Katalog

İlk Meclîs'in sıcaklmı toplantı salonunun yanındaki merdivenin alt basamağında dinlemiştir ki, burası daha sonraları Hıfzı Veldet'in tum meclis oturumlarını izlediği yer olacaktır. Meclisin ilk açılış günlerinde Mustafa Kemal'in verdiği hüGÜVEN TANERİ ULUKÖSE * kümetin kuruluş önergesinin okunmasmı, ilk Bakanlar Kurulu seçimini, tartışmalı hükiimet programı oturumlarını rd. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidebüyük bir şaşkınlık ve heyecanla izledideoğlu 'Ilk Meclıs' başlıklı kitaği anlaşılıyor. bına '23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanan îlk Büyük Millet Meclisi İlk Bakanlar Kurulunda yer alan ve Kuvayi Milliye Ruhu'nu temsil eden bir hükümet programını okuyan Rıza Nur'u meclisti.' tümcesiyle başlar. dinleyen Mustafa Hıfzı, yıllar sonra Rıza Nur'un Atatürk'e iftiralarla dolu yaOkullarımızta tarih öğretiminin kupzılar yazdığına da tanık olacak ve o zakuru, olaylann geçtiği devirlerdeki sosman bir hukuk adamı kimliği ile onunyal yapıyı tanımaktan uzak, öğrencide la savaşacaktır. neyecan ve merak uyandırmayacak biçimde verildiği bir gerçektir. Hıfzı Veldet ilk hükümetin çalışma Bıı kitapta Milli Mücadele, Uk Meclis, programında, savaşın tüm şiddeti ile sürbu olaylann içinde yaşayan genç Hıfzı mesine karşın, dil konusunun ele alınıp Veldet'in gözlemleri, duygu ve heyecanbir "Dil Kurultayı" toplanmasınm gunları ile kendisinin meclis oturumlannda deme getirilmesini her zaman anımsayatuttuğu tutanakların eşliğinde anlatılcaktır. maktadır. Ilk Anayasa'nın kabulüne de tanık olacaktır Hıfzı Veldet. Bu anayasa'nın 16 Mart 1920'de îngilizler'le savaş orbirinci maddesindeki "Hâkimiyet bila takları Istanbul'u işgal edince Osmanlı kaydü şart Milletindir" (Ulusal irade Mebusan Meclisi kapandı. Milli Mücabağılsız koşulsuz milletindir) tümcesi, dele'yi destekleyen mebusların birbölülailc bir idarenin kurulacağının, egemenmü Anadolu'ya geçtiler Mustafa Kemal liğin kutsal bir hanedandan halka geçtiPaşa bu haberi afır almaz olağanüstü yetğinın, saltanatın kaldırüacağının da adekili bir meclisin Ankara'da toplanması ta tarihsel bir habercisi, başlangıcıdır. çalışmalarını hızlandırdı. Ankara'daki okulların öğretmenleri ve Daha sonraları yazar, saltanatın kaldıyazısı düzgün olan lise öğrencileri mecrılması görüşmeleri ile, yüzlerce yıllık lis memurluğu için çağrıldılar. Ankara Osmanlı Imparatorluğu nun sonunun Lisesi'nde 11. sınıfta okuyan Mustafa gelmesine tanık olur, ner zamanki gibi Hıfzı da bu çağnya yanıt verir. Düzgün meclis oturumlarını izlediği merdivenin yazı konusunda küçük bir sınavdan sonalt basamağında... ra mecliste memur olarak çalışmaya başKitapta Hıfzı Veldet kendi yaşamınlar. Dolayısıyla kitabı okurken kendinidan da kesitler sunuyor. Örneğin: Muszi TBMM'nin açılışından itibaren henüz tafa Kemal 27 Aralık 1919 tarihınde An16 yaşında bir gencin gözlemleri ile, sankara'ya geldikten hemen sonra, ayağıki meclis oturumlarına katılmış gibi hisnın tozu ile ziyaret ettiği Ankara Lisesediyorsunuz. si'nde yaptığı konuşmayı can kulağı ile dinleyip, tamamınınot ettiğini öğreniyoYazar Mustafa Kemal'in Ulusal Egeruz. Bu ziyareti kitapta "Vatan için öl menlik üzerine yaptığı ilk konuşmasını dese hemen oracıkta öfmeye hazır bir avuç çocuk irisi genç, onu nasıl alkışlamıştık." tümcesi ile belirtir. Ne var ki Ankara Lisesi'nde yaşam pek düzgün gitmemektedir. Bu gidîşin bozukluğunu Hıtzı Veldet ve arkadaşları bir dilekçe ile Meclis'ebildirirler. Dilekçeye çok kısan Milli Eğitim Bakanlığı Rıza Nıır derhal okula gelir, öğrencileri Bolşeviklik'le suçlayarak Konya Sultanisi'ne sürgün olarak gönderir. Odunla