Katalog

Durali Yılmaz'dan "Şeyh Bedreddin" Yaşamövküsel bir roman Duralı Yılmaz Osmanlı tarıhının onemlı bır donemını ve donemının olaylarında önemlı rol oynayan Şeyh Bedredddın'ın yaşamı etrafında kurmuş romanını. MUZAFFER UYGUNER da, Rumelı'de bulunan oğlu lsmaıl'ın olum haberı geldı Olum mektubunu Borklucelı Mustafa yazmıştı Ondan, to runu lsmaıl'ın getırılmesını ıstemıştı Bır zaman sonra, "Bır ıkındı vaktı Borkluce Mustafa îznık'e ulaştı Şehrın gmşınde, hem bıraz nefeslenmek ve etrafa bak mak, hem de Şeyh Bedreddın'ın evını sormak uzere bır âğdç golgesınde dur muştu kı Torlak Kemal'ı karşısında gor du ' Torlak Kemal Manısa'ya yerleşmış tı Şeyh'ı zıyaret etmek ıstemıştı Ikısı bırlıkte Şeyn'e gıtmeye yoneldıier for lak Kemal, Şeyn'ın torunu Halıl'ı ku cakladı Bedreddin, Mısır donuşu Ku tahya'da mola verdığı zaman tanımıştı O zaman Kemal, torlak adı verden gez gıncı dervış topluluğunun başıydı Mo ğol ıstılasından sonra, umudunu yıtıren, evını barkını kaybeden ınsanlar bırer gezgıncı olmuşlardı lorlakla bırlıkte Şeyh'ı zıyaret ettıler Çok sevınçhydıler "Şeyh Bedreddın'ın gozlerınden fışkıran ışığın yalnız kendı kalplerını değd, butun Anadolu'yu, ora dan da butun dunyayı aydınlattığını go ruyorlardı Şeyh Bedreddin onlara bakı yordu, tıpkı butun bır ınsanlığa bakar gı bı Borkluce ıle Kemal bunun farkın daydılar" Uzun uzun konuştular Aydı noğulları'nın ortadan kalkması ve Cu neyt Bey'ın Nığbolu sancak beylığı ıçın Aydın yoresını Osmanlılar'a bıraktıfiı soz konusu edıldı Şeyh, şunları soyledı " Bana oyle gelıyor kı, bu yorede çok zu lum olacak Menmet Çelebı, Anadolu'ya gozdağı vermek ıçın bu yoreyı seçecek " Bır Bulgar donmesını bu bolgeye valı olarak ataması ve onun kız kardeşı ıle Çelebı'nın ılışkısı olması da uzennde du rulan konuydu Borkluce Mustafa ıle Torlak Kemal, kayıtsız koşulsuz teslım oldukları Şeyh'ın ışaret ettığı Aydın yoresıne doğ ru yola çıktdar O bolgede ınsanların çıftçdık ve hayvancddc yaptığı bır bolge ye yerleştder Çok zıyaretçı de karşdaş tılar Osmanlı'nın acımasızca vergı al ması onları duşundurdu ve bır tur ortak T armımızı bılenler Şeyh Bedreddin ıle ılgth bılgılere sahıptırler Şeyh Bedreddin va da Sufı Isyanı dıye anılan bır başkaldırı ıle ılgısı olan bır kı şıdır Şeyh Bedreddın Duralı Yılmaz, bu kışının çevresındekı olaylardan da yola çıkarak Şeyh Bedreddin adlı yaşamoy kusel roman yazmıstır Romanda, Şeyh Bedreddın'ın Mısır da da gençlık yılla rını geçırdığı ızlenımı varsa da roman, onun Rumelı'dc egemenlık surduren Musa Çelebı'nın kazaskerlığı ıle başla maktadır duzene geçılmesı, Osmanlı toprağından ayrı bır duzene geçılmesı ıçın çalıştdar Bu Osmanldar tarafından ıyı karşdan madı ve karşı çdcddı Boylece bır ayak lanma soz konusu oldu Bu ayaklanma nın ayrıntdarı, romanda uzun uzun an latdmıştır Ikı kışının çevresınde oluşan ahalı once başarılı olmuş ıse de sonra ye nılmış ve ıdam eddmışlerdır "Şeyh Bed reddın Isyanı" boylece başlamış ve son lanmıştır tznık'te oturan Bedreddin sıkddığı ıçın kaçmak ıstemış ve Turkıstan'a gıt mek uzere yola çıkmıştır Sonradan yol değıştırmış ve Kastamonu'ya yonelmış tır Orada Isfendıyarofiulları ıle dışkı kurdu ve konuk olarak bıraz kaldı Son ra da Sınop'a gıttı ve oradan da bır ge mı de Eflâk'a geçtı Kastamonu'da dcen, Isfendıyar Bey'ın kulağına Borklucelı de Forlak'ın olduruldu&u haberı fısddan mıştır Bu haber Şevh ı uzmuş ve bır an once oradan yola çıkarak Lflâk'a gıtmış tır Lflâk Bey'ı Prens Mırça, Mehmet Çe lebı'nın duşmanlığını kazanacağını bde bde onu karşdamıştır Çunku, bır zamanlar onun çok ıydığı nıgormuştu Oradan Dobruca'yageçen Bedreddin, orada hıç beklemedığı Dir d gı gormuştur Oradan Serez'e gıdıp Menmet Çelebı de goruşmek ıstıyordu Dobruca Beyı Azep Bey, bınbır bahane one surerek Serez'e gelemeyeceğını, kendısının de gıtmemesını soylemıştır Bedreddin Delıorman'a gıtmeye