Katalog

• Fethi Naci, Eleştiri Günlüğü'nde bu hafta, Ant Dergisi anılarını yazmayabaşladl 3 sayfada ü Nemika Tuğcu, Cahide Birgül'ün son romanını değeriendiriyor 8 sayfada • 'Antik Çağda Kitap', Bedia Demiriş değeriendirdi . w sayfada • AhmetYıldız,SamirAmin'in 'Kapitalizmin Hayaleti'ni yazdı .n.sayfada Bu kez Tannı anlaüyop... l&ITAP Cumhuriyet Z E K Evrenin ve insanlığın akıl almaz '*• . serüvenini, yaratılışın ilk anından başlayarak yaratıcının kendisinden dinlediğinizi hayal edin. îşte Franco Ferrucci bunu yapmış ve ortaya büyüleyici bir roman çıkarmış. Ferrucci'nin şefkatli ve unutkan Tanrısı, kendini evrenin muazzam bosluğunda yapayalnız bulduğu anda başlayan bir yazgıyı, bütün iniş çıkışlarıyla birlikte unutulmaz bir hikâyeye dönüştürüyor. Bir bakıma herkesin, ner canlının, bütün yeryüzünün hikâyesi bu... ALLISON STARK DRAPER Evreniı Hikaye engin ve kendi kendine yeten bir kültürel tarihe gömiilü olan Avrupalılar, Amerikalılann tersine, tarihi derinden okuyarak yeni mitolojiler üreten metinlerden büyük zevk alırlar. Kabaca tanımlamak gerekirse bunlar, yazarın aklına gelen tek bir fikirden, eğlenceli bir iç düşunceden yola çıkarak tümüyle tamamlanmış minyatür bir dünya inşa eden metinlerdir. Bu yazı türü eğlenceli ve incelikli bir oyundur. Her şeyden önce birikım ve zekânın bir potada eritilmesine dayanır ve bu yüzden genellıkle fikırlerden çok karakterlere ilgi duyan Amcrikalılara pek çekici gelmez. Sadece bir avuç yazar bu tür metınlerle (en azından kısmen bunların sayesinde) Amerika'da bir okur kitlesi edinmeyi başarrnıştır. Bunların başlıcaları, Avrupa'da eğitim görmüs olan ve Labtre«//er'inde bu türe özgü "küçük ayrıntılardan dokunmuş büyük derinliği" kusursuzca sergileyen Jorge Luis Borges; On Buçuk Bölumde Dünya Tarıhi'yle ciddi bir satış rakamına ulaşamasa da Amerika'da kendınden çok söz ettiren Julıan Barnes; ve son olarak da Cadmus ve Harmoma'ntn EvItlığt ile Roberto Calasso'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan ve Rutgers Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapan Franco Ferrucci, (Amerikan okurkitlesi için umut vaat eder bir biçımde) bir karakterin gelişim sürecini esas alan bu türde bir roman yazmış; Tann'nın otobiyografisi bıçiminde kurgulanmış bir ro Z man. Tanrt'ntn Ağzından Evrenin llıkâyest, dünyaya yönelik seküler ve dinsel bakış açılarını zekke ve çelcici bir üslupla harmanlayan bir kitap. Tanrı'nın kendısı de kaosun içinde doğar ve bilimseı gerçeklere uygun bir CUMHURİYET K İ T A P SAYI 57 7 kronolojiyle, evreni bugün bildiğimiz evren yapan şeylere varlık kazandınr. "Gerçek §u kı dünya, yalnız olduğumu anladığım ve buna bir çare bulmaya çabştığım zaman başladı. Sonradan olan her şey o anın sonucuydu: Biçimi zaman ve uzam boyunca içimde dört bir yana yayan o müthiş titremenin, sonunda açılan o kapalı yumruğun, patlayan ve her yone yapraklar n§kırtan o tohumun. Tanrı Güneş'in ve başka yddızların yanı sıra bir grup gezegen yaratır ve bunların ıçinde en çok Yerküre'den hoşlanır. Dünyaya yerleşir, sualtı yaşamını ve amfıbık yaşamı yaratır. Sürüngenlerden sıkılınca, "yaşamın, kendini daha iyi kavramak için kendi üzerinde kafa yormasını" isteyerek yumur talardan canlı doğuma geçer ve böylece memeliler çıkagelir. Nihayet, bir zamanlar soytarı niyetine yarattığı maymunla karşılaşır ve onda gördiığu mizah ve keder karışımı, Tanrı'yı, insan rununu yaratmaya sevk eder. Evren Tanrı'nın arzularının dolaysız sonucudur, ama bu sonuçta bir parça rastlantısallık da vardır. "Kafamda bir ağaç kavramı oluştu diyelım; hop, köku ve dalı, gövdesi ve kabuğuyla, açık havada kollannı iki yana açmış, köklerini toprağa salmış bir ağaç bitıveriyor du ortada." Tanrı yarattığı mahJuldar üzerinde değişiklik yapabilmekteair ve karmaşık yapısından çok hoşlandığı beyin üzerinde uzun uzadıya çalışır: Beyinle uğraşırken, sanki her defasında yeni baştan minyatür bir dunya yaratıyormuşum gibi geliyordu bana. O etli, jölemsi şey, içinde dünyanın ta kendisini saklıyordu." Ne var ki, sonuçtan memnun olsa da olmasa da yaratılmış bir şeyi ortadan kaldırması olanaksızdır. "Bir şeyi yarattıktan sonra onu yok edemiyordum. Günes sonsuza kadar, ya da kendi doğal ölümüne kadar oraua duracaktı. Yaratılan dünyayla oynayamazdım, canımın istediği gibi yapıp yok edemezdim." Erkelc, beyaz ve Avrosantrik olduğu su götürmese de romandaki Tanrı, sanırım esas itibarıyla' tarafsız" olarak algılanması amaçlanmış, iyicil, son derece insani, kolayca sevilen bir karakterdir. Bu Tanrı bir pasifisttir. Barışa, sevgiye ve sağduyuya inanır. Ama ne kadiri mutlak ne de alimi mutiaktır. En önemlisi, bildıkleri bizden fazla değildir; kendi yaratıklarını izleyerek sürekli öğrenmektedir ve Tann'nın Ağztndan Evrenin Hıkâvev/ndeki asli olay örgüsüne müdahale etme gücü yoktur. Bir romancı gıbidir Tann; kurduğu dünya kendi Devamı 4 sayfada