Katalog

B U L M A CA Önce aşdğıda tanunlan ven len sozcuklen bulmaya çalı§ın ve her bır harfı bır yatay çızgı uzerıne gelecek bıçım de yazın Son ra çızgılerın altlarındakı sayılara gore bu harflerı bulmacadakı aynı sayılı ka relere aktarm (Kara kareler ıkı sozcuk arasını gosterır Bır satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sozcuğun alttakı satırın başına sarktığını gosterır) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşdığı olan sozcuklerın ılk harflerı yukarıdan aşağıya doğru bır Italyan şaırın adını oluşturacak, bul maca karelerındeyse, aynı şaırın dızelerı ortaya çıkacaktır Dıkkat "U/30" harfi ıpucu olarak yerıne konmuştur Tanımlar ve sözcukleriniz: A. "Meltem " (Propaganda" fılmınde de oynayan aktrıs) fcJtBtMUMCUOĞLU Mahrem Gunluk S H. " ca Kar Yağıyor" (Şule Gur buz'un şıır kıtabı) anat tarıhının bazı olayları, sanatı ta nımayan ılgı duymayanlar tarafından bıle çok ıyıbılınırler Bunljrın başın da kuşkıısuz Van Cîogh'un kulağını kes mesı ve bır donemler yakın dostu olan Ga uguın'e bır zartın ıçıne kovup yollaması ge lır Bu tıp olayların çok fa/fa on plana çı kartılmaları bazılanna gore sanatı ve sanat çınm ıçınde bıılunduğu durumu ruh halı nı anlamayı engeller, sanatçıların ne denlı marjınal ınsanlar olduğuna ornek olarak anlatılması yanlış anlamalara neden olur Iste tam da bu yuzden, sanatçıların mek tupları vegunluklerı, ruh hallennı, gelışım lerını, acııarını dolaysızca anlama açısından çok onemlıdır Gauguın'ın ' Mahrem Gunluk" (Çev Lbru Kılıç, Ithakı Yayın lan, 2001) adıyla yayımlanan, hem yaşamı nın bır bolumundekı gunluk hayatını hem de anılarını anlattığı Bır eser olarak, sadece Gauguın'ı tanımak açısından değıl, bır donemın (kı sanat rarını açısından çok onemlı bır zaman dılımıdır bu) tum sanatçılarını konu edındığı ıçın ozellıkle onemlıdır Gauguın ın yaşamoykusunun onemı Ce /anne, Van Gogn, Degas, Pıssarro, Monet gıbı ressamları yakından tanıması sanatla nnı ıyı değcrlendırebılırkonumdaolmasından da ka\naklanıı ayrıca sımgecıler ola rak bılıncn Mallarme onculuğunde kuru lan bır grup saırın unlu Salı toplantılarına katılmasıyla faıklı sanat dallarının etkılen dıklerı ortak yonlcrı anl ıma açısından kay da değer Gauguın ılk ıısım yapmya basjadığın da, ızlenımulere yakınlık duyuvordu, fakat kısa /aman sonra ı/lenımcılerın ıkı boyut kı resmı uç boyutlu gosterme cabalarını terk ettı ve rengı yenı bır bıçımde kullan maya basjadı Resımde renk tonlarının uyumu ona gore, mu/ıktekı ses uyumunun karşılığıydı Rengın kışıde yarattığı duygu, aynı bır muzık temasının yarattığı soyut dııyguya ben/ıyordu lzlenımcı ressamlar doğaya fazlasıyla bağlı kalmışlardı, oysa o, duşuncedekı saklı anlamlara onem verıyor dıı ' Doğadan resım yaparken hayalgucu nu/un dusjer dunyasına doğru uzaklaşma