Katalog

Uc vuz ISDartahnın ovkusu Steven Pressfield'in, antik Isparta toplumu ve bu ünlü şehir devletinin Perslerle yaşadığı savaşı anlattığı "Ateş Geçitleri" acüı roman, tarihi roman sevenler için derinlikli ve düşündürücü bir okuma sunuyor. Pressfield, romanını yazarken, tarihi gerçeklere bağlı kalma konusunda büyük özen göstermiş. Herodot ve Plutarch gibi dönemin büyük tarihçilerinin yazdığı tarihçeler ve öyküler, Pressfield için eşsiz bir kaynak işlevi görmüş. Bu büyük tarihçiler, yazdıkları metinlerinde Isparta toplumunu ölümsüzleştirerek, kendi şehir devletlerinde verdikleri destansı savaşımların günümüze kadar aktarılmasını sağlamıştır. GÖKÇEN EZBER ğınan Kseones, savaşın en acı yönleriniyaşarve dayanmaya çalışır. Romanın bu bölümlerinde, savaşın korkunç yüzü büyük bir çarpicilıkla betimlenmiştir. Kseones daha sonra, Ispartalıların ordusuna alınır ve burada eğitim görmeye başlar. Kendine arkadaşlar edinir ve anne ve babasının öcünü almaya ant içerek, büyük bir hevesle savaş oyunlarını öğrenmeye koyulur. Fakat eğitim amaçlı oynadıkları bu savaş oyunları/onları eğiten Ispartalı komutanlarının da katkısıyla, gerçek savaştan çok daha acımasızdır. Yunanlı gençlerin aldıldarı savaş eğitimlerini betimlerken, yazar Pressfield yinekaynaklara başvurduğunu belirtiyor ve Ispartalıların o çok ünlü dayançlarının, hırslarının ve çalışma güçlerinitı renkli ve aynı zamanda gerçekçi bir portrcsini çiziyor. Çocuk yaştaki gençlerin, yetişkin bir asker dayanıkhlığına ve gücüne erişmeleri için, uymak zorunda oldukları ağır talimler, egzersizler ve inanılmaz katı disiplin kuralları, okuyanları gerçekten şaşirtıyor. Roman, ele aldığı tarihsel dönemi bütün boyutları ile yansıtmasıyla, ayrı bir derinlik kazanıyor. Yunan mitolojisini, bu romanda gerçek yaşamla iç içe görüyoruz. O dönem Yunan insanının, bu tanrılardan nasıl güc aldığını, gündelik yaşamlarında onları ner an nasıl düşündüklerini görüyoruz. Örneğin Kseones, hcnüz orduya katılmadan önce, dağlarda kaçak yaşamı sürerken, yaralanmış, yorgun ve yarı baygin bir halde, Apollon u görür. Apollon ona gülümser ve okunu uzatır. Hem Kseones hem de roman okuru açısından betimlenen bu olayın sembolik anlamı gerçekten çok büyük. Kseones Apollon'ugördüğünde şaşırır. Bunu kimselere söyleyemez. înanmak bile istemez. Omuzlarına büyük bir yük binmiştir. Kaçınılmaz olarak bir savaşçı olacağını, olması gerektiğini anlar ve anne ve babasının öcünü alma gerekliliğini her zamankinden daha çolc hisseder. Okur açısından bakıldığındaysa, yukarıda' da belirttiğim gibi, o dönem Yunan insanının, bu tanrılardan nasıl güç aldığını görür. Apollon'un, insanın yaşamında ona bir kez görünmesi bile son derece önemli ve sıradişı bir olaydır. Yabancı basında daha yayımlanmadan büyük yankılar uyandıran bu romanın film nakları da hemen satılmıs. Gladyatör filminden çok daha iddialı olacağı söylenen bu kitabın filminde oynamak için Bruce Willis'in can attığı söyleniyor. Sinemaseyerler, geniş bir bütçenin ayrıldığı bu filmi bekleyedursuıı, okurlar için kitabı biraz daha anlatmakta yarar var: Tarihi roman sevenlerin kaçırmamasr gereken bu romanda, yazarın savaşa bakış açısı ve savaşı ele alış biçimi çok çarpıcı. Yazar, Ispartalı askerlerin Persler'e karşı verdiği savaşı ve dayanma gücünü en ufak aynntısına kadar gözler önün,e seriyor. Savaşın vahşetini, satır aralarına başarıyla yediriyor ve bunu yaarihi romanların popülaritesi yazm dünyasında her zaman yerini koruyor gibi görünüyor. Okurlar, uygarlığın geçmişteki dönemlerine, kurmacanın penceresinden bakmaktan büyük haz duyuyorlar. Bu popülaritenin nedeni belki de, kurmacadan ve dolayısıyla düşgücünün renkliliğinden uzak, düz, yalnızca bilgilendirici işlevleri olan tarihi metinlerin tersine, tarihsel ve kurmaca öğelerin katıştırıldığı tarihi roman türüne giren metinlerin, okurlar açısından daha eğlendirici olmasıdır. Steven Pressfield'in, antik Isparta toplumu ve bu ünlü şehir devletinin Perslerle yaşadığı savaşı anlattığı "Ateş Geçitleri' adlı roman, tarihi roman sevenler için derinlikli ve düşündürücü bir okuma sunuyor. Pressfield, romanını