Katalog

ıtnn Baba Evi/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevt/ 103 s. Orhan Kemal imzası 1949'da "Baba Evi"yle edebiyat dünyamıza birdenbire yeni bir soluk getirmiş ve dengeli bir gerçekçiliğin giizel örneğini vermiştir. Orhan Kemal, "Baba Evi"nde küçük insanların serüvenini değişik bir ortamda kendi yaşamsal öyküsü ile birlikte çoğunlukla yokluk içinde ve aile baskısı ile yüklü olarak geçen çocukluk ve gençlik yıllarını anlatıyor. Yalancı Diinya/ Orhan Kemal/ l'ekin Yaytnevi/ 384 s. "Yalancı Dünya"da, adı verilmeyen bir Anadolu kasabasında yaşayan yoksul bir ailenin; din ve görece bir namus baskısı altında gizli gizli sinema dergileri okuyan, gizli gizli şarkı söyleyen, gizli gizli kız arkadaşlarının toplantılarına giden ve sonra evini bırakarak film artisti olmak için îstanbul'a kaçan kızının yaşantısı anlatılıyor. Sokakların Çocuğu/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevt/ 239 s. "Sokakların Çocuğu", "Suçlu" romanının ikinci bölümüdür. Bu iki bölümlü eseriyle Orhan Kemal, diğer romanlarından farklı bir konuyu işlemiştir. "Sokakların • • . "yt Çocuğu"nun insanı etkileyici bir ^r m 3 yönü de Cevdet'in cinsel yaşantıX . ^ H sını yansıtmasıdır. Sokağa atılmış bir çocuğun ekmekten sonra gelen gereksinimini usta romancı dile getirir. Ama toplumdan atılmış bir kişinin bunu sıcak bir rahatlıkla sürdürmesine ne düzen ne de düzenin su başındakiler müsaade ederler. Arkadaş Islıkları/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevi/ 269 s. Orhan Kemal bu romanında gençlik yıllarını, o yılların getirdiği sorunları, bunları bilinçsizce karşılayışı, yavaş yavaş olgun yaşa gelişi, delikanlılık yıllarında ve sonraları insanın insanları değerlendirişindeki farklılıkları yansıtmaya çahşıyor. Bugünün kuşağı "Arkadaş Islıkları"ndaki delikanlılığı okuyunca biraz şaşıracaktır, o bıçkın delikanlılık onlara biraz yabancı gelecektir. Ama hâlâ bu tip bir gençliğin sürdüğünü bir romancıdan öğrenmelerı ilgi çekici bir olaydır. şinde insanlıktan çıkışını, yok oluşunu dile getirmektedir. DaL» crcketü ha iyi bir yaşama seviyesine eriştopraklar mek için köylerini bırakarak ü/crınde Çukurova gurbetine çalışmaya giden üç köylünün, kapalı köy ekonomisinin belirlediği basit bireysel dünyaları ve geleneksel değerleriyle, şehrin bozulmuş insani dünyası karşısında direnme çabasında, zorlu ve ağır şartlar altında fabrika ve tarım işçiliğine yönelişinin anlatımıdır. 72'nci Koğuş/ Orhan Kemal/ l'ekin Yayınevi/ 102 s. "Toplum düzensizliğinden gelen birer itilişle '72'nci Koğuş'a düşmüş insanlar, sefaletin, insan haysiyetsizliğinin uçurumlarına yuvarlanmışlardır. Ama yuvarlanmışlardır ne olursa olsun. Yuvarlanmışlar, insanlıklarından çok şey kaybetmişlerdir. Itilmek, kakılmak, hor görülmek... Ellerine üç beş kuruş sıkıştırıldığı zaman, gözlerini kırpmadan birbirlerini kahpece vurabilirler. Bütün bunlar yalnız 72'nci Koğuş'ta değil, yaşadığımız dünyanın neresinde olursa olsun böyledir. 'Âç it hrın yakar...' 