sına ızın" vermekten soz edıyordu Resım lerınde kullandığı fıgurler her şeyden on ce ınsan varlığının evrensel goruntusunu sımgehyordu Bu duşunceler kaynağında ıkı duşunce yatıyordu Bunlardan bınncısı, ressamın yavaş yavaş Avrupa kulturune karşı besle dığı olumsuz duygularla yoğrulmuştu (Batı kulturunun mıdesını bulandırdığını soy lemeye kadar goturmuştu ışı) Gauguın'e gore Batı kulturu akılcı felsefenın etkısıyle sanatı ozunden uzaklaştırıyordu, sanatın ozu saptınlmıştı, euçlu ve yoğun duyuşla, dolaysı/ olarak ıfade etmek olması gere kırken, bıçemlere fazlasıyla baölı bır ıfade bulmuştu tkıncısıys>e, buna bagu olarak, d kel sanatlara ve kulture duyduğu ılgıydı Bu ıkısı onun Avrupa'yı terk edıp Guney Pasıfik adalarına gıtmesıne neden oldu Za ten annesı yarım kan Peru yerhsıydı ve Ga uguın Peru'da doğmuş, buyumuştu Gençlığınde de altı yıl denızcı olarak çalıştığından Atlantık ve Pasıfik adalarını tanıma fırsatı ulmu^tu Hıç sevmedığı ve ısınamadığı Danımarka da karısını ve çoeuklannı bırakıp Pasıfik adalarına gıtmesı, sanatçı kımlığını bulmasına yardım ettı Gauguın gunluğunu Markız Adalan'n da olumunden bırkaç ay once tamamla mı^tı Dolayısıyla hem sanatçı hem de kıs,ı lık olarak tam olgunluğa erıştıöı eunlerde ya/mı^tı gunluğunu, fakat ozellıkJe gunluğun ba^lannda sık sık "bu bır kıtap değd dır" dıye ya?arak okuru uyarma gereğı duymu^tu Aynı Magrıtte ın bır pıpo res mı yapıp altına bu bır pıpo değıldır" dı ye yazması gıbı Sanat Gauguın'e gore ?a ten hep sımgeseldı, sanatta bahsedılen kav ramları gerçek değerlerıyle ele almak ha talıydı Bır anlayısa gore Gauguın ozellıkle 1 a hıtı'de yaşadığı donemde buyuk bıı i(, hu zur bulmuştu, fakat gunluğu okuduöu muzda çevresıyle kavga ı<,ınde bır adam buluruz Buraua karşısına bır ıkılem ^ık mı^tır Bır yandan ya^amlarını çok değer lı bulduğu yerlder ote yanda da somurge cı zıhnıyetle oraya yerleşen dın adamlan, valder ve jandarmalara karşı duyduğu tep kı, orada bulduğu huzuru zedeleyen bır unsur olarak one çıkar Batı kulturunden kaçamadjğıru anlamak onda zamanla bır ezıklık yaratır Dın adamlarının ılkel cu zellıklen nasil yok ettıklerını gormek bu yuk bır kızgınlık yaratır sanatçıda Gauguın'ın gunluğunde bahsettıfiı ko nuları başlıklar halınde ele alırsak ılk dık kat çeken kuşkıısuz ılkel toplumdakı do ğal yaşama bıçımıdır Avrupalı kadınların artiK kendılerını aşka o/gurce veremeve ceklerını soyler Kadın crkek ılüjkısı Ba tı'daevlılık ılesosyal statu kazanmıştır Sa hıplenme duygusu, aşkı ve cınsellıgı oldur muştur Oysa ılkel toplumlarda kadın hâ lâ kendı zevk durtusuyle tınsellık yaşıyoı dur Bu doğallık sanatçıyı neredeyse sarhoş eder Ayrıca buradakı Kadınlar ısteseler de rukuş ve yapmaeık olama/lar, varolma bı çımlen ıle yasama bıçımlerı çelışmcz Zevklerı baskalarının hukmunde olmadı ğı ıçın bozufmamış haldedır Çevremızdekı ıns.