Katalog

r kim o yaşadığı toplumun bütün girinti çıkıntılan karşısında, hep sanatçı bir gözlemci olarak kalırken tutumıına uygun görevler de üstlenmiştir. "Victor Hugo hu tarihsel ortamda doğmuş yaşamış. ve sanatsal eylemini yapmıştır." Sayın Tanilli bunlan söylcrken somııt ömekler veriyor, değişik kaynaklardan, yargısını tarihsel kanıtlara dayandırıyor. Sayın Tanilli'ye göre "Victor Hugo romantizm kuralları içinde" sanatını geliştirmiş,, savunmuştur. Victor I lugo, yalnızca sözcüklere önem vercn bir sanatçı değildi, eylemlere karşı derin bir ilgi duyardı. Eylem sözden önce gelmekteydi. En derin esinlerden de kaynaklansa, yüreklerin en gizli köşelerine seslenen türden de olsa önemli olan hareketti. Gerçekten, Victor Hugo'nun tüm yaşamında, olumluolumsuz sürekJi bir devinim içinde bulunduğunu görüyoruz. Nitekim yapıtlarında yer alan tüm insanların görevleriyle bağdaşan devinimleri ilginçtir. Victor Hugo'nun dünyasında insan üstlendiği ödevlerde bile bir devinim varlığıdır. Sayın Tanilli, çok çözümsel bir vöntemle Victor Hugo'nun ırasını yapıtlarının kcndine özgü açıklamalarından çıkarıyor. Bıı oldukca yorucu bir uygulama, bıı nu sürdiirürken de Hugo'yu çağdaşlarıyla karşılaştınyor. tşte eleştireluiyalektik yorum burada karşımıza çıkıyor. Bu etkili yöntem dolayısıyla, biz, okuyucu olarak Hugo'yu bir aydınlar topluluğu içinde tanıma olanağı bulabiliyoruz. Artık tanıdığımız yalnızca Hugo deöil ondokuzuncu yüzyü Fransız yazınıdır, bu ise bizim yazınımızda ilk kez görülen bir olaydır. hugo; yaşadığı dönemde ünlü sanatçı olmasına karşın bütün toplumsal olaylara katılmıs, ÇOK. değişik görevler almış, belli görevle yetinmemiş, onun bu doyma bilmezliği yer yer yapıtlarına da Sözden önce eylem Victor Hugo'nun işlediği konular içinde ilkçağ uygarlık ürünlerinden, mitolojilerind en pek çok alıntı buluyoruz. Bu da onun bir sanatçı olarak içinde uygarlıkla senii benli olduğunu gösteriyor. Victor Hugo'nun sanatı bir yerde insanı yorumlamadır. yansımıştır. Sayın Tanilli'nin çalışmasının önemli bir yanı da okuyucuya yaşadığı çağa sığmayan bir aydını bütün değişik yönleriyle tanıtmasıdır. Bıı tanıtma sanat, tarihsel kişilik, bir de toplumsal kurumlarla sağlanan bağlantı gibi üç aşamalıdır. Tarihsel ki^ilık Fransız ııygarlığuıuı gelişim çizgisi içinde ayrıca aile çevresinden gelen toplumsal etkinliklerle bağlantılıdır, bunun yansımalarını Hu biraz yericidir, çözümleyicidir, özellikle romanlarında (Sefiller, Notre Dame'ın Kamburu) bu özeliik tüm açıklığıyla görülmektedir. Burada ilgiye değer bir özeliik daha vardır: Victor Hugo, önceden yaşamında geçmiş bir olayı, yine önceden belli bir yapıtına konu olsun diye ayırmış değil, işlenen konuyla yaşam arasında kurulan bağlantı yine vaşamın içinden çıkıyor, bunun en açık örneği "Hernani" olsa gerek. Sayın Tanilli'nin önemle vtırguladığına göre Victor Hugo'nun yapıtlarının oluşmasında okııduğu yapıtların, kendi kişisel yaşamından edindiği izlenimlerin vurgulayıcı etkileri de gözden kaçmıyor. Sayın Tanilli bu sorunu diyalektik karşılaştırma ile okuyucuya aktarıyor, bunu yaparken de Hugo'yla birlikte yaşamış gibi bir izlenim uyandırıyor. Sayın Tanilli bu çalışmasıyla, Türk okuyucusuna, Victor Hugo'yu tüm SanatDüşünce ayrıntılarıyla tanıtmakla kalmıyor, hepsinden daha önemli bir yöntem, bir eleştiri uygulaması öğretiyor. Ben, Sayın Tanilli'nin tüm yapıtlarınıilgiyleokudum.olaylarınsorunlaştırılmasında çok kılı kırk yaran bir açıklama yöntemi vardır, bıı da bizim yazınımızda yenidir. Belli yöntemin ışığında okıı maya alıştırılan okuyucu okudugu yapıtın içeriğini kendine sorun edinir, böy lece yalnızca okuduğunu değil okudugunun anlamsal çevresiyle de Dafilantı içine girer, işte benim Sayın Tanilli'de bulduğum özeliik budur. Okuyucuya yalnızca işlediği konuyu tanıtmıyor, onun ilgi çevresini genişletiyor, başka yapıtları da okuma eğilimini uyandırıyor. Ellerine sağlık Sayın Tanilli'nin... • Çağdaşımız Viktor HugoBir Dahinin Porttesi/Server Tanilli/Adam Yayınlart/303 s. Blr eleşUrl uygulaması go'nun tüm yapıtlarında görmekteyiz. Onun sanatmı kuran öğelerden biri bu tarihsel kişiliğe kök salmıştır, Sayın Tanilli'nin önemle belirttiği yan da budur. Sanat alanında ise üç özeliik görülüyor aşk, destan, yergi. Bu üç özeliik onun rüm yapıtlarına yansımıştır. Toplumsal ilişkiler konusunda Hugo İ M G E K İ T A B E V İ Y A Y I N L A R I CAN DÜNDAR KÎTAPLARI YOKSELENBlRDENÎZ Nc«y«? 6. bukı 8.500.0Ü0.TL CAN DÜNDAR KİTAPLARINIİMZAL1Y0R 4 Ocak 2003 Cumartesi Saat: 16:0019:00 22 Şubat 2003 Cumartesi 25 Ocak 2003 Cumartesi lmge Kitabevi Konur Sok. Noti7 Saat: 14:0016:00 Yakm Kitabevi Kıbrıs Şehitleri Cad. 11,61. Sok. 6/A Saat: 14:0016:00 lmge Kitabevi MUhürdarCad. No:8o KızılayAnkara Alsancaklzmir KadıköyIstanbul IMGE kitabevi