Katalog

Akdeniz'de kör bir kavsak BETUL TARIMAN Akşam katt olduğu ve duştuğu zaman uzaktan / bır tremn ıshğı duyulur" Reverdy Yengeç llkelerı ol du Kıtabıaapoku duğumda bu sjiırı gorunte nasıl sevın dım bılemezsınız Şıırın tamamını de ğılse bıle ozellıkle bon dı/elerını bura ya almadan da ede medım Henrı 1 a borıt'ın so/lenyle ılışkılendırılen şıır ne de guzel anlatmış anlatmak ıstedıklerı nı Bu da onun şıırlerının yaşamın ıçınden çıktığının gostergesı olmuş Çunku yaşa mın ıçınden çıkmayan hıçbır şey sahıcı ue öıldır Aşağıdakı dızelerse bunun en guzel kanıtıdır " lam goturuyordu kı avını ağzına bır yengeç daha tırmandı taşa epey ırıce ılkınden sekı/ hızlı bacak derken gerıldı sınırler bırden, ıkı şovalye şakırdatarak zırhlarını gerınıp, ıyice açtılar makaslarını " (I elsefenın Yengeç llkelen s 56) "mektuplar gıbıdır omrum", "gondenl meyen mektuplardagıder", "ateşın ağzıy la suyun dılını çozen bılge", "fınına goğun dıbını dovuyor", "şarkısını çuruk kayala rın ıçınden çıkanyor kar sulan", 'uzaklar da, çok uzaklarda yureğınden yağmur, kuş ları çıkaran adam", "opulen yerlenn olu yor /ağır gecede buyuyen adın", gıbı dıze lerse kıtabın en sevdığım dızelen oldu O, şıırını yazarken Kendını yazmış Ya şadığı kultur, yalnızlıklar, aşklar, deneyım ler, uışkıler şıırıne sınmış Şur kendıne, kendı de şııre benzemış Dar Kopru, aykırı, bır o kadar da hu/ nun tarıhı Çıplak tepeler kayalar ardın dan gulumsuyor, gulumsetıyor Yaşamın buyuk bır bolumu (Murtçı Ahmetler kanyonunda) geçırmesıne kar şın yıne de bızlerı sozcuklerın gızemlı dun yasında, hıssetmeye çağırıyor • Dar Kopru I'$erıjLrgtnbay / I lera Ya yınları 2001/77 <; A sıl adı Mehmet Bozkurt olan Şenf Lrgınbay 1957 yıhnda Antalya'nın u/ak bıı dağ koyunde doğmuş 11 kokulu koyunde, ortaokıılu Karaman'da parası/ yatılı, lıseyı Manavgat'ta okumuş Genclık yıllarında kuşağının bırçok ınsa nı gıbı tutuklanıp eezaevlerıne gınp çık mış 1980 1983 arası Samsun 19 Mayıs Unıversıtesı 1 urk Dılı ve Ldebıyatı Bolu mu nde okumuş 1983 yılında Karpuzça yı'nın yukarılarında (Murtıçı Ahmetler Kanyonu) keşfettığı eskı bır su değırme nıneyerleşmış Kampyerı vecanhbalıkla kontasına donuşturduğu değırmende 13 yıl eşı, ıkı çocuğu ıle bırlıkte kalmış Uzun yıllardır 'acı seruven" duşe kalka surdur duğu şıır çalışmalarını, 1998 yılı ıçınde Son Yenı Bıçem, Kıyı, Yaşasın Ldebıyat, Bahçe, Insan Şur Defterı ve Morca dergı lerınde yayımlamış Kısa surede Mehmet H Doğan'ın dıkkatmı çekmış Dar Kop ru şaırın ılk latabı Şenf Lrgınbay, kıtabın ıç kısmında "Ne den Sanat başlıklı yazısında şunlan soy lııyor "Lğer afonzma bıçımde dıllendınr sek çok farklı açılardan bakabılınz sana ta Bu tarz bılgının sağladığı genel bakış ayrıntilarda yıtıp gıtmektenkorur bızı ço ğıı zaman Butun kotuluklerın anası, ınsanın, ure tımıne ve uretımının sonucuna, gıderek