Katalog

Kah Orada, Kah Burada AHMET KORULSAN sta bır rehbenn, yaşadddarını, akd cı gozlemlerını keyıflı bır dılle an latan bır kıtap "Kâh Orada, Kâh Burada" Hula tuketmeye başladığınız kıtabın ılk 50 sayfasına ulaşııken adının nerden kaynaklandığını anlıyorsunuz Kıtaba uymuş Kıtabın yazarı Kemal Suman'la aynı sı nıftaokuduk 1960yıllarındaGalata.saray Lısesı'nde oğrenu veya oğretmen herkes Kemal'ı mutlaka tanır Lısenın karanlık korıdorlarında çoğu zaman cebımızde Varhk Yayınları'nın kıtaplarıyla dolaşır ve Sartre, Sarraut, Gıde, Malraux gıbı ya zarların ılerı yaştakılerın dahı zor anlaya cakları yazıları ustunde tartışırdık Ke mal konuşmayı sık sık Marcel Ayme gıbı gulduru ya da Jacques Prevert gıbı za man zaman neredeyse ağlatan, bazen de acı acı gulumseten unlu şaırlere getırırdı Kemal Suman ılk yazı denemelennı do ğal olarak okulda yaptı O donem edebı yat hocalarımız arasında Zahır Guvemlı dıs,ında, hepsı rahmetlı olan Zekı Omer Defne, Muvaffak Benderlı, Esat Mahmut Karakurt, Rıfat Necdet Evrımer, Tahır Alangu gıbı buyuk kalemler vardı Bu ho caların eğıtımınden geçmış ınsanların ya zın konusundakı başarılanna şaşmamak gerek Kemal'ın ılk denemelerı, Galata saray dergı ve yıllıklarında yer bulan ar kadaş tasvırlen olmuştu "Kâh Orada, Kâh Burada" on planda gulduru ağırlığı açıkça hıssedılen, gezılen ner ulkeyı okuru sıkmadan, muzelerın den lokantalarına kadar ve ıçıne Turk ın sanını da serpıştırerek anlatan bır latap Olayın bır de obur yanı var, bu kez okur ken ulkemızı, yabancılarla beraber gezı yorsunuz Gerek bızım ınsanımızın dış ulkelerde başlarına gelen, gerek yabancı tunstlerın ulkemızı gezerken yaşadıkları tuhaf, komık bazen de trajı komık olay lar bazen gulduren, bazen duşunduren akıcı bır dılle anlatdmış Kıtap, aynı za manda bugun en onemlı ekonomık sek torlerımızden bırı halıne gelen turızm dunyamızın 196O'lı ydlardakı emekleme donemını anlatıyor "Galatasaraylı Bır Monsenyor, Pıerre Duboıs" adu, çok ıtuıalı çabanın urunu bır kıtabı daha var Bu aralar "Galatasa rav Lısesı 1954 1964 Ydlan Arası " ısım lı kıtap ustunde çalışıyor O donemın ho ca ve ıdarecderınden tutun, bugunlerın çoğu tanınmış devlet adamı, hoca, ışada mı, gazetecı, doktor, sanatçısı olmuş oğ rencderıne kadar, yuzlerce ısmın ve ozel Uklennın yer aldığı bu kıtabı da okumak ıstıyorum • Kâh Orada Kâh Burada/KtW Suman/ Remzı Kıtabevı/351 s U mı, yoksa bızımkını mı kurtarmıs, bıl 1 mem llusının bır ara, sınıfta yan yana oturmalarına rağ men sureklı takışık ve bariijik hallerı gozumun onune gelınce gulmeden edemedım Suman, bu kıtap ta bazı ulkelen kendı gozlemlerıne gore de ele almış Bu ırdelemeler arasında en çokjaponlarayuklenmış Kıtabıokuduk tan sonra "Ya bız bugune kadar Tapon ya yı yanlış tanıddt ya da Kemal çok ınsat sızolmuş1" dedım Japonya nın çoğumu zun sanaığı gıbı bır ulke olmayıp onun anlattığı gıbı bır ulke olması olasdığı da var tabıı Japonların, Turkıye'yı gezerken başla rına gelenler ıse, Turklerın Japonya'yı ge zerken başlarına gelenlerden