Katalog

Hicligin derin uykusu BETUL TARIMAN Ş ıır dendı mı akan sular duruyor Gulden bir ırmakta yıkanıyor ade ta ınsan Bu nedenle hep boyle ol du Şıırle zamana yelken açmak, şıırden gomlekler gıymek ıstedım hep Bu her yazan, her şaır ıçın boyle olsa gerek, gerek kı her yenı urun bır dığe rıne sebep oluyor ve doyumsuz bır za mana kulaç atıyor ınsan Bakı Ayhan T'de de boyle olmuş kı oturmuş yazmış hılelı anüar terazısını 1969'da Adana'da doğan ^aır 1985'te unıversıte okumak ıçın Istanbul'a gel mış ve bır daha da bu kentten ayrılma mış Son 5 6 yıldır modern Turk şıırı u/erıne yazıları ve/veva şıırlerı gosterı, kıtap lık, sonbahar, Ludıngırra, Adam Sanat, Bahçe, Son Yenı Bıçem, Cumhu rıyet Kıtap l'OMEREdebıyat Yaşasın Edebıyat, Varhk, Dıze, Akatalpa, Baş ka, Şıır Oku, Budala gıbı dergılerde ya yınlanıyor Seyahat Edebıyatı konulu doktora tezını bıtırdıkten sonra akade mık çalışmalarını modern I urk şıırı ala nında yoğunlaştırmış durumda Mar mara Unıversıtesı Fen Edebıyat hakul tesı'nde oğretım gorevlısı Budala der gısını çıkarıyor Yayımlanmış kıtapları Sevdalar runemış Şu Yureğıme (şıır), Osmanlı Seyyahlarının Gozuyle Avrupa (araştırma) Bakı Ayhan T beş bolum halınde top landığı şıırlerını hu/un ızleğıne dayaya rak vazmış Ona huznun şaırı de denı lebılır Huznun ve aşkin şaırı, aykırı bır o kadar da yalnı/ Cemal Sureya Şapkam Dolu Çıçek adlı kıtabının bır yerınde, "Gerçı her şurde sezgının payı vardır" der Ve ek ler, 'Ne yazaeağını bılen bır şaır bde elıne kâğıdı, kalemı aldığında aslında ne yazacağını bılmıyordur Ama sonuç onemlı Sonuçta ortaya çıkan yapının ve yapıdakı bağlantıların nıtelığı onem lı " Şıırı sezgıylebulan Bakı Ayhan T de hayatı ırdelemış, dıdıklemedik bır yerını bırakmamış "yaşam bazen, album lerde unuttuğumuz bır kışıdır", "gul savruldu yuzume/ unuttuğum eskı bah çenızden ' gıbı dızelerse buna en ıyı ornekler olsa gerektır "gulun uşumesı gıbı geçıyor zaman", "gulun tarıhı başkadır Dutun çiçekler den" dıyorsa bır ijaır o kıtap okunur ve hayatla şıır arasında da bır bağ kurulur Gulten Akın, "Şıırı Duzde Kuşatmak" adlı kıtabının, "Halkın Damarına Bağ lanan Şıır" adlı yazısında, "şıır dunyayı değıştıremez, dudaldarının ucunda soz dersınız Kımse yerınden kıpırdayamaz Bunu soyleyenler, ne şurlerıyle, ne ya şamlarıyla, dunyayı değıştırmeye katkı da bulunmak ısterler Dunyayı buyulu değnekle değıştıremeyız Şıır buyu de ğıldır, ozan da buyucu Oyle bır yetımız yokturbızım" der Der de donuşturdu ğunu de ne guzel soyler Içınde kaybolduğumuz şu zaman da.nayatı koklayabılmek de huner ıster Çunku onca gozyaşı, kırlenmışlık, sa vaş, açlık gıbı olayların yaşandığı sureç te hayatı sahıplenmek kolay olmasa ge rek Hayatı her anlamdakoklayan.kok latan Bakı Ayhan