işleyen trenle üç günde Konya'ya varırlar. Hıfzı Veldet Konya'da Milli Mücadele coşkusunu göremediğini yazar. Yayınlanan yerel Babalık gazetesinde Kuvayi Milliye ruhunu taşıyan yazıları okuyarak bu açığı gidermeye çalışır. Hıfzı Veldet ağır bir zatürree geçirirve Ankara'yageri döner. Milli Mücadele sürecinde Çorum'da, Yozgat'ta, Trabzon'da, Istanbul'da bulunur. Anadolu halkının üzüntüsünü, sevincini birlikte yaşar ve okuyucuya da yaşatır. Kitapta Hıfzı Veldet kendl yaşamından da kesitler sunuyor. KİTAP SAYI 636 H. V. Velidedeoğlu nu yitireli on yıl oldu B UL MAC A Once aşağıda tanımlan verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir narfi bir yatay çizgi üzerine elecekbiçime yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu narfleri bulmacadaki aynı sayüı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanunların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru 1979 Nobel Edebiyat Ödülü'ü kazanan Yunanlı şairin aaını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, şairin dizeleri ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Yetimler. 13 32 39 64 26 İMER MUMCUOfiLU 23Nisan2002'yiPro£ Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu'nun "Her dürüst Türk aydını gibi biraz durup düşünmezsek asıl görevimizi yapmamış oluruz" uyarıcı tümcesiyle kutlayalım. § O mak, yalunmamak (iki sözcüklük deyim). 12 45 63 27 7 29 33 46 36 19 38 60 H. Hermann Hesse'in bir romanı (yalnız ünlü harflerini yazacaksınız). 18 4 53 B." Düşmanın ancak bir bataryası var, lakin bizim martinelli ... cevap veriyor." (Ömer Seyfettin). 67 43 5 66 51 25 22 42 8 I. Herhangi bir işte, bir konuda yapılan inceleme ve araştırma sonucunu, düşünceleri ya da gözlemleri bildiren yazı. 59 10 41 40 49 J. Bitkilerin erkek organlannda başlığı çiçeğe bağlayan ince sap. 15 34 56 48 35 C. Kaz Dağları'nın mitolojik dönemlerdeki adı. 50 9 21 K. "Filiz..." (MahalleninMuhtarlarıadlı TV dizisinde de oynayan aktris). 68 6 62 1 31 70 D. "Küçük Aga", "Osmancık" ve "Ibişin Rüyası" adîı romanları da yaratan yazar. 24 47 55 2 37 54 71 16 65 69 684. sayının çözümü A. Reybi, B. îbibikler, C. Nuh, D. Dubara, E. Lahey, F. erdal, G. Reggae, H. 11, I. Nehr, J. Öyle, K. Lörrach, L. Üsküdar'da, M. Mut, N. Ümit Dünyası. Şiir: "Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde; Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter." E. Aklanım 58 57 11 28 F. Hermann Hesse'in bir romanı. 30 52 17 44 20 23 3 14 61 G. Hiç sesini çıkarmamak, karşı çıkmaKitabın son bölümü Velidedeoğlu'nun kuruluşuna tanık olduğu, TBMM hakkındaki görüş ve değerlendirmelerini içermektedir ki, bu yazılanlar tarihsel bir belge niteliğindedir. Örneğin: TBMM'nin 50. kuruluş yıldönümü için yapılan daveti kabul etmez. Bunun nedenini de, geçen 50 yıllık süreçte TBMM ve onun içinden çıkan iktidarların 1923 Dervimi'nin ilkelerinden sapmaları olarak görür. 23 Nisan 2002|yi Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu'nun "Her dürüst Türk aydını gibi biraz durup düşünmezsek asıl görevimizi yapmamış oluruz" uyarıcı tümcesiyle kutlayalım. Sonuç olarak; Milli Mücadele'yi, Ilk Meclis'i tüm renkleriyle gençlerimize öğretmek istiyorsak, bu kitabı sosyal bilgiler ve tarih öğretmenleri kaynak kitap olarak öğrencilerine önermelidirler. Aynı duyarldığı Milli Eğitim Bakanlığı'nın da göstermesi beklenir. • (*) Eğıtim üzmant Ilk Meclis, Milli Mücadele'de Anadolu/ // V Velidedeoğlu/ Çcığdaş Yaymları/ 199ü Sevgili Asuman Kafaoğlu Büke. rahatsızlığı nedeniyle bu naftaki yazısını yazamamıştır. Kendisine geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. SAYFA 23 CUMHURİYET