72'nci Koğuş', somut olduğu kadar soyut bir dramdır derim. Onda yalnızca Kaptan'm, Berbat'ın ve ötekilerin değil, insanoğlunun olanca kirliliği yanındaki gururu, direnişi, kafa kaldırışının destanı vardır. Ya da ben böyle bir şey yapmak isterim" diyor Orhan Kemal. Tersine Diinya/ Orhan Kemal/ l'ekin Yayınevi/ 144 s. ! ersiııc Orhan Kemal, "Tersine Diin! diinya ya"da insanların rollerini tersine çevirmiştir. Ancak onun amacı salt gülmece olsun diye değildir. Emeğiyle geçinen yoksul insanların sıkıntıları, özlemleri, tutkuları, sözün kısası "Orhan Kemal'in insanları" usta yazarın eşsiz yaratıcılığıyla değişik bir anlatım biçimiyle sergilenmiş ve çok başardı olmuştur. Nâzım Hikmet'le 3,5 Yıl/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevi/ 143 s. Orhan Kemal, Nâzım'la birlikte geçirdikleri tutsaklık yıllarından benliğinde kalanları ustaca anlatıyor. Orhan Kemal'in eserini yalnızca bir anı kitabı olarak niteleyemeyiz. Bu anı notları arasında Nâzım'ın kişiliğini, oradaki kişilerle olan sıcak ilişkilerini görebiliyoruz. Nâzım'ın şiirlerine malzeme olan halkı, bunların onda uyandırdığı etkileri, onun onlara yaptığı etkiyi çok giizel gösteriyor. Nâzım'ın bir şiiri için, bir mısra için, hatta hatta bir sözcük için yaptığı o titiz çırpınmaları fark ediyor insan, ayrıca şairin yazdığı kişileri tekrar onlara okuması güvenli bir sanatçı tavrının şaşmaz ölçüsüdür. Orhan Kemal'in ilettiği bu söz çok ilgi çekicidir: "Şiirleri hakkında Nâzım'ın en kıymet verdiği ölçü halktı, o bir halk sanatkârı, her şeyden önce halk tarafından anlaşılmalı ve halkın sanatkârı olmalıdır" derdi. Avare Yıllar/ Orhan Kemal/ Tektn Yayınevi/ 135 a "Avare Yıllar"da çocukluktan kurtulup bir delikanlı olarak yaşama savaşına girişini ve ıımutlu bir direnmeye geçtiğini görüyoruz. Fabrika insanları arasında yerini bulmaya, onlann yaşam düzenlerine alışmaya ve bunlardan şuurlanmaya çalışıyor. Burada, sınıf değiştirmeye çalışan kişilerin bocalaması içinde olduğu, kendini ortahalli insanların dünyasına bağlayan duygu, düşünce ve davranış bağlarını koparmaya çalıştığı görülür. Avare Yıllar'ın önemli yanı, bir hayatın hikâyesi olması değil, insanların kaderidir. Onu ilgilendiren şey eskimiş değerler uzerinde yaşamaya çalışan bir toplumda, tek başına olsalar da 'ışığa' kavuşmaya çalışanların savaşıdır. Cetnile/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevi/ 159 s. "Avare Ydlar"ın sonu "Küçük Adam"ın Boşnak kızıyla evlenmesiyle bitmişti. "Cemile"de bu süre tekrar ve ayrıntılı olarak, özellikle de "Küçük Adam"ın dışında işlenir, geliştirilir. Orhan Kemal bütünüyle olmasa da, kalemini kendi üstünden çekmesi, 1934'lerin Adana'sından gerçekçi bir kesit tespitine yarar. Işçi mahallesinin ve fabrikasmın güzel Boşnak kızı Cemile'yle 24 lira 95 kuruşlu kâtip oğlanın aşkı, daha doğrusu evlenme çabaları. Orhan Kemal işçi mahallesinden bir kesiti, Cemile'nin evini anlatırken birden coşarak mahalleyi bir bütün olarak sanki resmeder... Önce