Katalog

5 Turk Dılı derslerı okutulmaktadır Ancak bu ııygulamada, kımı unıversıteler dışarı da bırakılırsa çoğu/aman ışeyararbıçım de yurutulmemektedır Asıl amacı ortaoğretımdekı eksıklerı gı dermek ve T urkçeyı butun çcşıtlılığı ıçın de ıncelemek, ama oncelıkJe bılım dılını, Oyleydı, yalmzhklar kız kardesımdt dıl kullanımının değışık boyutlarını oğ Bırlıkte açamazdık baba adlı kıltdı " rencılere sezdırmek vel'urkçeyı sevdır (Babam ve Kılıt, s 67) mek olan unıversıte du/eyındekı bu çahş malaı da çoğu /aman, bılınenlerın yıne Şıırlerde, okuyucuyla konusuyormuş lenmesınden oteye geçememektedır Ll çasına ıfadeler kullanılması, okuyucuyla bette sımfların kalabalık olması, dersı ve şaır arasında bır yakınlık oluşturuyor Ba ren oğretım elemanları aı asında yeterlı eş bam ve Guz şıırındekı "Başlık yanıltma gudum bulunmaması uygulamaları etkıle sın sızı, babam ya/a benzerdı " ' Babam ve mektcdır ama çoğu zaman yeterlı sonu !arşı"dakı "Tahmın ettığınız gıbı annemı cun alınmamasında en onemlı etkenlerın e dolaştım " dı/elerını tuna ornek gos başında yme kııllanılan ders araç gereçle terebılın/ rının yetersızlığı gelmektedır Bır dılın ıyı oğrenılmesı olabıldığınce "Ağrı'yı yalnızca dağ sanmanın sonu çok duyu organının harekete geçirılmesı cu" dızesıylc, yıne dortluklerden oluşan nı gereklı kılmaktadır, açıkçası dınleme, son bolume geçıyoru/ "Babam ve Ağn" konuşma, okuma ya/ma becenlcrını bu şıırı gunumu/ I urkıye'sınde gezdırıyor tunleştıren, amaçları ıyı belırlenmış yakla Bozulan, rahatsı/ eden her şeye ıncehkle şımlara gereksınım vardır Daha oncelen dokuntılmuş salt kalem, defter, kıtap ve karatahtaya da yanan dıl oğretımı gunumuzde teknolojı "Şıddett seçtyorum, uyguladılar çunku Suyumuz ıçılmedt urun vermedı larlalar nın sağladığı olanaklarla, ses ve goruntu Rub deprcmt enkazından hırlıktc çtkarıl desteğınde daha ılgınç hale getırılebılır Ancak bırçok unıversıtede çoğunlukla ka dı Babalar ve oğullar1 Babalar ve oğullar1" labalık sınıflarda yapılan bu dersler ıçın en etkıJı araç yıne de kıtaptır Furk Dılı kıtap (s 76) larının çağdaş metınlerle donatılması, yu karıda belırtılen dort becenyı gelıştırıcı et Şaıı,' Bıroğulclum gereğınden fazla aç kınlıklerı amaca uygun bır bıçımde bu tım ıcımf (Babam ve Kezzap, s 79) dtr tunleştırmesı, I urkçe eğıtımının ışlevsel ken de, bana gore bır gerçeğı dıle getırı lığını sağlamada onemlı katkılar sağlaya yor Sanat yaşamın ta kendısıdır Kımı /a bılır Tuıkçc kıtabı bunun yanında kıı man ıçımı/ı acıtsa da, yuzleşmesı zorolsa ı amsal bılgıye ek olarak, oğrencıyı anlamlı da yaşdmı yaşama sunmak gerekır "Baş uygulamalara yoneltmelı ve oğrencmın ya ka nayatlaıı oğıenme îsteğı 'dır bızı bıraz ratıulığı ıçın olanakJaı sağlamalıdır, çun da romana, sııre oykuye daldıran Tabı ku I ıırkçc dersı sonuçta oğrencının etkı sunulanlaı uiKumuzugenışletıp, sanat de lı ıletışım sağlanıasında ve dılı du^uncc ğerı taşıyorsa ııretımının bıı aıacı olarak kullanmasında Abdulkadır Budak'ı her okuduğumda, en etkılı ortamlardan bırını olu^utrur Ahmet I Iaşım'ın Melalı anlamayan nes le aşına değılız ' dızesı gelıyor aklıma At Yam Ur