I kımı kez ozlemlerı nı yazarken, kımı kez de ınandığı haya tın elınden uçup gıttığını de duyumsa H ıkı \vll m I IIII 1 1 I \M1 \R 11 RV/hl mış, duyumsatmış dızelerınde "Inan dığımız bır hayat vardı bırkaç dakıka once/ serın tıtreyış lerle/ bır guz saba hında/ sevışırken ya kalanmak gıbı bır şeydı/ ınandığımız hayat " dızelerı bu nu somutlar nıtelık tedır Kımı kezse çocukluğuna da gonder meler yapar Bakı Ayhan F Çunku ço cukJuk vazgeçemedığımız sarayımızdır da bızım Donup donup gırmek ıstedı ğımı/ ve hep anılara tutunduğumuz ' bakışların terk edılmış bahçeler gıbıy dı/ sevgılı çocukluğum, sevgılım, çocuk luğum benım/ başımdan atamadığım paslı bır tacsın " Bu dızelerde olduğu gıbı "erkek oerberı kadın" adlı şurınde de çotukluğa gondermeler yapılır Kıta bın pek ÇOK şıırınde de bu gorulur Sevgı paylaşımdır emektır, uretımdır Ve herkesın aynı dılde yaşadığı ama bır bırıne benzemez bır deneyımdır de Bu nedenledır kı, yıkıcı, bolucu, haın, yasa dışı, soyguncu, koku dısarıda ışgalcı" olarak nıtelendırmıştır aşkı Cemal Sure ya Olamazsa olmaz dedırten o duygu Bakı Ayhan T 'yı sarıp sarmalamış \ı oturup yazmış bızı o derınden sarsan boyutu Kıtabın butunune sınen huzun ızleğının yanı sıra, aşk da dızelerde ye rını almış Kıtabın dorduncu bolumu ıse neredeyse bu duyguyla dolu, dop dolu "Bır Aşkın Başlaması", "Çıplak Yabancı Kadın Içın Otuz Uç Dızelık Şı ır" 'Duş Heykelı", "lpeklı Tragedya", 'UçSır",' HıçlığınDerınUvkusu" adı nı taşıyan şıırlerse aşk ve aşk acısının yo ğun olarak yaşandığı dızeler ' bakışların terk edılmış bahçeler gı bıvdı", "yaşam bazen albumlerdeunut tuğıımu/ bır kışıdır", "bu kuşlar olmu yor/ sabrını denıyorlar soğuk taşlarda" "kalbım şıırle muhurlendı duşlerden sonra/ sıyah bır nokta kaldı sorularım dan", "herşey yanılttı benı aldanışların acısı/kâğıda su gıbı yayıldı ıçıme", "gu lun tarıhı başkadır butun çıçeklerden", ıbı dızelerse severek okuduğum dıze er oldu Gulun tarıhını en ıyı gul yazsa da baş kadır tarıhı gulun butun çıçeklerden Ve aşk ve şıır ve hayat Işteonumuzdeoku mayı bekleyen bır kıtap Hılelı Anılar lerazısı Şilp ve çocukluk tı" ısımlı deneme Mıınct \ l u n lerıyle okuruvla KR1SIM buluştu Bugune kadar okurîarıyla eser bakımından do kuz kez buluşan yazarın Kristal Denızaltı"sı otuz uç mukemmel de nemeden oluşu yor Ahmet AJtan'ın bu kıtapta ağırlı ;ını koyduğu konulardan başliLaları, kadın, kı bu konu kıtabın hemen hemen herye rınde mevtut Dığer konu ıse, yazarlar Proust'tan Hugo'ya, Hugo'dan Balzac'a kadar daha bırçok yazar DU kıtapta bah sı geçen kışıler Altan, denemelerınde genellıkle gerek kendının, gerekse de bu unlu yazanarın kadınlar hakkında baş larından geçen olayları, onlar hakkında kı goruşlerı sıklıkla kıtapta gorulebılır