karar vermıştır Boylece yola çıkmış ve Deh orman'ın ormanlığına da epeyce yol al mış ve bır yerde oturmaya karar vermış tır Mehmet Çelebı'nın kendısıne zarar vermeyeceğını duşunuyordu Ama, bır gun çevresı askerlerle sardmıştır ve ya kalanıp Serez'e goturulmuştur Orada muhakeme eddır ve rafîzddde suçlanır ve ıdamına karar verdır Şeyh Bedreddin, soruları gayet soğukkanldıkla karşdar ve kendısını de pek savunurgorunmez So nunda Serez alanında ıdam eddır Romanın konusu boyledır, Duralı Yd maz, bdınen bu olayları roman sanatının kurallarıdeortayakoymuştur Olaylarve kışder çok guzel bır anlatımla karşımıza çıkmaktadır Borklucelı de Torlak Ke mal'ın bugun Oıtaklar dıye bdınen koy de ortaklık ve toprakların ortak bır an layişla ışlenmesı gerektığı duşuncesı d gınçtır Duralı Yılmaz, olayları bıhmsel bır açıdan ele almış ıse de onları roma nın ozelldderı de kurgulamış ve bır gerçek olayın roma nını yazmıstır Ro man kurgusuna ve ddımızın ozelhkle rıne çok onem ver mıştır Boylece, olayların odağında Şeyh Bedreddın'ın kışdığını de çok yonlu olarak bıze tanıtmıştır Bu ba kımdan ve roman teknığı bakımından uzerınde durulma sı gereken bır ro mandır Şeyh Bedreddin. Sımavnalı Şeyh Bedreddin olarak anılan bır kı şının belırlı bır do nemdekı yaşamı ve sonra da Serez Çar şısı'nda ıdamı boylece gerçeku bır roman yaratdmasına olanak vermıştır • Şeyh Bedreddin/ Duralı Yılmaz/ Roman/Bakı$ Yayınla n/ istanbul 2001/ 177s Mustafa Balbay Güvercin, Kurt Bir de An, Ele Geçirince İktidarı*.* Beklenmedlk Hgl Babasının Selçuklu sulâlesınden geldı ğı, anasının ıse Sımavna tekfurunun kı zı Melek olduğu anlaşdmaktadır Mısır'a nıçın gıttıöıne ılışkın bır bdgı yoktur Ama, orada bdımsel çalışmalar yantıgı ve sonra onları Nd Nehrı'ne atarak Sevh ak Şeyt Huseyın Ahlatı'ye koştuğu ve onunla bırlıkte otelerın otesıne yuruduğu ve sonra da onun postuna oturduğu anla şdmaktadır "Anadolu'yageldığınde, ın sanların bır bozuk duzende buğday gı bı oğutulduklerını gorunce, bu duzenın acımasız ve kanlı çarkını dondurmek uzere kaleme sardmıştı Bu çarkın bırer dışlısı olmaktan ote bır ışlevlerı olmayan kaddara, gerçeğı gostermek uzere eser ler yazmıştı Hıç beklemedığı ve ısteme dığı bır zamanda da Musa Çelebı'nın ıs rarıyla kazasker olmuştu " Ama, Musa Çelebı, ağabeyı Mehmet Çelebı de gırış tığı savaşta yendmış ve oldurulmuştur Bunun uzerıne, onu îzndc kentıne sur gune gondermışlerdır Şeyh Bedreddin, yaşamının onemh bır bolumunu Izndc'te geçırmıştır "Şeyh Bedreddin, burada bır buyuk yalnızlığı yaşamaktaydı Hız metçısı Cafer, hanı mı Melek ve çocuk ları, yalnızlığına ek lenen ve yalnızlığı nı sureklı derınleş tırenvarlddardı Bu beraberlık, zorunlu bır beraberlıktı ve bu nedenle yalnızlı ğını bde doya doya yaşayamıyordu " Daha once yazdığı Teshil adlı kıtabı uzerınde duşunu yor ve yenı bır şey ler yazmak ıstıyor du Teshd'ın bır nushasını da Meh met Çelebı'ye gon dermıştı O, aaı us tunde bır şeyhtı, "fakat eserlerınde tasavvufun en ufak bır ızı yoktu" Iz mk'te Eşrefoğlu de bağlantı kurmuş ve onunla çeşıtlı ko nularda, daha çok ıır de dgdı husus arda konuşmaya başlamıştı O sıra Anadolu'ya döniiş politıkfabl Hem pohtikaya, hem gulmeceye meraklı okurlar için yepyeni bir kitap! Cumhuriyet gazetesı koşeyazarlarından Mustafa Balbay tıpkı La Fontaine masallarındakı gibi, orman kahramanlarının kılığına burundurduğu polıtikacılarımızın seruvenlerinı esprıli eleştirilerle dile getiriyor. Balbay'ın, dıli kullanma yeteneği ve sözcük oyunları, edebıyatımızın bu ilk "politik fabl" kitabını benzersiz kılıyor. Ortakdüzen Bilgi Yayınevi Meşrutlyet Cad 46/A Yonlşehır Ankara . Tal 312434 49 99 Narlıbahçe Sok 17/1 Cağaloğlu İstanbul . Tel 212 522 52 01 l Bılgı Dağıtım Bilgi Kitabevi SakaryaCad 8/AKızılay Ankara . Tel 312434 4106 www bılgıyayınevı com tr • eposta ınfo@bılgıyayınevı com tr CUMHURİYET KİTAP SAYI 638