doğaya, kendı tınsıne yabancılaşması, ya bancılaştınlmasıdır Endustnyel sıstemler sonunda 'ınsanın organık olmayan orga nı doğa' ıle bağlarını dumura uğrattrJar, kopardılar bı aşk doğa tarafın dan bunulur Insan bu sunuyu alıp bı çımlendırmelı, de ğerlendırmelıdır Yerlı yersız kul lanunlarla tuketı len aşk sozcuğu te levole boyutlarının otesınde bır yurek ve beyın eşgudu mu, sevgı ve emek ışbırlığı, bır ozverı gorkemı olarak değer lendırılmelıdır Bu tanım doğrultusunda kı aşklar unutulduğu veya yıtırddığı ıçın olsa gerek kı duygusuz bır dunyada, ben cıl ınsanlar paylaşılmayan guzellıkler ve <,orak vaşamlar hayat tarzlannın ozunu oluşturmaya başladı Bedrı Rahmı ve Eren Eyuboğlu'nun mektuplan aşkı gonul ıncelıklenne, gu zel duygulara ve engın bır sevgı bağına donuşturmeyı aşama asama ızleme olanağını verırken, kulturel doku zengınlığı nın oluşturduğu altyapının onemı de ken dılığınden ortaya çıkabılıyor Bedrı Rah mı Eren Eyuboğlu çıftının 3 cüt tutan "Aşk Mektuplan" adlı kıtap tek çocuk ları Mehmet Hamdı Eyuboğlu tarafından yayına hazırlanmış Bırıncı kıtap 1932 1933 îkıncı kıtap 1933 1934 Uçuncu kıtap 1934 1936yıllanarasın dakı mektuplan ıçenyor Mektuplar, Lyon/Parıs, Londra/Pans, Îstanbul/Parıs, Bukreş/lstanbul, Yaş/Ankara, Bukreş/Çorum arasındage Lp gıder 1932 yılı başlannda ağabeyı Sabahattın Eyuboğlu, Bedn Rahmı'yı Pans'e ça&rır Pans'e gelen Bedn Rahmı, Andre Lnote atolyesındekı Cemal Tollu'yu gormek ıs ter Atolyedekı ressamlardan Ernestıne Hanım'la karşılaşan Bedn Rahmı'den re sımlerle dolu duvarlardakı beğendığı uç tabloyu belırtmesı ıstenır îlcınçtır, Bed rı Rahmı'nın ayrı ayn yerlerde beğendığı resımlerın uçu de Ernestıne'ye aıttır Er nestıne gulumser Sonradan ısmı Eren olacak Romen kızı Ernestıne ıle Bedn Rahmı arasında olanlar olmuştur Lyon'a donen Bedrı Rahmı ılk ış olarak Ernestı ne'ye peş peşe ıkı mektup gondenr Unlu ressam Gauguın'ın memleketı olan Tahıtı'de çok sık kullanılan (âşık olun, mutlu olursunuz) soylemı doğrul tusunda ıkı genç sanatçı mektuplarla mutluluğun pencerelennı açmaya başlar lar Gondenlenlersaltask mektuplan de ğıldır "Cahıerd'Art", "NouvelleLıttera ıre" ve "Pans Soır" da gondenlenn ara sında yer alır ve bılgı sureklı taze tutulur, zengınleştırüır Yıne mektuplardakı sa natsal boyutlar da dıkkat çeker Mektup ların ıçerığı "Utrıllo", "Matısse'ın Mavı Pencerest", "Van Gogh'un Sarı Iskemle sı", "El Greco'nun Plılen"nı de yansıtır Sevgı ve bılgı aşk şemsıyesı altında bırlık te yeşenp zengınleşır Gıderek yoğunluk kazanan dışkılerı hıçbır olumsuzluk etkı leyemez Ne çekılen parasızlıklar ne de anne babalann olumsuz tavırları Bedrı Rahmı ıle Istanbul'da bır araya gelen Ernestıne sevınçle uzuncu bır ara da yaşamanın karşıtlığını yansıtır "Yaso nunda yalnız başımıza kaldığımız akşam lann, yorgun mutluluklarına ne demelı? Mutluyduk