boyut ladığımız duygular, yaşamın gurultusuyle Geçen gunlerde anadılı oğretımıne be duyamadığımız sesler, ustunde durmadı tımledığımız doğrultuda katkıda buluna ğımı/ anlaı Abşap kalbını metale değış cak bır I urk Dılı kıtabı değerlı dılcı dıl tırmeyen lıerkes ıçın, yalni7 değılsınız" oğretıcısı Yusuf (,otuksoken taratından dıyen bır kapıyı açıyor Ahşap Anahtaı • yazıldı ve 1 cıldı yayımlandı ( v ) "Yaza benzerdı babam, balkonda çay ıç meye Ya bana oyle gcltrdı, ya bardaklar kanar dı " (Babam ve Guz, s 55) Ahşap Anahtar/ A bdulkadır Budak/ Şı ır/ ( an \aymları/ X5 s yontem kuram uygulama bağlantısının kurulması ıçın gosterılen ozen ve nıtelık lı baskı go7 onııne alındığmda bu kıtabın onumu/dekı donemlerde unıversıtelerı mı/de Turkçc oğretımı ıçın yenı ve guve nılır bır seçenelc oluşturacağına kuşku yoktur • e maıl ahmet kotaman(fi>emu edu tr Unıversıte Oğrencıleri tçin Uygulamalı Turk Dili/ Yusuf ( otuk\okı n/ Papatya Yaymalık/ htanbtıl 201H () Dogıı Akdentz Vnıversılcsı Lg'ıtıin I akultc v/ Kış Masalları YASİN EROL E skıden, kor kunun ka ranlıktan başka kımsesı yok ken, annemın dız lerıne yatar koşul lu anlatılmış ma sallar dınlerdım kendısınden Soz cuklerden yaratı lan o hayatlara hangı duvgu hangı olay çıkıp gelme/dı kı, ağladıkça etrafı nı çayır çımene çevıren kadını mı desem, kuzeyın sırrıvla yanıp tutuşan adamı mı desem neler neler yoktu kı o hayatlarda Masalın bır verınde başımı uzatıp camdan baktığımda, karanlığın sungusu duşmuş bır şekılde karşı tepelere çekıl dığını, nışırtılarını toplamış uzak ağaçla rın da golcte bır kuytuluk bulup buyuk bır dıkkatle masalı dınledığını gorur dum Ah o masallar, anımsaması bıle gu zel olan o masallar, Ç ok şey oğrendım sızden Evrenın hıç de kuçuk olmadığını Ey masalları Yattıg'ınız \ct nın ohuıı sızın Huseyın Yurttaş ın Bılgı Yayıne vı nden çıkan kıtabı, daha kapakta bıle sımsıcak bır dıze ıle karşılıvor bızı Kış Masalları Yazarın Ayna KVıkları dı zısının uçuncu kıtabı olan Kış Masalları, ıç kapakta turu anı/deneme olarak belır tılse de bence dupeduz bır masal Neyın masalı dersenız Huseyın Yurttaş'ın ma salı Başka bır anlatımla, kuçuk bır çocuk ıle kocaman bır adamın aynı bedende varolmasının kavgasını anlatan masal de rım sıze Bu kavga sur ıle gerçek arasın da (Aman vanlış anlaşılmasın) gıdıp gelmenın kavgası Bır ornek, "Guneş, Ça talkaya nın otelerınde evıne çekılen kızıl sakallı bır ermış gıbı usul usul akıyor Ak şamların ınsanı butun varlığıyla saran o derın ve anlaşılma/. huznu sarıyor ıçımı Bır gun daha gıttı omrumuzden dıye duşunmemeye çahşıyorum Ama gun batıyor ışte ve Korfez'ın ustunu, denızı, bulutları, dağları kaplavan, grıden mora, mordan mavıve, mavıden lacıverde doğ ru değışen renklerle bırlıkte koyulaşan huznu yaşıyorum Ben sahı şımdı bura da mıyım, yoksa geçmışın gızemlı yolla rında mı gezınıyorurrP" Kıtabın adı de kapaktakı fotoğrafın bırebır ortuşmesı yanında, anlatıcının tanı dık bıldık bırı olması, okuyucuya sade ce gerıye bacaklarını uzatıp masalı dın leme luksunu bırakıyor (Yerı gelmışken neden kıtap kapaklarına odul verılrnez kı?) Masal duş kovalamaya hazır bır genç