yazarken, tarihi gerçeklere bağlı kalma konusunda büyük özen göstermiş. Herodot ve Plutarch gibi dönemin büyük tarihçilerinin yazdığı tarihçeler ve öyküler, Pressfield için eşsiz bir kaynak işlevi görmüş. Bu büyük tarihçiler, yazdıkları metinlerinde Isparta toplumunu ölümsüzleştirerek, kendi şehir devletlerinde verdikleri destansı savaşımların günümüze kadar aktarılmasını sağlamıştır. Bu eski uygarlıktan günümüze kalmış izlerden biri, Isparta dan millerce ötede bulunan dar bir Yunan geçidinde, Termopilai'de bulunmaktadır. Işte burada, Isparta'nın en iyilerinden yüzlerce savaşçı, Pers împaratorluğu'nun milyonlarca askerinin ilerlemesini durdurmuş, demokrasi ve özgürlük uğruna yaşamlarını kahramanca feda etmişlerdır. Mezarlarının yerlerini, yalnızca, sade bir taş anıt gösterir. Bu anıttan esinlenen ve Isparta'nın geleneksel kültürüne ve tarihine giderek artan bir merak duyan yazar Steven Pressfield, araştırma yeteneğini ve yazarlık gücünü ustaca bir araya getirerek bu romanı kaleme almış. Romanın anlatıcısı, sözü edilen destansı savaşın hayatta kalan tek tanıği, Isparta ordusu ağır piyadcsinde zırh taşıyıcısı olan Kseones, küçük bir çocuktur ve Persler'in Batı'yı tendit ettiği günlere kadar, şehir devletinde huzurlu giinler geçirmektedir. Isparta toplumu savaşa dayalı bir toplunıdu, Fakat savaşa olan bu bağhlıkları, hiç kuşkusuz kendi içlerindeki banş ve huzurun da güvencesiydi. Kseones, anne ve babasının Persler'in saldırısında acımasızca öldürüldüğünü görür. Yaşamını korumayı başarmış birkaç yetişkın ile dağlara sıSAYFA 8 Steven Pressfield'den bir tarihi roman: Ateş Geçitleri parken inşan öğesini geri planda bırakmıyor. Bu türden önemli olaylar üzerine kurulu tarihi romanlarda, ayrıntılara yer vermek adına insan unsuru genelde göz ardı edilir. Fakat Steven Pressfield, savaşın acımasızlığını ve insanın bu acımasızlık karşısındaki duruşunu, direnişini ve duygusal tepkilerini, sanki yaşananlara tanık olmuşçasına kaleme uöküyor. Okurlar, kendiferini o savaşın içindeymis gibi hissediyor ve savaşın olumsuz etkflerini, yitirilen anne babaların ve kardeşlerin acısını yürekten hissediyor. Zevkll WP okuma Pressfield romanını gerçekten ilginç bir dönemde kurgulamış. Persler'in Batı'ya yürüdüğü dönemde, Yunan şehir devletlerinin onlara karşı verdiği mücadele çok çarpıcı. Aynı dönemde gelişen demokrasiden ödün vermeyen Yunanlılar, vatanlarını korumak için ellerinden geleni yapıyor. Tarihi savaşlar, tarihteki büyük çekişmeler ve tarihi ayrıntılardan hoşlananlar için Ateş Geçitleri oldukça zevkli bir okuma sunuyor. Etkileyici, ürkütücü ve destansı bir savaşı ustaca anlatan kitap, aynı zamanda tarihi, gizemi, hüzünlü bir aşkı da anlatıyor ve Homer'in biçemini yirmi birinci yüzyıla taşıyor. • Ateş Geçitleri/ Steven Pressfield/ Çeviren: Sinem Sancaktaroglu/ Bilge Kültür Sanat/ 19S s. T ADAM SANAT AĞUSTOS 2001, 187. SAYISINDA MltoloJI ve gerçek yaşam Destansı savaş MAJRX'I ÖZGÜRCE YORUMLAMAK / Server Tanilli YAZBAŞINDA ÜÇDÎZE SATIRIAR / Nermi Uygur REStM KORKUSLI / Vedat Günyol ANTIOGHIA'DA ZAMANA YENİLHNLER / Uğur Kökden OKUMA GÜNLÜĞÜ / Eray Canberk OLMUŞ BİR HAYAT, OLMAMLŞ BİR ROMAN / Semih Gümüş ROMANDA TOPLUMSAL ÇEVRE / Tank Özcan HIJZİJN LABİRENTİ L1EGE / Feridun Andaç SALKIMSÖĞÜTÜN TÜRKÜSÜ / Evin llyasoğlu OSMAN DİNÇİN HEYKELLERİ / Mustafa Okan "YA BEN ÖLEYİM Ml SÖYLEMEYİNCE?" / Bertan Onaran BİR "ESKl TÜFEK": DERVİŞ / Tülay German "GENÇ" SANAT VE GENÇ SANATÇILAR / Kaya Özsezgin ELEKTRONİK GÖRÜNTÜ SANATI / Alper Altunay HEMİNGWAY'E MEKTUP / Ersin Salman Kİ1AP DEĞİL BETON ÇİVİSİ / Altay Öktem Şiir . Cevat Çapan, Özdemir Ince, Refik Durbaş, Yaşar Miraç, Tuğraî T. Günersel, Müslim Çelik, Oguzhan Akay, Hakan Savlı, Nazmi Ağıl, Nilay Özer, Gonca Özmen. Bu Sayıdaki Heykelci: Osman Dinç •• ADAM SAJNAT Aylık S.ın.ıl DırgiM, Yönetlm Yeri ve Yazışma Adresi > Küçükparnıakkapı suk Nı. P 8006(1 IkyofiluI.Manbul, Tcl. . (0212) 293 41 05; FAX . (0212) 293 41 08 Dagıtım : BİKYAY A.^ . ABONEÜK: Alx>ncl ıcl : (212) 222 83 32 Aboncl fak.s (212) 121 27 10 Abonel cmail [email protected] ANmıM wı*h • www Abonct ıırl CUMHURİYET KİTAP SAYI 599