Katalog

B H H l t l 1 E 2 A 3 A 4 F 5 E 6 7 I lUfflMUMCUOÛU a j 9 D 10 J 11 C 'Türkiye'de Kitap Okunuyor mu?" araşttrmasına yanıt ö n c e aşağıda tanımları 12 H 13 G •••14 1 15 E 16 A 17 E R 8 H 19 6 20 1 21 F verilen sözcüideri bul25 ! 26 F 27 İ 28 F " 30 H 31 Û 32 A maya çalışın 22 E 23 D 24^B vc her bir 3TTVM w~ı35 T 39 J 3ö~T 41 C harfi bir yatay çizgi üze43 I 44 £ 45 J 46 H 47 J 50 H §1 F " rine gelecek 42 J biçimde ya54 A 65 1 56 K 57 D 58 H 60 E 61 C 62 G 63 E zın. Sonra 53 C çizgilerin alt64 H 65 C 66 1 6TT 68~"Â 69GJ7ÖT 71 B 72 K 73 F ^ ^ larındaki sayılara göre 7TTT 78 F 79 I 80 I 81 A 82 A 83 I 84 K bu harfleri 74 C 75 F bulmacadaki ayıu sayılı ka ADI, SOYADI; relere akta ADRESİ: rın (Karaka reler iki sözcük arasını gösterir. Bir satınn sonunda kara kare yoksa, bu, I. Server Tanilli'nin bir yapıtı. sözcüğün alttaki satınn baştna sarktığını gösterir). 38 83 14 27 48 79 6 7 Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımlann karşıhğı olan sözcülderin Uk harfleri yukandan asağiya doğru bir şairin 66 80 25 67 20 55 adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aym şairin dizeleri ortaya çıkaJ. Franz Kafka'nın tanınmış bir öyküsü. caktır. Yayın dünyası ya da bilinmezlik alanı • Ocak ayı başındaki sayımızda yayımladığımız "Türkıye'de Kitap Okunuyor mu?" araştırmasına Sayın Alpay Kabacalı'dan bir yanıt geldi, yayımlıyoruz. ALPAY KABACALI cak2001 'de birkaç süreli yayın (Cumhunyet Kitap, E, Varlık vb.) birden, "Türkıye'de Kitap Okunuyor mu?" başlıklı bir 'araştırma' yayımladı. Dört de tablonun yer aldığı yazının başında, Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Dr. Süha Oğuzertem imzalı bir sunuş yazısı da yer alıyordu.' Araştırma'da imzası bulunan Gül Sılacı ile Reyhan Tutumlu'nun aynı bölümde yüksek lisans öğrencileri olduğunu belirten Oğuz Ertem, bu çalışmaaan çıkan sonucun 'vahim' olduğuna değindikten sonra, "Bu araştırmayı, yeni binyılin başında ortaklaşa yayımlamayı kabul eden dergilerimize teşekkür ederiz" cümlesiyle, önceden görüserek, yazıyı birkac dergiye birden gönaerdiklerini de açıklıyor. Bu yöntem ' y e n i ' v e 'ilginç'tir. Öte yandan, "Türkiye'de kitap okunuyor mu?" sorusunun bir araştırmaya konu olması sevindiricidir. Bu 'araştırma'nın yüksek lisans öğrencileri tarafından yaılmış olması ise, gençlerin dikkatinin u konuya yönelmesi yönünden ayn bir önem taşunaktadır. Az çok bilinen bir olguyu bir kez daha ortaya koyan 'sonuç' için de yanlıs denilemez. Ama 'araştırma ya temel olan veriler için "sağlıklıdır", "doğrudur" diyemiyoruz. Nedenlerini aşağıda aynntılara girmeden açıklayacağız. Sılacı ve Tutumlu, Türkıye Bıbltyografyası ile Basma Yazı ve Resimleri Derleme Müdürlüğü'nün birbirini tutmayan rakamlarını kullanmışlar ve haklı olarak "daha sağlıklı görünen başka bir kaynağa ulaşamadıklannr belirtiyorlar. Bu iki kaynağın aynı rakamları vermeyisinin açıklanabilir nedenleri var; yazıda buna değiniliyor. Sorun bu degü. Her iki kaynak da, bir yd içerisinde basılan kitaplann tirajlanyla ilgilenmiyorlar, başlık sayısına göre sonuç veriyorlar. Yazıda her ne kadar "basılan kitap sayısı", "yavımlanan kitap sayıları" gibi sözler kullanılıyorsa da, bunun başlık sayısı olarak anlaşılması gerekiyor. Yazarlar bunun da ayırdında... "Kullandıkları verilerin güvenilirliği konusunda kuşkuları olduğunu" da açıklıyorlar. Biz bu verilerin "sağlıkh", "doğru" olmadığını belirtirken, "güvenilir" olup olmadığını değil, başlık sayısının "Kitap okunuyor mu?", daha doğrusu "Ne ka O 8 Tanımlar vc sözcüklerinizt A. Walter Benjamin'in bir kitabı. 