ve sen hep benımle olmayı ıstıyordun Sana hıç kıyamıyordum Çok mutluydum Ah bunu şımaı bınlerce kı lometre oteye gıttığınde çok daha ıyı an lıyorum Ah, guzel Turkıye Doğduğun ulke Onu ne lcadar da çok sevıyordun Gozlenn nasıl da pırıl pırıl parlıyordu, Turkıye'ye donmekten soz açılınca Meyvelerınızden, ozellıkle uzumlennız den, donuşte kavuşacağınız bır sunı şey den bahsedınce sende gorduğum kavuş ma sevıncı benı ne kadar da huzunlendunrdı Bu uçsuz bucaksız mutluluğun ya nında, aynı zamanda uzuntulenn de ola bıleceğını hıssederdım Ben her zaman yanındayım " (s 141) Coşkulu bu ıkı ınsan resım tadındakı şıır tadındakı mektuplu guzel gunlerı su reklı bır beraberlığe donuşturmeye ka rar verıp 16 Nısan 1936'da Istanbul da evlenırler 1911 doğumlu Bedrı Rahmı'vı 1975 yı lında yıtırdık O hem ressam, nem yazar hem de şaır dı "Yaradana Mektuplar", "Karadut", "Tuz", "Dol Karabakır Dol", "Canım Anadolu", "Tezek", "Delıfışek", "Dordu Bırden" adlı yapıtları bırakarak aramızdan ayrıldı Onu "ozel ve guzel bır ınsandı" dıye ta nımlamak gerekır Ernestıne'ye, resıme, yaşama, Anado lu'ya, ınsana tutkuluydu Bır sevgı ere nıydı Sevgılerı dokuyup, sevgılere doku nup aşka donuşturen bır yaşam sıhırba zıydı Onun ıçın 'Istanbul deyınce" "Asude bır bahar ulkesınde" de olsa Bedrı Rah mı Bey muhakkak anımsanmalı ve Eren Hanım'la geçırdığı gorkemlı gunlere "aşk olsun" dendmebdır • Ask Mektuplan / Bedrı Rahmı Eren Eyuboğlu Yayına llazırlayan Mehmet llamdı Eyuboğlu / Turkıye îj Bankası Kultur Yayınlan 3 Cılt C) Öğr Gor Akdentz Unıversıtesı Pvis guntarf Anahtar üstünde, ıçeri girebilirsiniz! OZLEM TEZCAN DENİZ A Somuıusunıın eşıisı/lığın savaşların, baskıların, ekoloıık sorunlannın gun geç tıkçe katlanarak buyumesı su lanetı ongo ruyu akla getırıyor 'ınsanlık toplu olarak soysu/laşabılır' Ne yazık kı, ya/ılı tanh boyle bır evrıme yonelmeyeceğımıze ılış kın fa7İa bır kanıt sunmuyor bıze Insan turu ıçın boylesıne korkunç bır yı kımın ancak sanat onııne geçebılır Sanat ınsan tınını yenı bu olgunluk sınavına ha /ırlayabılır Sanat veentelektuelçaba gun luk yaşantıda ınsan davranışlarına yon ve rıcı ıçselleşmış bır guee ulaşabılırse, tan hın ve coğrafyanın orsunde ınsan tınıne yenı bır bıçım vermeyı başarabıLrse, bel kı o zaman gezegenımızde yaşanılası bır hayat fıli7İenebılır Sanatın ne denlı onemlı olduğu duşun cesınden yola çıkarak denılebılır kı şıır de ğıştırılme/se gosterır ve olmazsa olma/ Ve yıne her şaır "kendısıne sağlam bır dıl kurmak /orundadır ' Şerıf Lrgınbay bu nu gerçekleştırmış Kıtap okunduğunda bu hemen hıssedılıyor ve Akdenı/ın dık yamaçlanna tırmanmak turunden bır duy gu da yaşıyor ınsan 1 latta ıyı kı de Antal ya'ya gıtmışım de ANSAN'da Lrgınbay'a da rastlamışım dedırtıyor I vet Akduıızlı bulunduğu coğrafyayı, kendını ya/an bır şaır Lrgınbay uç bolum den oluşan