Katalog

r ce T Iırıstıvan olmuş Sebastıanus ve veğenı ( onstantınus vardı Sebastıanus şehıt edıl dı, C onstantınus ımparator oldu ve lmpa ratorluk'ta Hıristtyanlığı kurdu Aynı za manda ona gore ıster ıstemez putperest olan ve putperestlıkten kurtulamayacak Ro ma dan aynldı ve By/antıum a gıttı, Byzan tıum Konstantınopolıs adını aldı Kıtap boyle Gorebılıyoısunuz, onemlı bır konıı ve daspard, MtLhıor tt lialthazar la aynı anlayışta tkıncı çalışmam Lva ou la republıcjue de\ a>rp\ adı verılebılecek bır roman Ve uç te madan oluşacak Buıncısı arka planda Prıısya olmak uzere Doğu Almanya, çunku Doğıı Almanya, Prusya'nın mırasçısi ola rak dıışunuluyoı lkıncısı, Doğu Alman ya'da çok onemlı olan sporlar Uçuncusu ıse kadın atletler Bu roman uzcrındc uzun suredır çaliit t> yor mu\unuz Lvet, geçen yıl Doğu Almanya'da tum hazıran ayını ona adadım Kalın bır kıtap mı olatak^ Bılmıyoıunı Bunu yazıp yazmayacağı mı da bılmıyoı um Çalışmanız surerken ne olacağını da sovleyeme/sınız Soruyorum, <<unku Meteorlar V<?« bu ya na rotnanlarmız Gıtgıde ıncclıyorlar evet Kılo verıyo rum Yaşlanmanın ıkı yolu var, gıtgıde şış manlamak ve busbutun kurumak Kıta şeyhr oyhnltr dc yazıyorsunuz bır haylı Rüznâr dilinin romanı: Meteorlar YAŞAR AVUNÇ debıvat dunyasının yaşayan en sav gın ve yaratıcı vazarlarından olan Mıchel Toumıer ılk romanı Vındrı dı ou lc ı Ltmbc s du Paafıcjut ı (1967, Cu x ma ya da Pasıfık Arah) 43 vaşında yayım ladı Bu romanı Lc Roı de\ Aulııc s v (1970,Kızılağaçlar Kralı) " ızledı Lc s Mc tcorc s (Meteorlar)'^ yazarın 1975'teyayım ladığı uçuncu ıomanı Atmosfer ıçinde oluşan her turlu olaya ve akanyıldıza meteor adı venlıyor, meleorıl ısegoktaşınıneşanlamlısı Yazar kıtabında bu ıkı sozcuğun bırbırıne karıştırılmaması gerektığinı ozellıkle belırtıyor " Genel olarak sanıldığı gıbı, gokten duşmuş bır taş değıl bu taşa meteont denır atmosferde meydana gelen dolu, sıs, kar, kuzey kı/ıllı ğı gıbı her olaya verılen bır ad olan ve me teorolo]i bılımını oluştuıan meteor sozcu ğunun asıl anlamına kavuşturulması " (s 271) Mıchel Iournıer meslekten felsefeu ol duğuna gore romanına Meteorlar adını ve nrken Arıstoteles'ın Meteorogıka sını da duşunmuş olmalı kı kıtabın 9 sayfasında şoyle dıyor " bır batı gunevbatı esıntı sı Mıchel Tournıernın Saınt Jacut Üykii yazmak kıımsalında okuduğu Arıstoteles ın Mc/c orlar adlı yapıtının sekız sayfasını çevırdı Lvet, oyku yazmayı her zaman sevdım Elbette 418 sayfalık bu kıtapta yalnızca ha Bılıyor musunuz Altın Damla konusunda va olaylarından soz edılmıyor Bu olaylar bcnı neofkelendırdı1 Dergılerı okursanız meteorlar, başta ıkızlık teması olmak u/t çoğu korkunç, ığıenç nefret, ofke dolu re çeşıtlı temalarla, kahramanların başına hıçbın, en ıyıleıı bılc, ıkı oyku hakkında gelen çeşıtlı seruvenlerle ılışkılendırılıyor Barberousse' ya da "La reıne blonde" Roman