Ekmek/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevi/ 110 s. 1969 yıhnda Türk Dil Kurumu ve Sait Faik hikâye ödüllerini kazanan "Önce Ekmek", Orhan Kemal hikâyeciliğinin özelliklerini " ekmek taşıyan kitaplarından biridir. Birçok hikâyesinde olduğu gibi bu?M> rada da yazar, toplumun o geniş altyapısından gerçekçi gözlemlerini ayırmıyor. Biiyük kentin, Istanbul'un bir kıyicığında yerleşmiş, türlü yoksunluğa, çileye karşı varlığını sürdürmeye savaşan halkımızın yaşamından değişik kesitler yansıtıyor. Orhan Kemal'in hikâyelerinde büyük ağırlığı olan 'ekmek' sorunu, bütün bir yaşam savaşının simgesi, belkemiği durumundadır. Don Juan/ Lord Byron/ Çeviren: llalil Köksel/ Yapı Kredi Yayınları/ 576 s. 19. yüzyıl Ingiliz devrimciromantiklerinin öncülerinden Lord Byron (17881824) başyapıtı Don Juan'da, "Britanya riyakârlığı"nı, tüm Avrupa soylularını ve krallarını alabüdiğine hoyratça "taşlar"; övgü düzmeye yanaşmadan, dindiği anlarda bile yanardağ sessizliğini koruyan, insanoğlunun çelişkilerini ortaya seren, kehanetli, yıkıcı, uzun bir "yergi şiir"i söyler. Yaşadığı dönemde kendi coğrafyasını aşarak Puşkin, Lermontov gibi Rus şairlerini de etkileyen "şiir tanrısı" Byron'ın "yakası açık beyaz gömlekli" yapıtı bugün de ışıldamaktadır. tçimizdeki Kara Delik/ Oşin Çılingir/ Aras Yayınctltk/296s. Içimizdeki Kara Delik, yazarın, yaşam, ölüm, kader, vicdan ve inanç gibi insanhğı her dönem meşgul eden temel konularda yaptığı içe yolculukları dile getiren yazılarını içeriyor. Oşin Çilingir, İcendi deyimiyle "hiçbir türe girmeyen" bu yazılarında, özellikle tasavvufun dili olan kuşdilinin sırrını aralıyor, insanı insan yapan değerleri sorguluyor. 'Kendi yüreğinde sürgünler'in, 'Tanrı'nın ötesindeki Tanrı' ve 'insanı aşan insan kavramı'nı arayanların, bir yağmur damlasında yaşamı, bir yürek sızısında hiçliği duyumsayanların satır aralarında usulca tefferrüce çıktığı eserinde Çilingir ruhuyla didişiyor. Içimizdeki Kara Delik'in sayralarında Can Yücel ve lekeci Tatyos, Sri Maharaj ve Yogananda, Sabahattin Ali ve Nâzım Hikmet, Gomidas ve Vivaldi, Feridüddin Attar ve Yunus Emre, Nusret Fateh Ali Han ve Kazancı Bedih, Hallacı Mansur ve Şeyh Bedreddin, Saroj L M Ktf Devlet Kuşu/ Orhan Kemal/ Tekin Yayınevi/ 247 s. Istanbul'un fakir semtlerinden birinde oturan bir ailenin mensupları "Devlet Kuşu"nun belli başlı kahramanlarıdır. Orhan Kemal, bu kadar basit mevzuu, son derece biiyük bir ustalıkla işlemiş. Gayet bol konuşmalar ve hele Arnavut şivesi ile süslenen "Devlet Kuşu", bir solukta okunuyor. Hem de zevlcle, merakla. Bereketli Topraklar Uzerinde/ Orhan Kemal/ Tekin Yaytnevi/ 39H s. Orhan Kemal, bu romanında Türk toplum yapısına ilişkin dönemsel bir gerçekliği, tasvirci üslubuyla yansıtırken; temelde Anadolu köylüsünün maddi şartlar nedeniyle dışa açılma zorunluluğuna ve bu zorunlukta girdiği yeni bir üretim ilişkileri düzeyinde, şehir dünyasında, ezilişini ve "ekmek derdi" peCUMHURİYET KİTAP SAYI 636 SAYFA 21'