ıııl ııın bızı tanımala rına ne kadar ı/ın verırız^ Ln gı/lı yonle rımızın ne kadannı açabdırız, kendımı/e 1 bıler Bır sanatçının kendını tanımak ve başkalarına tanıtmak ı<,ın elındeınanılmaz gucu olan bır alet vardır, sanatı Işte bu yuzden, bırkaç tablosunu gorduğumuz bır ressamı, bırkaç filmını gorduğumuz bır yo netmenı, bırkaç kıtabını okuduğumuz bır yazan, yakın tanıyormuşuz ızlenımıne ka pılırz Onlar bızı en gı/lı koşelerıne gotur mekten çekınmezler, bunıı bız onları da ha ıyı tanıyalım dıye de yapmıyorlardır her halde, ınsan doğasını, duşuncenın ve ha yalgucunun gdebıleceğı en uzak noktaları gormemızı ıstıyorlardır "Mahrem Gunluk"de okurun ılk dık katını çeken şey kuşkusuz ressamın akd al maz ıçtenlığı Olumunden kısa bır sure on ce resımlennı goren bır eleştırmenın çı zımlerını de gormek ıstemesı uzenne ressam bu ısteğı reddeder, çunku ona gore çı zımler de tuttuğu gunluk gıbı sanatçının ıçını doktuğu yerdır ve bunu herkesın gor mesını ıstememesı çok doğaldır "Çızımle nrar1 Asla1 Onlar benım mektuplanm, sır lanm Kamusal hayat ozel hayat " (Gun luğun sonuna çızımlerın konması yan bır onem tasır bu nedenle ) Kım olduğunu oğrenmek ıstedığımızde eserlerın bıze yetmedığı bır an gelır Ga uguın'e gore, eğer sanatçıyı çıplak gorebı lıyorsak, kendımı/ı de gorebılınz Llbette sanatçılann gunluklerını onemlı kılan'bır başka unsur da yaratıcı gucu, nelcrden et kılendığını anlamamı/ ıçın ıdeal bır ven dır Gauguın'ın gunluğunu ozel kılan bır dığer unsur ıse çağının sanatına eleştırel yAlaşımıdır Sadece kendı sanatını aeğd, bır doneme ımza atmış buyuk sanatçılarla dışkısını, kışılıklerını ve onlann yapıtları nın değerlendırmelerını de buluru/ • www.yazinsanati.cjb.net SAYFA 23 57 38 40 59 67 39 83 I. ". Kahpeye" (Halıde Edıp Adıvar'ın bır romanı) 72 61 58 20 51 J. Kıbrıs'ın Yunanıstan'la bırleşmesını hayal eden, sapkın Yunan ıdealı 17 60 10 62 7 78 65 28 29 19 63 64 K. "Propaganda" adlı fılmı de olan sınema yonetmenı htenimcHere Tepkl B. Freddy Krueger'un dehşet saçtığı sokak 16 2 4 37 34 82 23 77 36 L 5 U z e 9 35 8 C Nâzım Hıkmet'ın en tanınmış şurlerınden bırısı " n e ebru yapılmış kâğıt, k u m a § 32 52 46 49 54 55 81 74 3 79 31 D. Jean Paul Sartre'ın bır yapıtı 4 4 4 3 2 1 2 2 5 6 2 4 68 45 15 75 1 66 14 41 E. Oğulcuk embrıyon. 48 76 69 47 25 71 F. Genışhk 622. sayımn çözümii A Ted, B Ubudıyet, C Turgut Özben, D Umutsuz, E Nım, F Ayet ve Slogan, G Mırı, H Ağızlık, I Yaz, J Ad, K Nurmı, L Lıbıdo, M Aı, N Rım Metin: "Sevdım sızlerı," dedi Turgut, "Benım adım Turgut Ozben, oyununuza katılabılır mıyım?" Oğuz Atay 50 18 G. Tavernıer Kardeşler'ın bır filmı (Turkçe adı Babam ve Ustam). 11 13 6 12 73 42 70 53 27 26 80 33 CUMHURİYET KİTAP SAYI 624