daha eğlen celı Ozellıkle damı olmayan otel odası ve Japon tunstlerın doğuda bır otelde kar şdaştıkları Incı Baba yı bır devlet buyuğu sanarak ona saygıyla yaklaşmalan uzun sure akıldan çdünayacak bolumlerı oluş turuyor Japonların ulkemıze duydukları dgının en somut orneklerınden bırı, Mdcasano mıa Anı Bahçesı Meğerse, bu bahçe Kır şehır'ın Çağırkan kasabasındaymış Bu kıtabı okuyana dek ulkemızde boyle muhteşem bır bahçenın bulunduğunu bdmıyordum Şımdı bahçeyı gezmış ka dar oldum Kıtabın en çok etkılendığım bolumle nnden bınnde Arjantın ve Patagonya an latılıyor Çocukluğumdan ben en çok me rak ettığım ulkelerın başında Arjantın ge lır Sonsuz Pampa gerçek mı, yoksa uy durma bır yer mı olduğu bdınmeven Pa tagonya, neredeyse Guney Kutbu'nun burnunun dıbıne kadar uzanan "Ateş loprağı" dunyanın en guneyınde, ısmı Batıyı Delen Gaga" anlamına gelen ka saba Buradan And Dağları'nın eteklerı ne kadar gıden tren yoÛarı Şdı de uçu rumların uzerınden aşan yuz yırmı beş ydlık demır kopruler, Santıago'dakı Ata turk Parkı Bdınmeyen yonlerıyle Lız bon, hayalet şehır Suveyra, Prag, Mosko va, Fujı Dağı Bu kıtap sızı alıp belkı de hıç gıdemeyeceğınız ruya ulkelerıne go turuyor Ve ıtıraf etmelıyım kı kıtaptakı bır cumle benı çok etkdedı r u)i Ya ma'nın tepesınde Turk turıstlerle, Nem rut'un tepesınde de fapon turıstlerle gu neşın doğuşunu seyretmış Kemal Suman kıskandım acaba gazetecı olacağıma ben de rehber mı olsaydım dıye duşundum Hayvanseverler, bu kıtabın sonuna doğru, hıçbır kaynakta bulamayacakları gerçek kopek hıkâyelerı bulacaklar Ko peklerın bır gezı kıtabında ne ışı var de meyın Bu kopekler, sadakatlerı ve yarar ldıklarından oturu dunyanın dort buca ğına heykellen ddalmış kopekler Alas ka'dan Tokyo'ya kadar heykelı ddulmış bır suru kopek1 Bunları okurken gozle rım yaşardı Bu muhteşem hayvanlar, hey kellennı hak etmek ıçın gorulmemış ne fe dakârhklar yapmışlar meğerse Bu kıtap Kemal Suman'ın dk çalışma sı değıl O yıllardır, Tombak, Antdt De kor, Collectıon gıbı antdta ve sanat der gderınde koleksıyon konuları uzerınde yazıp duruyor Prof Nıyazı Oktem ve ga zetecı Turhan Ilgaz'la ortak çalışması Bir Bülent Ortaçgil kitabı MURAT BEŞER ıtapların turlerıne gore tasnıf edd dığı bır kutuphane duşunun, ul kemızdekı boyle kutuphanelerde, kendısının gundehk hayatta çok tuketd mesıne rağmen, her zaman en zayıf bolu mu ne yazdt kı muzdc kısmı (ozelldde de populer muzdc) oluşturur Bunun çeşıtlı nedenlen vardır tabıı, fakat Furkıye'de muzdc kıtaplığının çok dar olmasına kar şın, yıne de zaman zaman çok kalıtelı kı taplann yayımlanmadı&ı ıddıa eddemez Kutuphanemızdekı kabcı yennı her za man koruyacak kıtaplardan bır tanesı, muzdc araştırmacısı ve yazan Orhan Kah yaoğlu'nun "Bulent Ortaçgd Ayrı Duş muşuz Yan Yana" adlı kıtabı uzun bır emek surecının sonunda okurlarıyla bu luştu Bır sanatçının adı de yazdmış olma sına karşın, onceldde bu kıtap bır bıyog rah kıtabı değd, bıyografık ozelhkler ta şıyor olmasının yanı sıra, daha çok kıta bın