Katalog

Bir başucu kitabı ABDULLAH TEKİN Prof. Dr. Server Tanilli'nin son kitabı olarak karşımıza çıkan "Dcg'işimin Diyalcktiği ve Devrim", küreselleşme sözcüğü niin çok yaygın bir söylem olarak yansıdığı günümüz ortamınaa önemli bir çalişma olarak değer bulmaltdır. Durıı bir Tiirkçeyle yazılması bir yana, agır ckonomik deyim ve tammlann herkesin anlayacağı düzeye indirgenmesi de kitabın okıınıışıınu ofdukça kolavlas,tırmaktadır. On bölümden oluşan kitabın ilk bölii mii "Yeni Bir Yü/yılın Bajjlarında (ierçekler" adını tasjiyor. Bu bölümii çeren ko nu basjıkları ise, "Diinya ve iıısaıı telıdit altındadıı', "Küreselle.ş,mcaslındaneyi yıkıyor", "Dünvamı/ın /enginleri ve yok sıılları", "l^çi sıııılıııın vcemegin bunalınıı", "Libcrali/mc mahkum mtıyuz.'" isimleriyle anılı\or. Kitabın onuncu bölii mii ise anlamlı bir ba^lık tasjyor: "l'arklı bir gclecck için ıımııtlar". (lclecek için ıımut yeşertmcnin bir tür ko^ııl olduğıı olıınısu/.fııklurla dolıı birdüııyada vaşıvorıı/. Dünyanıı/m gelecegini dc telıJit eden bu olıımsu/luklar zineirim lanilli söyle anlatıyor: "Sanayi Dcvrimi'nden neri, özelliklede XIX. Yü/yılııı ikinci yarısı ilc, insan, ilcrlemc vege lis,me adına, dogal ortanıı sistenıli olarak vıkıp yok etmeye yö ncldi. I lfr türden yagma vc vakıp vıkma birbiıini i/lcdi; topraklarını afl iist ctti.sularırıı kirlctti, atmnsKTİni bo/dıı. Ba^ını alın gidcn bir keııüc^nıe, ö/clliklc tropikal bölgcdc orınanlarm yok nlıı.jiı, ılf nı/ lcrin ve ırmaklann kirleııişi, ikliınin ısııı ması.ozon tabakasının iııcclıncsi.asityağmurları, onun ba.şımn dertlcridir; kirlilik öylcsintr soıuıı,iara yol a^miijtır ki, düııya mı/.m gclcccgi tclılikcdi'dir artık." (s. 12) Aınerika Birleşik Dcvlfllfii öıncği büyüksanayi ülkclcıiııin bııolıınısu/.luklann gidcrilmcsi yolıında fazla ı,aba harcama dıkları bir giT^fktir. (^ünkii oıılarm olomotivciKİüstrilcrindcnsauladıklarıka/ancın azalmaması bıı sorıınlardan dahu ı,'ok önem ta^ır.. 'lanilli sorumlııluklarımı/.ın bilinciiKİfoİTiıanıızı anım.satır: "Insanlı^a karşı sonımlııyuz, anıa onun kadar dojjaya, ötcki canlılara ve havvanlara karşı da sonımluvıız. Insanlıga karşı sommlıılıığu mıız, 'gclecck ku^aklar'a karijidır da: ()nlara iıısanca ya^anır bir loplıım bıraknıak zorundayız, anıa aynı /amanıla anlamını yıtiınıcmi^ bir doğa da." (s. 15) Tanilli'nin dcgindıği çok daha öncmli bir nokta biı\ok insanın gözündcn kaı,abilir. Diinyayı sarmalayan küreselleşme harekctinin bir karabasan olduğu vc zamanın akışı içinde etkinliğini yitireceöi düşüııcesine karşın lanilliönemlibirnoktanın altını <,izip cnformatik ekonomideki yayılışının küreselleşmeyi destekJediğini anımsatır: "Bili^im vc ilctiijim dcvrimi, cagdaş loplumu gatlatmıştır ve enforma rik ekonominin yayılışı ile küıesellc^nıcyi dcstcklcmiijtir. Küresdleşme dc, gcrçı diinvanın biirün ülkelerini tek bir toplum modeliııe zorlamıyor hcnüz, anıa hepiini diinya cııpmda bira^ın içincsokarak başkalaşmaya itiyor, bu ağların oluşturduğu bir tür libcral bag varatırkcn insanlı^ı da bir hipcrteknolojik cvrcndc birbırindcıı soyııtlanmış bircylcrc dönüştürüyor. Bıı nıııı sonııcıı da ijinlur: Kşitsi/liklcr dcrinle^iyor." (s. IS)) lanilli devaın eder: "Kolayolmayacağa bcnzcr, ciinkü libcralizm basjta nıcclya ol mak ıı/crc, ııluslararası iktisadı vc |\ırasal büyük kuruınları, hcmcn lıcr ülkcdc ünivcrsitclcri vc kurulııijlan, cafcu polıtikacı yı vcgazctcciyi lıizıııctiucalmı^tır, onlartla 'tck düjjüncv'yi, modcm dogmatizm diycbilcceğimiz Hkirleri allayıp pullayarak yavlyoılar. Cjünüınüz demokrasilerindc yıırttaşjlar bu yapıskan doktrinin ziftinc natmış haldeler; o uokırin direnen hcr lik ri bolli ctnıcden kuşaltp sanyor, dizginliyor, karı.'jtırıyor, fclce uğratıp sonunda boğuyor." (s. 20) Cüncykuzcy ayrımı turizm scktörünii gi'mdeme getiriyor ve Prof. Dr. lanilli bu alanda ülkemizi de