ıkızlık, eşcınsellık, heteroseksu hakkında bır şey sovlemedı, oysa bu oyku ellık, Hırıstıyanlık, ınsan meteoroloıı ılış lerın kıtabın ozu ol Juklarını duşunuyorum kılerı, ozurlu çocuklar konularını, Ikıncı Onlan<,oksevdım Kıtaptabulunmayan, Dunya Savaşı ve sonrası donemının kımı aıuak Petıtes proses da ayrıca yaytmladıgt olaylannı dıle getıren 22 bolumden oluşu nız bır bolumu dc \c vdım yor Ya/ar bu bolumlere ılgınç adlar vermış Goruyorsunuz, bu bolıım o kıtapta yer Avın avı, Fılıpın ıncılerı, Orman çıleklerı, alamazdı 1 alsolu bır şeyı vardı Idrıss fal Kıl ve tuy, Venedık aynaları, Lotusyıyenler solubırsesçıkarıyordu fazlaakıllı barok adası, Açılıp yayılmış ruh vb tu 1 azlaSaınt (rermam des Pıeskokuyor du Bu tam da benım u/ak durmak ıstedl JeanılePaulıkızdır 1930'luyıllannFran ğım bır şeydı sası Bretagne bolgesınde annelen Marıa (, ok bo^uma gıttı Barbara ve babaları Edouard'la bıılıktc Sızıeğlendırmış, çunku ıçındeesprı var mutlu bır çocukluk yaşarlar Bırbırlerınden dı akıl vaıdı hıç ayrılmazlar, aralarında ozcl bır dıl ruz I n <,<>k ho^ıtma gıden dc pıramıtlerın ra gâr dılı konuşurlar, ıkısının de ıkızlığe o/ mını yapan rıssamdt gu aynı ahşkanlıkları, kuralları ovunlan Hem de Notre Dame ın karşısında 1 rıtlerı vardır Suıın aılcsının ıcısı Ldouard (Guluyoı) Parıs lt taşra arasında mckık dokuvan bır Duşumc guldurucu ış adamıdır, taşrada bır dokuma fabııkası nı yonetır ve tam bır hovardadıı Marıa ((ıiıluvor) Işte daha sonra, uçuncıı pro Barbara çocuklarına bağlı bır anne, bır ev jcm en uzak olanı adı /c mı d/notbe amo kadınıdır Pabnka çevresınde bır de ozur urcu\ (Vıda )cmcğı) Bunu Dckameron'un lu çocuklar kıırumu bulunmaktadır Bu ço yenıden yazılısi olarak duşunebılırsınız Ay cuklar ıçinde I ranz ustun zekâ ıle zıhınsel rılmaya kararlı bır çıft vaı, bu çıft dostları ozurluluğun karışımma omektıı Paul ıle nı, onlara ayrılacaklarını bıldırmek uzere de dosttur Paul bu çocukla ılgılı anılarını bır geceyansı yemeğıne, vc da yı mejlı ne da kendı ağzından anlatır Roman bır anlam vet edıyoı Dostlar gelıyor ve bırı bır oyku da "gunluk" olarak kurgulanmıştır denebı anlatıvor Bu oyku ıi7erınde tartışıyorlar lır Kahramanlar duşuncelerını, anılarını Sonra bır başkası de bır oyku anlatıyor, bu neredeyse tum roman boyunca bınncı te ıkıncı oyku uzerınde de tartışıyorlar Boyle kıl kışı olarak anlatırlar ()rneğın Paul, Je devam edıyoı Bu oykuler çıftı etkılıyor, an, amca AJexandre, lean'ın nışanlısı Sop çunku bırbırlerıyle konuşma sorunları var, hıe, Arapkızı Hamıda.Japon Shonın çunku uzun sure bırlıkte yaşarsanız, bırbı rınıze soyleyecek şeylerınız kalmıyor 10, Romanın ıkızlerden sonra en ılgınç kah 15 20, 30 yıl bırlıkte olmuşsanız ne soyle ramanı amca Alexandre'dır Alexandre cş 1 yebılırsını/' tşte, oykuler gelıp bu boşluğu cınseldır, ahlâk anlayışıyla, dunya goruşuy dolduruyor tkı çeşıt oyku