kapsamı ıçınde anabtdc duşunceler ve bazı kışısel saptamalar daha beıırleyıa bır rol oynuyor Orhan Kahyaoğlu, bu çalış masında onceldde Turkıye de populer muzığın gelışımı seruvenını, yuz ellı ydldc bır gerıye donuşle epeyce bır evvelıyatın dan ele alarak ozetlıyor, ozelldde son ellı ydda yoğunlaşıyor ve Bulent Ortaçgd'ın şarkdarının bu pop geleneğıne ekleneme yeceğını savlıyor K naklanan, guncel olayları, yaşadığı toplumu kendı ozel penceresın den bakarak anla tan bu dd, ozunde kentlı orta sınıf ın sanlarının dunyala rına ve naıf duyar ldddarına tercu man oluyor O bır ardamda kendı duygusal yuzunu sergdeyen âşdc ge leneğının kent yaşantısına tahvd edılmış halıdır, kelımenın tam anlamıyla modern bır kent ozanıdır Son ellı ydın populer kulturunun tardısel panoramasını çumek ıçın son derece musaıt bır portre olan Bu lent Ortaçgd, Orhan Kahyaoğlu'nun çok uzun yıllardan berı (yırmı beş yd oncesı ne dayanan) kışısel duyarldığını uzerınde odakladığı bır konu, ydlarca hakkında çok fazla duşunduğu ve duygu bırdctır dığı bırısı Kahyaoğlu'nun Ortaçgd e duyduğu sevgı bu çalışmanın ana gıaası, oyle kı, kıtabını bu sevgı ve emekle oluş turduğu her satırından hısseddıyor Bu yoğurdaşmış sevgıyı yazarak paylaşmak, yanı bır Bulent Ortaçgd kıtabı, onun ha yatındakı bırkaç amacından bınsıydı Boylesı mutluluk veren bır amaca ulaş mak her kula nasıp olmaz • yana"/ Orhan Kahyaoğlu /Chıvıyazıla n/270s Bulent Ortaçgil" Ayn Duşmuşuz Yan Alımlama Boyutları ResimYazın FAKİYE OZSOYSAL ££ T T e r sanat yapıtı alımlayanla I I yaşar Okuyucusunu bulaJL JLmayankıtap.ızleyıcısınıbulamayan resım, dınleyıcısını bulamayan muzık sandık ıçınde saklanan eşya gıbı dır Sandıktan çıktığı anda bır ağaç gıbı dallanıp yeşermeye başlar " Turkıye'de sanat tarıhçdığını çağdaş boyutlar ıçınde başlatan Mazhar Şevket Ipşıroğlu'nun anısına, Nazan Ipşıroğlu ve Zenra Ipşıroğlu tarahndan hazırla nan "Alımlama Boyutları ve Çeşıtleme lerı" (Papırus Yayınları) adlı dızının dk ıkt kıtabı olan "Resım" ve "Yazın" yu karıda Sunuş bolumıınden alıntdanan cumlelerle, bır anlamda, ozetLyor ıçerı ğını Okurun, ızleyenın, dınleyenın rolu bır sanat yapıtının yaşam bulmasında ne denlı onemlı • Bır sanat yapıtıyla detışım * nasd kurulur»' Alımlayan Yapıt Sanat çı dıyaloğu ne tur çeşıtlddder gosterır? Alımlama", "alımlayanın etkın katılı mı" ve "alımlama surecı" ne anlama gel mekte;> Sorularının yanıtını genış bır ba kış alanından araştıran, tartışan, ornek lendırıp (.ozumleyen bu dızı, alımlama nın temellerını ve alımlama surecının gu numuz sanatında nasd gerçekleştığını kuramsal termınoloıının anlaşümazlı ğından uzak, yalın bır dılle anlatıyor Onemle altı çızden noktaysa, sanatsal detışımın temelınde alımlayanın etkın katkısı ve duşgucunun yatmakta olduğu Her sanat yapıtının bır detışım tasarı sı olduğu duşunulurse, uretımı yapan sanatçının, kuşkusuz, bır alıcı ıçın çalış tığının bdıncınde, tasarladığı yapıtının olası etkınlıklerını de uretmekte olduğu soylenebılır Bu detışım tasarısının ger