Katalog

sa olsa insanın hizmctkârıdır. Selim'in ağzından insanlığın en betcr rnutsuzluk kavnaklarından bırmi dinliynruz. Dıınya nı metlerine, ııcisin köleleştirici çekıci lığine kapılanlar onun pençesınde |>arcalanırlar. Maddi cnınyanın geı^ıp gidilecek bir vol ol(lıığıınıı kavrayabıl se insani lezzcti ladacak; ama bu mu'Jdi dcöcrlcre bağlanıp kalınca gerilimi yaşamayı surdiırecektir. lilbette dıınya nımet lerıni yok sayuıııa yız, "oncmlı olan onu eldcn dcgil, akıldan vt gonııl deıı atnıaktıı". Edclii cscrlerde gerçekliklen (,ok ge^erliliğe bakıyo ruz. Yapıtın kendi içindc bııtunlüğii ve anlamlılıgı nıreliğını açığa vuıu yor. Bütünlııktcn ıçtutarlılığı, anlanı lılıktan ise gerçek likle buluşma yet kinliğini kastediyo rum "BeyoğluRap sodisi" uzunca bir bolumdebirbiriyle ij^isızmiş gıbı göıünen olaylarla orulıı. Unceleri btınlar arasında bir iç bağ gö rulmiıyor. Cierek kullandıgı diılc, gerek konuların birbirıyle organik iliskisizliğinden dolayı harnıanlaına yapılmış ız lcninıi uyandırıyor. Son derece rahal bir soylemle anlatılan iliijkiler ve olaylar kendi doğalarına ııygun olarak nasıl olmaları gerekiyorsa o şekildc dile getn il miş. Fakat butiın bunların mükemnıel bir kıırgunun hammaddesi olduğunu son radan öğreniyoruz. Yarattığı şajjkınlık ve onun doğurduğu heyecan, bu eserın okunmasının ne kadar da keyifli olduğunu okuyucuya kanıtlıyor. Romana bu gücü veren; yapay etkiler, sürpriz tesadiifler değil, ilgisizmiş gibi göriilen fark lı olayların örtiik iç bağı ve kahraınanlarının insani doğasının yıızeyselliğe düijmeden sergilenmesidir. Bu yapıt tersinden de okunsa aynı etkiyi yapar diye düşünüyorum. Düşünsel derinliği olan gÖzlenıler sağdan soldan alıntılarla de ğil kahramanların kendi yaşam deneyimlerinden çıkarsanıyor. Bu durum eserin inandırıcılığını ve içtenliğini arttırıyor. Bir romanın okuyucuyu kendi ne katması, onıınla içlidışlı olması bu olsa gerek. îrade zayıflamadan vicdan uyanmıyor. Çünkü iradede ben, vicdanda ise ben'in Oteki'yle olan ilişkisinde hakka ve saygıya dayalı özdenetim vardır. Romanın sonunda, bencilliğin, dünya nimetlerine bağlılıgın güdümünde olan bir insanın trajik öyküsü ortaya çıkıyor. En kötü eylemi yapıyor bile olsa, vicdan sızısından kurtulamıyor. Bu durum da, insan benliğinin karmaşık yapısının evren sel bir yanına tanıklık ediyor. Aristo binlerceyılöncesinden; "SanatO güniçin Tragedya yarattığı acıma ve korku duygularıyla ruhu temizler" (Katharsis) demisti. îyi bir edebiyat yapıtı bu işlevle yüklüdür. "BeyoğluRapsodisi" birokuyucu olarak bende bu duygu ve düşünceleri uyandırdı. Edebiyatın, insani duyarlılığın gelişmesindeki önemini bir daha hatırlatmış oldu. • Polisiye @^ 'da Okunur MIKE HAMMER: Dünyanın en ünlü dedektifi Mickey Spillane ÖLÜM TACİRİ Mlkç H»mmer'in yenı bir serüvcnı Yapı Özelliklerl kullanıyor. Selim rüyasında, oğlunıın Kenan ve onun sevgilısı Katya tarahııdan oldıirıildüğiinü görür. Yazar kendi yarattığı kahramanının rüyasını anlatarak insana dair bir bakikati onumııze ko yar. Rüyalarımız çınlak gerçeğimizdir. "Bir düş lıır isteğin doyurulmasıdır", di yor Freud. Sclim aslında "Down Sendromu" olan oğlunun ölmesini ıstıyor. Uyku hali aklın bilinç üzerindeki iradesının kalktıgı döncmdir. Denetimsiz ka lan bilinçaltı rüvalarda ortaya çıkıyor. Uyanıkken (bilinçaltı denetlenebilir iken) kcndinı açığa vurmakta zorlanan gizli istekJerimiz dcğcrlerimızle, ahlaki ölçıilerimızle çatışıyorsa, norınal koşııllarda kabul etıneuiğimiz (aslında bastııdığımız) arzularımızın verdiği utançtan kurtulmak için "kâbusla" ııyanırız. Rüyadaki hakikarten kaçıp uyanıklığın koruyucu güçlerinin kanatları altına gizle niriz. Aııcak uyanıkken de huzuru bulmak kolay değildir. Gerçek arzularımızla, dış dünyanın dayatmalan arasında kalan benliğimiz bu durıımun yarattığı gerili mi yaşar. Selim bir çekim için Galata Mevlevihanesi'nc gider, daha kapıdan adımını arar atmaz kendini (arklı dııygıılar içinde bulur. "Ne zaman buraya gelsem, kendimizden ıızaklaşır, kendimi yabancı,... tuhaf biri bulurum.... Alışkanlıklar, hırslar, bencillikler,... bu maddi bağlar, kör tııtkular bizi tenimizden, aklımızdan, yüreğimizden, kursağımızdan yakalamış sonu gclmcz istekler, hiç doyurulmayacak açlıklarla ruhumuzu lanetlemiştir".(S.321) Sanat eserlcrinde, dinsel söylemlerde, felsefi metinlerde bu dünyanın geçiciliği hep vurgulanır. Bir yandan dünya nimetlerine tapınmanın anlamsızhğı dile getirilirken uiğer yandan onun peşinden ölümüne koşulur. Aslında insan kendi bütünselliğini aramaktadır. Bu anlamda kutsal kitapların söylediği "ellerinizle yaptıklarınıza tapmayın" uyansı insana kendi önemini hatırlatıyor. Var ettiği bir sey insandan nasü daha üstün olabilır Kİ? Teknoloji, maddi zenginlik, hepsi ol;UM HURİ YET KİTAP '] KAUAM.lk Sonuç YENİ ÇIKTI YAY1NLARI n \\ \\ \\ v . m \ A\ : SAYI 720 SAYFA 18