85 3 2 81 82 16 68 29 36 32 54 B."... Ayakta Değildi" (Arif Damar'ın bir şiir kitabı) 42 10 47 39 45 37 K. «Edip ..." ("Mozaik" ve "Şehrayin" adlı şiirkitaplarını da yaratan şair). 56 72 84 E 24 71 C Bir ilimiz. 74 19 41 53 61 11 65 D, Gece. 57 9 23 52 E. WUliom Shakespearc'in bir oyunu. 35 60 17 1 59 5 63 22 44 15 76 70 E "Yalmzlığım benim süpürge saçlım/ kokarsak o kadar iyi" (Can Yücel). 73 40 26 78 75 28 4 33 671.saynnçazümu A. Böll, B. Eda, C. Nora, D. Diriliş, E. Eril, F. Ney, G. Uday, H. Zülal, I. Ağır Roman, J . Kurbağalar, K. Veba, L. Eytam, M. Dilmaç, N. Adaçayı. Şiir: "vedalar, yitirdi anlamını araya doldu, beyaz boşluklar ağaçlar öldü ağaçlar benim yerime" dar kitap okunuyor?" sorusunu yanıtlamaya yetmeyeceğini ortaya koymak istiyoruz. Yine de "güvenilirlik" konusuna kısaca değinelim. Türkiye'de basılan her kitabın, 1934 tarihli Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu uyarınca Derleme Müdürlüğü'ne gönderilmesi gerekiyor. Ancak son ydlarda birçok matbaa bu yükümlülüğü yerine getirmiyor. Çünkü yasanın derlemeye kitap vermeyen matbaacılar için öngördüğü ceza, günümüz koşullannda pek 'komik' kalmış. Derleme Müdürlüğü'nün kendisine gönderilmeyen kitaplan izleyecek, belirleyecek bir örgütü de yok... Yine son ydlarda, sanayileş,menin, ticari iliskilerin vb. etkinliklerin artması nedeniyle, bizim "kitap" diyeniteleyemeyeceğimiz raporlar, broşürler, tanıtım yayınlan vb. pek çok basılı ürün yayımlanıyor; bunlar da derleniyor ve Derleme Müdürlüğü'nın 'bir yıl içerisinde derlenen kitap" rakamlarını kabarttıkça kabartıyor. Aynca, bildiğim kadarıyla, bir kitabın her baskısı yeni bir "kitap" çıkmış gibi rakama ekleniyor. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nda değişiklik öngören son tasanda, derlemenin sağlıklı yapılabilmesine yönelik hü kümler yer alıyorsa da, tasannın ne zaman yasalaşacağı belli değil! Derleme Müdürlüğü rakamlannın "güvenilir" olduğunu varsaysak bile, başlık sayısıyla ti raj arasında bir bağlantı kuramayız. Kitap vardır, 100 basılır; kitap vardır, 100 bin basılır. "Ortalama" bir tirajdan kesinlikle söz edilemez. Bir de yayıncılık alanına özellikle son yılların getirdiği olumsuzlukları düşünelim. Başta, korsan kitaplar... Ne kadar basıldığını, ne kadar satıldığını, ne kadar okunduğunu hiç kimse bifemez... Sonra, her beş yüz ya da bin adetten sonraki nüshaları yeni bir baskıymış gibi sıınma ('âdeti' diyelim)... (Son dönemlere ilişkin bir gözlem [yalnızca kişisel gözlem]: Başlık sayısı arttı ama, tirajlar düştü. Bu, yayın dünyasında bir çeşitlenme, okurun beğenisine uygun başlık sayısında artış olanağı yarattı. Buna karşıhk, düşük tirajda birim fiyat yükseldiği için, kitap fiyatlarında belirli bir artış oldu.) Bütün bunlardan sonra, bir kez daha belirtelim: Elde, Türkiye'deki kitap tirajlanna ilişkin hiçbir veri, hiçbir rakam yok. Bir tahmin yürütmek bile olanak sız. Yukarda açıklanan nedenlerle başlık sayısı, tirajlar üzerine en küçük bir kestirimde bulunma olanağı bile vermez. Dolayısıyla, "Türkiye'de Kitap Okunuyor mu?" başlıklı (pek az da okunsa, doğru başhk "Türkiye'de Ne Kadar Kitap Okunuyor?" olmalıydı) çalışmanın ortaya koyduğu sonuc "gerçeği" yansıtsa da bilimsel değilair. Güvenilir veri olmadan yapılan bu çalışma, ne yazık ki boşa gitmiştir. • 48 21 51 G. Türker înanoğlu'nun film şirketi. 62 49 31 13 69 H. Direnç. 18 58 12 64 46 50 77 30 34 CUMHURİYET KİTAP SAYI 574 SAYFA 23