çekleşmesıyle, yapıt once duyularımızla algılama, sonra anlama, çozumleme, yo rumlama surecınde ortaya çdunaktadır Algdarla butunleşen bu duşunsel etkın lık de alımlama surecını oluşturmakta ve alımlayan yapıt sanatçı dıyaloğunu başlatmaktadır Bu bağlamda "alımla yan" sozcuğu de, bu yapıtı salt okuyan, CUMHURİYET KİTAP SAYI Rüya ülkeleri Benım en çok dgımı çeken bolumlerın bırı de buman'ın o donemın unlu sanat çdarıyla birlikte yaptıkları gezder sırasın da başına gelenlerı anlattığı kısım Arala nnda Zekı Muren, Muzeyven Senar, Ba rış Manço, Sevket Altuğ, Mujdat Gezen Bulent Oral, Nesrın Sıpahı, Ferıha Tun celı, Nevın Pere, Nurhan Damcıoğlu Serpıl Orumcer gıbı sanatçılann katıldı ğı gemı turları 1960 ve 1970'lı ydlarda çokmodaydı Suman'ınbusanatçdarıdı ğer yolcularıyla beraber gezdırırken çok zorlandığı anlaşdıyor Hele, gene ortak sınıf arkadaşımız Barış Manço de yaptığı gezı benı çok guldurdu Bu gezı sırasın 3a, Barış denız sureklı dalgalı olduğun dan bır turlu sahneye çıkamamış, orkest ra elemanlarından bırının durumu duze lırken, dığerının durumu bozuluyormuş Barış'ın bır turlu sahneye çıkartdamama sı karşısında, Kemal'ın o donemlerde pat ronluğunu vapan sevgdı Ozkan ağabeyı nın sabrı tukenmış, bıraz da o tardıte çay lak denebdecek yardımcısını korkutmak ıçın "Hepsını fdıkaya koyup denıze ındı nn 1 " talımatını vermış Durumu cıddıye alan Kemal'ı, bu kez Banş Manço, san neye çıkarak kurtarmış Ancak kendını SAYFA 12 Sanatçılanla birlikte.. Bulent Ortaçgd ve albumlerı hakkında çokça soylenen şeylerden bırı 1974 tardı lı "Benımle Oynar mısın? adlı çalışma sının bır daha kendısı tarahndan aşdamaz bır duzeyı temsd ettığı, bunun yarattığı buyunun bozulmasının olanaksız oldu ğudur Kahyaoğlu, bu albumu, bu muzı ğın tardıınae bır mdat olarak gormekle beraber, yukarıda savlanan fıkre karşı yukselttığı ıtırazla, aynı zamanda kıtabı nın temel çıkış dayanaklarından bırını oluşturuyor, ona gore Ortaçgd, kesınlık \e "Benımle Oynar mısın" sarkıcısı değd Hele hele oraya takdıp kalmış bırısı hıç değd, o aravışlarından hıç vazgeçmeyen, kendı ıçınde sureklı değışen ve gelısen ıçınde bulunduğu sureçlere muhım kat kdar koyan bırısı Hatta ve aslında o baş tan berı 'tek bır şarkı' yazıyor Bu şarkıya bır ısım koymak gerekırse, o da kurallan tamamen Ortaçgd tarafından konulan bır 'Oyun' Oyun ımgesı, hem Ortaçgd'ın tum muzdcal karıyennın lulıt kelımesı hem de Kahyaoğlu'nun kıtabının uzerın de yukseldığı ana tema Bulent Ortaçgd, yazdığı sarkılarla ken dı ozel yaşamı arasında belîı bır tutarldık sergdeyen, şarkdarını yaşamına emdıren ve tekrar onları oradan çıkarıp bır hamur gıbı yoğurarak venı şarkılara donuşturen bıtısı, şarkdan de yaşamı arasındakıbu or gandc bağ, onu yuzlerce hatta bınlerce muzısyenın arasından çekıp çdcaran, fark lı kılan en onemlı ozelldderden bın Ne vı sahsına munhasır sanatçının kendını farklı kdan bır dığer muhım ozellığı, soz lerınde kullandığı çok sade ve ozenlı Iurkçe Onun kentlı kımlığınden kay Bozulamayan büyii I 625