anlatıyorlar Ger le, belkı utanç verıcı ışıyle (kentın çopunu çek yasamla ılgıfı oykuler ve masal/oykuler tonlama) marjınal bır tıptır Başına gelme Gerçek yaşamla ılgılı oykuler çıftı ayırma dık kotu olay kalmaz Cabablanca'da, oldu ya yonelık, masal/oykuler bırleştırmeye ruleceğını bılc bıle doklara gıder ve oldu Gece ılerledıkçe masal/oykuler gıtgıde da rulur, burada bır tur ıntıhar soz konusudur ha guzel, daha guçlu, dayanılma/, karşı koPapazların yonettığı bır okulda okumuş nufamaz derecede guzel oluyor Ve sonun tur, yıllar sonra rastladığı okul arkadası cu masal/oyku şımdıye kadar anlatılmış en ITiomas Koussek papaz olmuştur tkısı de guzel oykudur T lerkes kalkmıştır, bır da eşcınseldır Bu karşılaşma sırasında hete vetlı dışında, o da sonuncudur ve çıftın kar roseksuellık, eşcınsellık, Hırıstıyanlık ko şısında yalnı/ kalıp son masal/oykuyu anla nulannda bırbırlennegoruşlennı aktarırlar tır ve kalkar Bu sırada perdeleı açılmıştır, AJexandre şoyle der "Lşcınsellığın alısılmış guneş ustu karmakanşık masaya vurmakta ve tumuyle benımsenmış oldugu ulkelerde dır, çıft masaya oturuı bırbırıne bakar ve eskı Yunan, bugunku Musluman ulkeler anlat kı ayıılmayacaklardır, çunku sorunla ıbne ve 'travestı olavı gorulmez Aynı şe rıço/ıılmuştuı, aıtıkbırbırlerınesoyleyecek kıldc, eğeı Yahudılerbırgun ulus olarak bır bır şeylerı vardır araya gelmevı başarabılselerdı Yahııdı kar şıtı çogunlukların onlaıı ustlcnmeve zorla Yayımlayacağım gelecek kıtap bu ola dıkları yupen o/ellıklerını yıtııırlerdı O cak* zaman koylu ya da zanaatçı Yahudıler, sa (Çcvırcn Yaşar Avunç) E rışın elıaçık Yahudıler, atletık, asker Yahu dıler, cşcınsel Yahudıler (kım bılır^) gorur duk " (s 103 104) Ihomas Koussek ıse bu konularda şoyle konuşuyor "Eşcınsellık guç bır roldur, eşcınselden, Iann'nın bu sevgılı kulundan, olağanustu bır yazgıya goğus germesı beklenır Bu eşcınsel netero seksuel cevrenın nefretı karşısında pes ede cektır ' (s Wi) Fhomas Koussek'ın Hı rıstıvanhkla ılgılı duşuncelerı de ılgınçtır Isa kılısenın bedenıdır, ama Ruhulkudus onun ruhudur 1 um çocukluğum boyunca ve gençlıgımın bır bolumunde Batı da en v.ıygın olan yanlışı yaptım Beden aşamasın da kaldım lsa, çarmıha gerılmış çıplak be denıyle benı buvuluvordu Evet Isa yı bır sevgılı gıbı sevdım (s 104)" "Isa aşılma lıdır Hırıstıyan Batı'nın buyuk yanılgısı, Isa'nın kışılığıne, oğretısıne, natta bedenı ne id/\d ozel bır baölılık gostermış olması dır (s 106)", 'Ruhulkudus ruzgardır, fır tınadır esıntıdır, meteorolojık bır bedene sahıptır Meteorlar kutsaldır " (s 109) Yenıyetmelık donemmden çıktıklarında, [ean ıle Paul arasında ayrılık belırtılen gorulıır fean ıkızlık butunluğunu bozar Paul bu butunluöun ateşlı bır savunucusu dur Ikı? Jean ıkız olmayanların dunyasına karışmak ısteı, Sophıe ıle nışanlamr, Paul bu nışanı bozmavı başarır Jean kaçar Paul