcyı oylesıne ıçselleş tıımışsi7 kı yaşa nılmayan bastı rılmısbn çocuk luğu da doğal karşılıyoruz Buna bır repkıyıdı le getırıyorum bu kıtaplarla Zehra Ipslrogıu nun yoğun yazariık uğra$ını Dellrıeyen blr ba$ka etken de aldığı Alman kökenli eğltlm ve Alman kulturune özgü disiplin anlayı$ı ollabıı bıı şey da malı SAYFA 4 C U M H U R İ Y E T S AY I 7 20