kıtabın neredeyse tum bolum lerınde de huzun sınmış Adeta huzun yağmuı u ıle yıkanmiş, yıkamış okuru Kı tabın 11 bolumıınde yer alan "Yolcunun duşu ve gerçeğı", 'Telsefenın Yengeç ll kelen", "dağların kızı", adlı şıırlerde ıse huzun ızledığı ve şaırın vaşadığı coğrafya nın ızlenne ıse dana ÇOK rastlanıyor Kıtabın en sevdığım şun ıse "Felsefenın SAYFA 16 Sanatın öıranri Mektupların hası: f A8k Mektuplan' ABDULLAH TEKIN omlek değıştırmeye koşut bır çız gıde yansıyan televole aşklarının sergılendığı bır ortamda Bedrı Rahmı ıle Eren Eyuboğlu arasındakı aş kı belgeleyen mektuplar, aşkın soylu, gı zemlı ıçerıkb yonlennı sergıleme olanağı nı verıyor Ucuz aşkların su gıbı akıp gıttığı bır or tamda aşkın mutluluğunu sere serpe du yumsayarak yansıtan bu ıkı sanatçının, ıkı gertek ınsanın sevgıyı yaratmalan ve aş ka donuşturme çabalan seçkın bır ornek olarak algılanıp değerlendırılmelıdır Sevgı bır çabadır, emektır, uretmedır, nıhayet ozverıdır Bırbınnı gordukten sonra âşık olan ıkı sanatçı, çabayla, emek le, ozverıyle sevgı uretırler ve aşklannı bır omur boyu suraururler Seveı, emek, oz verı yaklaşımları, parasızlıktan yorucu yolculuklara ve aılefennı ıkna etmeye uza tılacak çızgıde çeşıdı boyutlarda yansır Unlu Alman duşunuru Schopenha uer'ın "Aşkın Metafızığı"nde bebrttığı gı bdulkadır k ıılır Hudak Budak, sı cak soyleyı ANAH IAR sıyle bır kez dana kucaklıyor bızı Ah şap Anahtarla Bu tun değerlenn gıde rek metale donuştu ğu gunumu7 dunya sına, ahşap bır un lem koyuyoı şıırıy le Kıtap uç bolumden oluşuyor " Nasıl ol 1 du da tutuştu bılınçaltı ormanir ' dı/esıy le başlayan ılk bolumde şıııler dortluk dortluk dızılmısler Butun kıtapta olduğu gıbı her şıır 'baba" ıle butunleşıyor ve tu munun başlığı " Babam " olarak belırlen mış Baba oğul teması altında lımanlarda, ıstasyonda, Halıç'te zamanda dolaşıyor, uzun ve guzel bır yolculuk yapıyoruz Şa ır, "Babam ve Guleyla" şıııınde daha on ce sevdığı ve kullandığı temalardan soz ederek, adeta lafı ağzımızdan alıyor 'Kımı ttmaları bırazfazla sevdın dc Karıştırdı bıravcı yazdtğını ceylanla " (s 22) g Leyla de\enlı bır şaır ıdın Yazdığın şıırlerın ımzau guldu " (s 23) Şaır ıçın baba derın bır kuyudur, ıç çe kıştır, mayındır, ıstasyondur, kılıttır Oysa sevgıdır, a/ıcık ılgıdır beklenen "Gol ahaydı razıydtm, kayıktım çunku öndan denız mı ıstedım, okyanuüar mı>' (Babam ve Halıç, s 15) "Yorgan yıldıza kesmi), ışte muuzc Baba uşumesın dıye ortmu^ oğlunu (Babam ve Tann, s 31) Îkıncı bolum "Aynı tıene bıner aynı uf ka gıtmezdık " dızesıyle başlıyor Ikılık lerden oluşan şıırlere merhaba dıyoruz Yalın, ama denn soyleyış bu şıırlerde de dıkkatı çekıyor Hanta, at, kalem, kandıl, uzum, ray, anahtar, kılıt gıbı nesnelerı şı ırle tanıştırıyor şaır Yaşamdan, çarpıcı akılda kabcı dızelerle yoğuruyor şıınnı G CUMHURİYET KİTAP SAYI 624