dc onun bulmak ıçin ardına duşer, ıkız kardeşinın daha once gıttıgı tum kentlere gıder Venedık Ccıbc, Revkjavık, Nara, Vancouver Montreal gıbı kentleıde çeşıtlı seruvenlcı vaşar çeşıtlı "yenı" şeylergorur, onıı Paul sanan aynı kışılerle karşılaşır, an cak (ean a kavuşamaz Son olarak gıttığı Beılın de Doğu dan Batı va gızlı olarak ge çerken bır tunelde bır kolunıı ve bır baca ğını kavbeder sakat kalır Romanın ' Ikız kardeşıeı bolumunde Paul ıkızlıklc ılgılı goruşlerını anlatır "Havır, ınsanoğiu ıkı/ lık ıçuı yaıatılmamıştır Vc boyle durumda her zaman olduöu gıbı vasatlığın ravların dan çıkıldığında dcmek ıstıyorum (Ale xandre amcamın kendı eşcınsellıgı ıle ılgı lı saptaması da boyleydı) ustun bır guç sı zı ınsanustıı bır duzeye yukseltebılır, ama sıradan guçler aşağılara duşurebılecekler dır " (s 113),"Amaherzamangerçekıkızlerle yalancı ıkızler kesınlıkle ayırt edılebılır mı' Cıerçek ıkızlığın hıçbır zaman kesın kanıtı yoktur Bana gore gerçek ıkızlık bır ınanç sorunudur, ıkı yazgıyı bırbırıne uydurma gucune sahıp bır ınanç " (s 113) Paul'un eşcınsellığe ılışkın soyledıklerı de kayda değer "Lşcınseı bır komedyendır Soyun çoğalması gereksınımlerı ıçın çızılen basmakalıp voldan kaçmış ve ıkızlerı oynayan, ıkız olmayan bırıdır Oynar ve kavbeder, ama mutlu anları da olur Eşcın sel sanatçıdır mucıttır varatıcıdır Kaçınıl maz bır mutsu/luğa karşı savaşarak kımı zaman tum alanlarda başyapıtlar uretır " (s 263) Ikızlık ınsan ılışkılennın ozel bır şeklını belırtır Yukarıdada ışaretedıldığıgıbıje an ıle Paul başlangıçta ıkız olarak neredey se ıdeal bır ılışkı ıçındedırler ne var kı bu ılışkı (ean tarafından bozulur Mıchel To uınıer nın genelde ınsan çıhının kutuplaş masına karşı olduğu anlaşılıyor, çunku ıkız lık ona gore cınsellığın ozgurce gelışmesı nı engeller Ya/ar daha çok başkasına sıkı sıkıya bağlı olmayan ılışkıler arıvor (,ıftı bırlıkte tutan ıkılı dıyalektık yerıne değışık bır ılışkıler ağı onerıyor, bu tur ılışkıler bı reyın gelışmesını sağlayacaktır C msellık, ıçinde tensclle tınselın karıştığı bır gerçek leştırme aracı oluyor lensel, tınsele ulaş mak ıçın temel bır aşamadıı Oysa, ıkısının kaynaşmasını engelleyen tek ılışkı hetero seksuellıktır Iournıer kendısıyle yapılan sovleşılerde heteroseksucllığın tınsel boyu tu olmadığını soyluyoı Oysa tınsel cınsel lığın nesnesı başka bır ınsan değıl doğa guçlen, toprak, gokvuzu, meteorlar, tum dunyadır kı bu, Robınson'un adası Spe ranza ıle, daha sonra gokyu/u vc Guneş le ılışkısındeyada Meteorlar \n sonunda Pa ul'ıın "sublımleşmesı' sırasında gorulur Bu cınsellık aslında dındcn çok uzak değıl dırYukarıda belırttığımız gıbı, Mıtcor lar'dd (Gokyuzu ve ( ehennem adlı bolıım) Thomas Koussek ın kışılığınde I Iırıstıyan llğa onemlı bır yeı ayrılmıştır Anne Marıa Barbaıa Alman ışgalı sıra sında yeraltı etkınlıklerıne karışmakla suç lanıp