Kısa da olsa kıtabın benı etkıleyen bo lumlerınden tuttuğum notları aktarmak ıstıyorum Yukarıda Altan ın kıtapta kadına ağır lık verdığını soylemıştım Buna bağlı ola rak yazar kıtabının 'Bırhayattan bırha yata gecmek" bolumunde kadın hakkın da şoyle dıyor "Havat kutsal kıtaplarda anlatıldığı gı bı kat kattır, Babd'ın asma bahçelerı gı bı teraslar halınde yukselır Bır terastan bır terasa sızı kadınlar goturur " (s 62) "Bır başka bolumde ıse Altan, yıne ay nı konuyıa ılgılı yazar Tustıne'ın kadın hakkındakı o ıçten sozferıne yer verır "Bır kadınla uç şey yapabılırsın Ya onu seversın, ya onun ıçın acı çekersın ya da onu yazarsun " (s 45) Konu başlığında hayatı da kullandı ğım ıçın bır not duşuyorum Eğer olum yaşam arası çelışkı ıçerı smdeysenız ve elınızde de bu kıtap var sa ılk olarak 115 sayfadakı "Çok uzun bır yol " bolumunu okumanızı tavsıye eder, ardından dığer bolumlere geçme nızı ısterım Başta da değındığım gıbı yazarın de nemelerınde belırlı bır dığer konu da, yazarlar Çoğu kez Ahmet Altan kıtabın da yazarlar hakkında ılgınc bılgılerle okuru şaşırtıyor Işte bunlaraan bırı un lu vazar Balzac la ılgılı Yazar, mutsuz dev (Altan'ın tabırıyle) Balzac'ın ellı bır yaşında olduğu vakıt, yazdığı romanlarının sayısının yetmış dort olduğunu altı sayfalık muthış dene meyle okuruna anlatıyor Şımdı gelelım bu başlık altındakı A AJtan ıçın ıltıfatlara Yazar lutabın bır bolumunde şoyle dı yor ' Mozart ı, Beethoven'ı, Wagner'ı bır ınsan olarak sevmeye uğraşırsanız, onla rı ancak muzıklerıyle sevmek mumkun dur ' (s 64) Evet sayın AJtan, vukarıda ustaları or nek vermışsınız Onlar gıbı belkı bız de senın kışılığını sevmeyebılıru, belkı de senın bayağı olduğunu duşunebılırız, ama yazdıklarının nıç de oyle olmadığı nı çok ıyı bılıyoruz Ve kıtabın çok etkılenılecek, hatta çok guzel bolumu olarak yorumlanabılece ğı, yazarın da kıtabına ısmını verdığı "Kristal Denızaltı" denemesıdır Benım bu dort sayfalık mukemmel bolumu açıklamaya cumlelerım yetmez AJttakı yazıyı son bır ıkı paragrafa sak lamayı duşundum Ahmet Altan şoyle dıyor " Kaderımız bazen bır başka yuzun ar dında saldıdır Belkı de daha once hıç gormedığımız bır yuzun ardında Hepı mız farkında olmasak da, o yuzu ararız Kaderımızı değıştırecek o yuzun oyle bır yuz olmadığını duşunuruz, kaderımızın bır yuzle değışemeyeceğıne de ınanma yız Ama yıne de bakarız butun yuzlere Aralarından bırı bızım aradığımız dır Ba/ılarırastlaroyuze Kaderlerıde ğışır" (s 52) Samımı sovlemek gerekırse "Isyan Gunlerınde Aşk"la benım kaderımı de ğıştıren ısım Ahmet Altan'dır Çunku o bu romanıyla yaşamımda yenı bır do nem açtı Okuma bıcımımı, kıtaptan çı karılacak sonuçları ueğıştırdı Hanı LO ğu kışının yol gosterıtı va/arlan vardıt ya, benım yol