Katalog

2 8 A f i U S T O S • Ernesto Che Guevara 'Tekfar Yollarda" ile yine bizimte ^...... 3. sayfada • VecihiTimuroğlu, M. Mürat lldan'ın oyunlannı değeriendiriyor 10 sayfada • Figen Şakacı ve Sema Kaygusuz'dan, Nihan Taştekin'in "Yağmur Başlamıştı"sı ıı sayfada • M. Sadık Aslankara, iki öykücünün yapıtlarını değerlendirdi u. sayfada Cumhuriyet Düşlerimizi çağıran yazap KITAP • «• Jules Verne asla modası geçmeyen bir Dİlim kurgu yazarı. llk yazmaya başladığı tarihlerden bu yana gençlik bilimkurgunun tadını hep onun yapıtlarından almış, onun açtığı yoldan büyük bilim kurgu yazarları yetişmiştir. Yapıtları Ithaki Yayınları tarafından sistemli olarak yayımlanmaya başlayan Jules Verne'i bir kez daha gündeme getiriyoruz. ŞULE CEPCEPOĞLU Jules Verne Okumaya basladığınız ilk satırlardan itibaren "düşlerinizi çağıran', günlük hayatınızda çeşitli nedenlerle bastırmak zorunda kaldığınız bütün heyecanlarınızı ayaklandıran kitapların yazarıdır Jules Verne. Kapağını kapattığınızda sonunun ne olduğunun pek de önemli olmadı&ı... Sizi hep tekrarların sahnelendiği hayatınızdan "başka olan'a götüren... Heyecanlı kitaplar. "Başka şeyler"i anlatan nayatınızda hep ertelemek zorunda olduğunuz başka şeyleri... Bir deniz yolculuğunu, Dİr ülke gezisini baştan başa... Tam anlamıyla bir düş çağırıcısı olan Jules Verne'i yüz elli okunan bir yazar yapan, hayatın insandan çaldığı neyecanı ona geri vermesidir. Yaşadığınız dünyaya bir kere daha hayran bırakır sizi... O, bilim tutkunu ve "yazmaktan" başka bir işi olmayan, bu işi de hakkını vererek yapan, biraz gözükara bir usta yazar. înatçı Keraban'da lstanbul'a gelen misafırini para vermeden karşı karşıya geçirmek için. Ûsküdar'dan başlayarak bütün Karadeniz'de dolaştıracak kadar... Dünyadan aya da, aya bir mermi gönderip, içine de üç kişi ve iki köpek yerleştirip, ayda köpek neslini yaratmayı düşünecek kadar... Çocukluk vdlarından bellidir Jules Verne'i neyin heyecanlandırdığı, deniz tutkusuna ket vuramayıp bir gemide çalışabilrnek için evden kaçmasından... Hep hayal etiği gibi ve çok istediği halde, dalgalann kucağında geçmez yaşamı ve o da vakit kaybetmeden ansiklopedilerin, sözlüklerin ve herhalde bolca haritanın arasındaki yerini ahr... Heyecan vericidir kitaplarla ilişkisi, çünkü bütün dünyadır önünde duran, denizleri ve coğrafyası, ülkeleri ve tarihi ile... Ve Jules Verne eşsiz nayal gücüyle önündeki dünya haritasında gezinmeye başlar... Hiç görmediği ülkeleri anlatır, hiç görmediği halde... Işte burasıdır Jules Verne'in Jules Verne olma noktası: sınırsız hayal gücü ile bir dünya haritasının, bir mühendislik, bir astronomi, bir jeoloji ve bir tarih kitabı nın buluşması... Sonuç: Yaklaşık yüz elli yıldır okunan, fantastik ve bilimkurgu türlerinin temelini atan bir yazar... Bir dünya haritası, bir coğrafya kitabı, bir tarih defteri demek yanlış olmaz Jules Verne için... Kaptan Grant'in Çocukları'nda anlattığı sadece kaybolan Kaptan Grant deöildir, toplam üç ciltlik kitapta size Arjantin'i, Avustralya'yı, Yeni Zelanda'yı baştan başa bitki türlerinden hayvan nesline, ağaç çeşitlerinden dağlara denizlere anlatır... Biraz daha iddialı cümleleri kurmak da mümkün: Içinde bütün bilimlere dair bilgilerin olduğu, ama aynı zamanda sihirli bir büyü kitabıdır bir Jules Verne kitabı: Hiçbir ayrıntıyı atlamadan yaptığı tasvirleriyle coğrafyacı Jules Verne Avustralya'nın her türlü coğrafi özelliğini anlatırken, botanikçi Jules Verne bitki; zooloii meraklısı Jules Verne ise kuş türlerinden bahsetmekten geri durmaz. Bütün bunlarla birükte tam da bir bilim tutkununa yaraşır şekilde soval bilimci Jules Verne Yeni Zelandalı kabilelerin nasü beslendiğini an latır uzun uzun; coğrafi nedenlerle antropolojik sonuçların ilişkisini bir çırpıda sıralayıverir... Kesin olmamakla birlikte Jules Verne'in bugüne dek yazdığı yaklaşık iki yüz kitabında yazarın ustalkılı diliyle birükte tek bir şey göze çarpar; her birinde konu bir bilim dahnın üzerinden kurgulanır... Jules Verne'in bilim, denizcilik, tarih, coğrafya ve macera tutkusu kitaplannın çekirdeğini oluşturur... Ve en şaşırtıcı olanı da hiçbir bilim dalında uzmanLğının olmamasıdır; bütün bifdiklerini, saatlerini geçirdiği kütüphanelerdeki binlerce kitaba ve bilime tutkun Tcişiliğine borçludur. Dünyadan Ay'a da gökbilimcı, Dünyanın Merkezine Seyahat'e yerbilimci, Madenin Esrarı ve Altın Volkanı'nda Madenci, Karpatlar Şatosu'nda Mucit, Wilhelm Storitz'in Sırrı'nda görünmezliğin formülünü bulan bir kimyacı, Dünyanın Ucundaki Fener'de ve Kaptan Grant'in Çocukları'nda denizcidir Jules Verne... Bütün bu saydığımız alanlardaki teknik bilgiye hâkimdir; bu nedenle eğer yazarın denizcilikten bahsettiği bir kitabım okuyorsanız "orsa alabanda eğlendirmenin" ne deDevamı 4. sayfada. CUMHURİYET K İ T A P M / / 654