goturuluı kendısınden bır daha ha ber alınamaz, baba Ldouard ıse bır sure sonra kahrından olur Romanın en ılgınç bolumlerınden bırı de 'Venedık Aynalan" adını taşıvor Bubo lumde Paul ıın |ean ın ardından gıttığı Ve nedık tarıhsel turıstık ve sanatsai yanlarıy la hayran olunacak betımlemeler eşlığınde anlatılıyor, bır meteorolojı ıstasyonunda meteorlar hakkında verılen genış bılgılere yer verılıvor ( asanova ve Don |uan karşı laştırılıyor, Vıvaldı nın Mevsımlcr adlı ya pıtının her bolumunun avnı zamanda uç cafe'de çalınması ılgınç bır şekılde anlatı lıyor "fapon bahçelerı' bolumunde bu tur unlu bahçeler felsefı duşunceler eşlığınde betımlenıyor Japon fılozofu Shonın şoyle dıyor "Bahçe.ev ve ınsan, uçu ayrılmama sı gereken canlı bır organı/madır Insan da orada hazır olmalıdır Bıtkıler ancak onun sevgı dolu bakışları altında gelışırler Eğer ınsan herhangı bır nedenle evını bırakırsa, bahçe sararıp solar ev de harabeye doner ' (s 346) Romanın son sayfaları sakat kalıp yata ğından çıkama/ duı uma gelmış olan Paul'e ayrılmış Paul bu sayfalarda meteorlar ve ınsan ılışkılerı konusunda goruşlerını açık lar, kendısını cskı mıtolo)ilerdekı avrı duş muş ıkıze o/gu metcorolo|ik tantılaştırına ya hazırlar meteorların ınsanlarla kardeş lığını keşfederek bır anlamda yalnızlıktan kurtulur Hep boyle mı olmuştu ya da bu venı yaşamıma mı bağlıydı' ficnın ınsan tımpom la metcoıolojının gelışme rıtmı arasında ılgınç bır uyıım vaı r ızık jeolojı, astronomı, gerek gelışmelerımn korkunç yavaşlığıyla, gerekse olaylarının başdondu rucu çokluğuvla bıze tumuyle yabanci ka lan şeyler anlatırlarken, mcteorlar tam ta mına bıze ayak uvdururlar " (s 419) "Gok yuzunun yaşamını yalnızca dışarıdan tanı yan ve bu yaşamı mekanık orneklere ındır gedığını one suren meteorolojının zavallı lığı Tahmınlerım hava değışıklıklerının sureklı yalanlamalan, saçma ınadını sarsmıvor Bunu, beynım gokyuzunc donuştuğunden bu yana bılıyorum Bır fı/ıkçının beynının ıçerebıleceğınden daha çok şey ıçenyor benım beynım " (s 420) Meteorlar da genelde ıkızlık soz konu su Ln eskı ntler ınsanlann havvanların, tanrıların ıkılı bırhğıne ınancı belırtırdı Mıchel Toumıer bu zamanlardakı mıtlere gonderme yaparak ıkızlık temasını tınsel ve cınsel yonden barok bır tarzda ışlıyor Ancak maddı dunya ıle aşkın dunya arasın da bozulmuş olan bırlığı yenıden kurarak ınsanlığın başlangıcındakı ' ılk" ayrılma mıtını guncelleştırıyor ve bu mıtın ıkılı ya nını yenıden ortaya koyuyor denebılır Mıchel Toumıer Mcteorlar'm en çok sev dığı kıtabı olduğunu belııtıyor Kendısıyle yapılan bır soyleşıde şoyle soyluyoı " Mc tıorlar ı yeğlıyorum, çunku en çok bana aıt olan kıtap Meteorlar ben ım (Intervıew wıth Mıchel Ibuınıeı, Par/ısan Rcvtıu\ 1985,sayı4)« Meteorlar/ Mıtbel Iournıer/ Çevıren Yaşar Avunç/ Ayrıntı Yaytnları/ 421 t SAYFA 7 CUMHURİYET KİTAP SAYI 628