yakından ilgilcndircn "atölyc ülke" kavramına dcginiyor: "Ak la ilk eelen tehlike şııdur: Güney'in tu ri/m alanında attığı ve daha da atacagı göz alın gclişmclcr, onları sonunda zengin diinyanın gelip ucuza eğlendiği ülkeler dıırııınuııadüjjürmczmif'Öteyandan./aten csitsiz bir durıını sürdürüp o ülkelcri tcınel ürünleri sa^layan ya da daha ucuza mamul madde iirctcn 'atölyc ülkeler' dıı rumıında tutmaktan başka ııe kazandınr turiznıin gctirdiöi?" (s. 27) Tanilli bir hayli cmek verildiği belli olan çalışmasını bir gcrçeğin altını çizcrek tatnumlar: "Oysa gcrçck şııdur: Dcgişim, özgürlük, demokrasi deyip yabancı giiç ocfaklarımn (Avrııpa BirliğVnin, Ulııslararası Para l'onu'nıın, Diinya Bankasfnm, çokuluslu ^irkctlcrin) I ürkiye'dc ckonomik, politik, sosyal, kültiircl vc askcri cgemcnliklcrini sağlayarak \ iirkiye'yi tek yan lı düjarıya bağlayıp sömürj'clcijtirmeyecahşanların kar^ısında; dcöişimi, Türkiye'yi sömiirgeleştirip bölnıeden, 'karijilıklı çı karlar dogrultusunda' halkın yararı, halkın ri'hıhı, halkın gcrçeközgürlüğii için is teyenlerin 'ulıısal cephcsi bulunuyor. Birincilcr, sonınlara ciısarıdan bakarkcn, ikincilcr Türkiye'den bakıyorlar. Birincilerdeâişinı ve özgürlük 'oyun'uovnarkcn, ikincilcr dcğiiçimi vcözpürlüğü 'halkın ya nında halk için' isliyorlar." (s. 275) Taııilli'ııin kitabı herkcsin muhakkak okııması gcrckcn bir başucu yapıtı. Insanlığın kiıııı icıııcl soıunları ilc sorunılıılııkl.ırınıçok belırgin birbiçimdeanlaian'l'a ıiıllı. siilt bcliılmeklc kalmanu^, çözüın \ollanm da biılikic yansıtnıı^tır. Insanın insanı sömürmcsı, ınsanın dof*ayı yagnıalaması \v bıitiin bıı cdimlcrin sosyal vc ckonomik çcrçeveler içinde dcğcr bulma sı Tanilli'nin tepkisine neden olıııakla ve bu tablo oku\ ııcııya gcrçck \rc çarpıcı boyutlar içinde sıınıılmaktatlır. İnsan lıaklanıııngeniijlctilipgıidc'ndiril mcsinin öncnıini yineleyen Tanilli, kadııı sorunları, egıtimin öneıni ve kültiir çe^it liligi iizerinde çok çarpıcı göı'üs ve dü^ünceler sergiler, sonuçta diinya çapında bir sosyal sözles,mc (contraf social) gerckh mi sorusıına yanıt aranır.. • (")()fSr < .(ir A k d r n ı / l l n n c r s ı t o i Adam Yayınları Güz Kitaplan Gülmecenin Büyük Ustasından Rütün Zamanlarm Başyapıtları Aziz Nesm'in bütün gülmece öyküleri kitapta toplandı. Gülmece Öykulen I Geride kalan İt Kuyruğu Yedek Parça Gü/mece Oykulen 2 Fil Hamdi Damda Deli Var Deliler Boşandı Gulnıece Oykuteıı 3 Koltuk Toros Canavarı Kazan Töreni Culmece Öykulerı 4 Ölmiiş Eşek Mahallenin Kısmeti Hangi Parti Kazanacak Gülmece Oykülerı 5 Bay Düdük Havadan Sudan Nazik Alet Gü/mece Öyküleri 6 Memleketin Birinde Gıdı Gıdı KördöğüşU Aferin Mahmut ile Nigâr Hoptirinam Ah Biz Eşekler Gözüne Gözlük Bir Koltuk Nasıl Devrilir 100 Liraya Bir Deli Biz Adam Olmayız Yeşil Renkli Namus Gazı Gülmece Öykulen 10 Gıılmece Öykulerı 9 Gülmece öykulerı 8 Gülmece Oykülerı 7 AH BİZ EŞEKLER GÖZÜNE GÖZLÜ ?R KOLTUK ASIL i:VRILİR SOS.YALIZM GELİYOR SAVULUN mrAT REY NEDEî. .I NASIL NAH KALKINIRIZ tiÜZÜNÜZAYDIi EFFNDİ(VI » Sosyalizm Geliyor Savulun Rıfat Bey Neden Kaşınıyor İhtilali Nasıl Yaptık Vatan Sağolsun İnsanlar Uyanıyor Seyahatnâme Gülmece Öykulerı 12 Gü/mece öyküleri 11 Büyük Grev Kalpazanlık Bile Yapılamıyor I3 Gulmecf Oykıılrn Nah Kalkınırız GözUnüz Aydın Efendim \M Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı Aziz Nesin Genişleterek ve Güncelleştirerck Yayına Hazırlayan: Turgut Çeviker Cumhurıyetimızın kuruluşundan bu yona Türk mizahında öne çıkan lOO'ü aşkın yazarımızdan örnekler, biyografıler, değerlendirmeler. Server Tanllll C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 6 1 0 Değişimin Diyalckliği vc Devrim/.Vrrrr lanilli/ AJıim Yıivıncı/rf,:/ Ulatıbııl, 2001/ 2'JS .v. ADAM YAYINLARI K.uvükparmakkapi Sokak No: 17 Bcyoğlu 80060 İstanbul Tel: (0212) 293 41 0506 Faks: (0212) 19>> 41 08 SAYFA 7