ıle, gerçeğın acımasız çarkları arasında guzellığını heba etmekten habersız bır kızın konuşmalarıyla başlıyor "Konuş masindan Egelı olduğu besbellı olan bır genç var Sevgı ve saygı çok onemlı dıyor Kızıseonaıtırazederek onemlı olan para dıyor paran varsa sevgı de olur say gıda TÜPk dili eğitiminde yeni bir sepenek AHMET KOCAMAN T urk Dılı oğ retımı, eğı tım dı/gemı/ ıçınde, hem ılkoğ retımde ve oıtaoğ retımde, hem de yuksek oğıetımde surekJı yakınma ko nularının başında gelmıştıı Unıversı teoncesındebu ya kınma konuları ıçınde en onemlısı, kulla nılan metınlerın nıtelığı ve seçımıyle ılgı lıdır çoğu /aman oğıcnulcrın ılgısını çek meyen, ıletışım değen duşıık metınler kı taplan dolduımakta ıınıı yurt sınırlarını aşan bırçok ya/arımi/ın metınlen ıse de eışık gerekçelerle oğrenunın kaışısına çı karılamamaktadıı Bır başka yakınma ko nusu da anadılı ckn>lcıının çoğu zaman kııru, mekanık bır dılbılgısı dersıne do nuştuıulmesıdır Açıkçası I urkçe dersle n çoğu zaman salt bır ders olarak algılan makta, bııtıın ıletışım kultıır ve eğıtım et kınlıklerının belkemığını ya?mayı sevme yen bıroğrencı kıtlesı yetıştııılmektedıı Anadılı eğıtımındekı bu eksıkleun unı versıte du/eyındc de duyumsanması sonu cu, 1981'den sonıa unıveısıtelere Iuık Dılı derslerı konulmuştur, gunumu/de de butun unıversıtelerde ıkı yarı yıl zorunlu SAYI 624 YOK un unıversıtelerdekı Furk Dılı derslerı ıçın ha/ırladığı çerçeve yonetme lığıne uygun olarak ha/ırlandığı bıldıı ılen bu kıtap, gerek metınlerın seçımı, gerck kuram ve uygulamamn butunleştırılmesı açısından umversıtelerımızdekı Furk Dı lı derslenne yenı bır boyut katacak nıte lıktedır Ya/arının orta vc ılkoğıetımde u/un yıllara davanan dencyımlerını de yansıtan kıtap altı bolumden olıi!}makta dıı Onsozun aıdından oğretmen ve oğ lencıleıe dersın amaçları ve daha \crımlı hale getırılmesı ıçın vapılması gerekenlcr açıklanmakta, daha sonra altı temel ı/lek sıralanmaktadıı r Ier bırı bır bolum olu% tuıan bu ızlekler sırasıyla 'dıl ve ıletışım cumhunyet ve demokrası aydınlarve top lum, kultur ve uygarlık sanat, varatıcılık ve toplum ve sevgı vc dostluk' olarak be lırlenmıştıı Her bolumde o bolumun amaçları açıklanmakta, bunu on hazırlık anlama kavrama, bılgılenme ve uygulama alıştırma bolumlerı ızlemektedır Seçme cı bır yontemle ele alınan bu çalı^malar, or nek metınlere dayandırılmakta, daha son ra da o/gur okuma metınlen (bunlaıa ck okuma metınlerı deneme/ mı') konunun değışık boyutları ırdelenmcyeçalışılmak tacııı Yusuf Çotuksokcn bunlarla da ye tınmemi!} heı bolumun sonunda kıtap oncrıkıı sunmu^tur 1 urkçe deısinın bır kııltuı dcısıoldugubılınum ta^ıyan ya/ar bunu da yeterlı gormemı^, kıtabın sonu na nerdeyse butun kultur kavramlarını ku şatan (adalet ahlak, anayasa, Ataturk dev rımlerı, basın, Batılıla^ma, bılgı, bılım çağ da^laşma, çevre, demokrası, dıl edebıyat, eğıtım, felsefe vb yaklasık 150 tcmel kav ram alanı) kapsamlı bırkaynakça eklemı^ tır Bı/e gore lcıtabın tek eksığı yazın metın lerıne yetennce ver venlmemıs olmasıdır (bu eksığın de ıkıncı cıltte gıdenleceğını du^unuyoruz ) Seçılen metınler, onenlen Bir çocuk