gosterıcım de Ahmet Al tan oldu Ve ardından bır mevsım geçtıkten sonra benı etküemeve "Kristal Denızal tı" devam edıyor Bundan sonra benı Al tan'ın hangı eserı, nasıl ve ne zaman et kıleyeceğı ıse merak konusu • Kristal Denizaltı/ Ahmet Altan/ ( an Yayınları/ 165 ı Düş Kırımı OZCAN OZTURK Ahmet Altan, kadın ve hayat G Şllr ve aşk Şiir ve sezgi JUtanyazar llişkllert Şllr ve hayat E enç yaşta mızAlıRı za Ertan'ın aramız dan ayrılışının 23 yılı (10 Hazıran 1944 12 Şubat 1979) 35 yaşında trauk bır bıçımde, gıua zehırlenme sınden olen Alı Rı za Ertan Kultur Bakanlığı Yayınları arasında "Cep Kıtapları" dızısı ıçınde yayımla nan "Dus Kırımı" toplu şıırlerını ara yan yenı Kuşaklara buyuk bır kaynak Alı Rıza Ertan'ın şıırlerını yayıma hazır layan Sedat Şanver'e sonsuz teşekktır ler Sedat Şanver'ın bır de dıleğı var " Yaşamı boyunca 'yenı'ye tutkusuyla bı lınen Alı Rıza Ertan'ın bu kıtabın dışın da kalan bırçok şıır calışması ve dığer edebî turleruen de denemelerı bulun maktadır 'Duş Kırımı' Alı Rıza Ertan'ın yaşamı bovunca vayımlanan dort kıta bıyla kıtapları sonrası dort ornek şıırın den oluşmuştur Gunun bırınde dığer çalışmalannın da ortaya çıkması dıleğıy le ' "Duş Kırımı" Alı Rıza Ertan ın yaşa mı boyunca yavımlanan dort kıtabından oluşuyor Tadı (1971), Eskı Yenı (1972), Gulle Buyuyecek Adı (1976), Kuşku Gırdı Araya (1978), Kıtaplar Sonrası Şı ırler ( 12 Şubat 1979) Hazıran 1976 Donemeç dergısınde yazdığı şıırlerı değerlendırıyor Alı Rıza Ertan "Ilk ıkı betığımde ( Tadı 1971, Eskı Yenı 1972) değışık tur ve akımlardakı şı ırlerımde bır arayış ıçerısındeydım Be tıklerımden sonra, dergılerde yayımla dığım şurlerımde ancak, kendı sesımı bulduğum gorulur Busese, benı.bılınç lı arayış yılfarı getırır Onun ıçın bu ıkı betık, kendı seslerını bulmamışlarsa bı le, bır ozunler bırıkımı olarak onem ta şırlar EskıYenı'de şoyle derım Tadı adlı ük betığımde deformasyon, ıronı ve kara mızaha yaslanık yan toplumcu, yan bıreycı şıırler verdığımı sa nıyorum Bu betığımde de Bırmcı Yenı ve dışın dakılerle, Ikıncı Yenı ve dışındakılerın şıır mıraslarından yararlanma yolunu tuttum 1973, yararlanmanın ozumlemeye yo neldığı yıl oldu Sığınma Denızı Ikıncı Yenı'nın ozeleştırısını Gelgıtlerle artıyor }iır, oykusu uzun, Gtrer yog'un sıse, bulut kararmaunda Gomuldukçe kuma, tadlamr devekuf ŞHrlmdekl Dönemeç 'stzı ateşlı bır uyku gıbı uyudum once rengı sararmış k kırmızıu bır gulpenceremde " • Hileli Anılar Terazisi/ Bakı Ayhan 77 (an Yaytnları/ 2001/ 61 s Kristal Denizaltı ERDEM OZTOP 2 001'ın yaz aylarında çıkan "Isyan Gunlerınde Aşk" romanıylabuyuk bır sansasyon yaratan Ahmet Al tan çok kısa mevsım aralığından sonra kışa damgasını vuran "Kristal Denızal SAYFA 16 CUMHURİYET KİTAP SAYI 628