ve bir adam Sanırım masaldan çok masalın nasıl aniatıldığı daha onemlıdır Eğer gevşek, yavan bır anlatım ıçındeysenız masalın butun buyusunu, gızemını alıp goturur sunuz Gerıye sadece kuru sozcuklerle anlatılan sıradan bır olay kalır kı bu da hıç hoş olmasa gerek Yok, Huseyın Yurttaş gıbı ıyı bır dıl ustasıysanız o za man masalın bıtmesını ıstemezsınız "Duşle gerçeğın ıçıçe geçtığı, yaşamın bınbır rengıyle yansıdığı, Turkçe'nın du ru sular gıbı aktığı " Kıtabın arka ka pağına yazılanlar bu açıdan azı vaı çoğu yok bence Yurttaş, gozu açılmamış, pek de orada burada rastlamadığımız soz cuklerle anlatısını zengınleştırıyor" kı mı zaman olumsetır ınsanı Masalın buyuk bır kısmına şursel an latım hâkım "Edırne'nın ısırgan bır so ğukla sokulan sonbaharlarında huznu bırkaç boyutuyla bırden yaşıyoruz Ev den ocaktan kopup gelmış garıp çocuk larız Yoksuluz, yalnızız Parasız yatılılı ğın ıçe ışleyen o apayrı yalnızlığını ıçımız sıra taşımaktan yuzlerımız hep golgelı Şurlere dadanmışız Gozlem ıle şıırın kolkala gezdığı şu sa tırlara bakın "Sular konuşur Geceleyın akıp gıden bır ırmak, ayak sesını sakla maya çalışan, hep fısıltıyla konuşan ve hedefıne ulaşmaya çalışan bır yolcu gı bıgeçeronunuzden Sular ozellıkle ge celerı ıssızhğa bır şeyler soyleyıp duru lar Anlatmak ıstedıklerı nedır, kımse bı lemez Gun ağarana kadaı ıssız zamana kadar seslenırler Hele ırmaklar, hâlâ ır maklar Şu bır gerçek Ay suları opun ce, denız koyverıyor kenaını, sankı ona bakıyor" Bu şıırsel anlatımların yanı sıra, ınsa nı gulrnekten kırıp geçıren olaylar da an latılıyor kıtapta Işte bunlardan bırı "198O'lı yıllar Bır gun şaır arkadaşım Aydın Yalkur'la Donemeç'ın burosunda oturuyoruz Kapı vuruldu Içerıye bır polıs gırdı Tanıştık Ad, Tufan Hık met Daye'ydı Şıır yazıyordu Bugune kadar on uç kıtap çıkarmıştı Şaırımız bır ara Almanya da bulunmuştu Bazı şıırlerının altına şovle notlar duşmuştu Yazar bu şıırı Almanya seyahatındevken yazmıştır Deutschland Buraya Da ye'den ornek olarak bır şıır almak ıstı yorum Dusseldorf'tan \ana geldım Sıgara paketımı bıtırnıeden Ne olur her akşam erkenden yatarım deme Içtmı bosaltmak ıçın mısafır geldtm evı ne Kadtnım nter kov ıster dov razıyıtn bepsıne Gozyaşlarım akıyor bak motıflı kahve tepsıne (Not Yazar bu şıırı Almanya seyaha tınde yazmıştır) Benı yazara baglayan en onemlı şeyler den bırısı de, yazarın kendısını alaya a! masındançekınmemesıdır "Kendıpayı ma ben, çocukluğumda çok uşumuş ol manın uzerımde Diraktığı kımı alışkan lıkları hâlâ atamıyorum Sıkı gıyınmek, sıkı ortunmek ve yorganı boğazına kadar çekmek gıbı garıp huvlar yuzunden guzelım Izmır havalarında kan ter ıçın de kalıyorum " Sonuç olarak, Kış Masalları keyıfle okudugum (va da dınledığım) kıtaplar dan bırı Hatta bu keyıf oylesıne guzel bır şeyle sonuçlandı kı sevınemeden edemedım Gecenın ılerleyen saatınde elı yuzu duzgun bır şiırdı bana kalan Uykuları sever oldum Yaşlanıyorum belkı de Duş muydu butun yaşadıklannı Artık gordugum du^lerı de Anılanmdan sayarım herhalde Kış Masalları Ayna Kırıkları 3 / Huseyın Yurtlaş, Btlgı Yaytnları, Ocak 2001, 232 s SAYFA 17 CUMHURİYET KİTAP