Katalog

Zamanı okuyan şair: Güngör Tekçe AHMET GÜNBAŞ Şu zamanla başımız dertte Uç gunluk yaşamın seyrınde elımı/den kayın gıdı yor Içınde de olsak dışında da lcalsak boşuna Tıımııyle kutağında olduğu muz aşıkât Ln ıyısı onu anlamaya çalış 1 mak gahba Pekı nasıl yapmalı da, id manı bır konuk gıbı acırlamalP Dılını nasıl çozumlemeli'' Oyle ya Hılmı Yavu/un soylcmınde "dılsız bıı çocuk"tur o1 Mdyarlarca yıllık u/ay zamanda tepı ne tepıne yaşını unutan bır çocuk1 Belkı bundandır Gııngor Tekçe'nın onu'hınzır bıı çotuk ddıyle karşılama sı Seğıren de(*) ılk b ıkışta çocuksu bır eda var Sankı zamanla oyundaş kılınan, çember çevıren, ıp atlayan bır dıl1 Dışardan gorunuşu boyle Ya ıçensı? Bır ucundan tııtmayagorun, bır suru ıp ler dolaşır elınızc1 Sarsanu bır turlu, çoz senız bır turlu' Belkı de yıımak yumak dağınıklığın adıdır zaman Kım bılır? Tekçe nın elınde bııvulu bır ayna gız lı Gelıp geçmelerımızın aynası sankı Hangı an ı ıstersenız bulup çıkarabılırız sıze Oyle kı aynanın ıçındekı ruzgârı, yağmur'u, gunluk guneşlık lur çıçeklerı nı elınızle tutup okşayanılırsınız Bır gul duşurmu!; dc olabdırsınız herhangı bır sabah Ne umutlarla uyanmıştınız, bılmem kımlerı duşunmuştunuz 1 Belkı yalnızlığımızın guluydu o Farlana vara madınız Eğdıp almaya yeltendığınızde "solgun bır gul" olup çıkıverdı Ne der sınız, sızı o gule değın goturelım mir' Na sıl olacağına aklınız ermez Işte, çelebı bır sabah kaışınızda "Eskı bır sabah geldı Duğmesını ılıklemış Ierbıyeh Gulumuzu unutmuşuz Getırdı"(s 12) Otesı yok1 Bu masal katına ınmeni7 geıekıyor Buyıımu!} de kuçulmuş halı mızı ıstıyoıuz Koca koca şaırler Vaman kavramına gelıp çatınca kırıp boyunla rını kuçulmuyoılar mP 'Ş,ol yel esıp geç mış gıbı" dıyen Yunus'tan tutun da, "Su başında durmuşuz" dıyen Nâzım'a de ğın Yoksa belleğınız sızı yanıltabılır, tlu goruntulerle oyalanır durursunuz "Krrlıktı Nehır vardı Bınsıydı Unuttum" (s 30) Oysa Tekçe, zamanla sarmaş dolaştır Salt dokunmakla yetınmez, okşar onu Oyundaşını, sırdaşını sokak sokak gez dırır Doğrudan Seğıren şıırıne gelırsek, bu garıp 'Bılge Çocuk'un ağzından çok şeyler oğrendığını sezınleyebdırız "Hıçbır zaman bılemezsın Hıç ın Bır'ın ve Zaman'ın ve Bıl me'nın Her an kopan ve bırleşen t Tuhaf dışkısını" (s 40) Bır bakıma bu dışkıyı çozumlemek 'zamandışdığı' da zaman ıçıne çekmek gıbıdır Yalın so7İenn altında gızlenen madde ve tin bırkktelığınde hıç doğma mış ayak seslerı de duyurulur ' Ne kadar kalabalığım Olu annem Dırı amcam Doğamamış kardeşım Hava kabarcıklarım Mağara korkularım Bloklarım Katmanlarım Sevı sızıntılarım" (s 34) SAYFA 18 Bu dızelerde, varlık yokluk kav ramı tek gomlek olarak duruı be dende Olusu dırı sı, katman katman ınsan gerçeğını çevreler Anne ol muş, amca kalmış ıooı C I M A l fUMCYA sa, her bırı, madde Jllr OOUIU nın sonsu/ akışıyla (kı hava kabarı.ddan, mağara korkuları buna ışarettır) zamanın kendılerıne ayır dığı o/el bıryerde durur Çok duru soz lerle ıfade edılen bu şıırde tekseslılıkten çoksesldığe oyle sağlam ve oyle hızlı bır geçış goze çarpar kı, blokların, katman ların uzantısı ınsaıılık tarıhının olıışu munu ve evrelerını çağrıştırır Zamanı anlayabdmenın en geçerh yontemı, eşyalara ve mekânlara vuran anların lektlerıdır Bır ev, bır sokak bır totoğraf, bır sandık, bır şıır, kısaca her şey sorgulanmaya uygun araçlardır Or neğın şu dort dızeden geçmış zamana ozgu kırgın bır aşk oykusu çdtabdır Ve sız, bır sandıkta unutulmuş zamanı la vanta kokulu çamasırlar gıbı uzun uzun koklayabdırsınız 'Duyarlık' dedığımız şey de budur zaten Bırden olağanustu bır boşluğa duşmek ınsancıl kanatları mızı takıp bızı bız yapan huznumuzle uçmaya çalışmak1 Şaır bunu fazlasıyla başarıyor Bır sandık gıcırtısıdır Ay doğarken açdıyor kapağı Gelırdığı nınemın Sılkınıp tozlarından uçuyor Çamlı ca"ya"(s 23) Şaırın en çocuk olduğu şur hangısıdır, dıye sorarsanız Mahallenın Delısı'nı gosterebılırım "Dalgau Mahmutluk' dız boyudur burada Ilk uç dıze bde ye tışır delımızı tanımlamaya " lam yuz kere zıplattım şu kafamda guneşı Rekor yuzbırmış ama o gıın hastay dım bıraz Hep soylerım anneme çok vıkamasın benı'(s 35) Aslında lakvım Oyunu'nda (s 6) bu çocıığa rastlamıştım ama doğrusu bu denlı zıvanadan çıkacağımı sanmıvor dum Bakın kımlere meydan okuyor "Ey Istanbul'un padışahları rırnaklarınız uzamış Aya çıkamazsınız (s 35) Aya çdcarken tırnak kontrolu tasarla yan bır duşgucune hangı padışah karı sabdır? Şımdı anladınız mı çocukluğun boyııtunda gezınen derınlığı? Fertemız bır ozlemı dunyada koyacak yer bıılama mak salt şaırımızın kusuru değddıı ü n a 'delı' dc desenız, "Ellerım kırlıdır bıraz yanı herkesın ellen" ıtırafını atlavıp gc çemezsınız Itıp kakaladığımız eskı evle nn sahıplerıyle bugunun ınsanları ara sında yumuşak bır geçış yaşanmamış,, kuşaklar bırbırını anrayamamıştır Çun ku eskdıktekı kederle kuskunluk atbaşı gıdıyor Son du dızeye ddckat etmemzı onerırım "Kuşları donmemış evler Odaları bırbırıyle kavgalı Kazançlı çıkan her pazarldctan Zamanla aşkla Eşyası muebbet evler Guneşlı kadınlardı Lylul çocuklarını o evlerde doğuıdu lar" (s 41) Konuşkan bır dunya Tekçe'nın dun yası Mekânları, eşyaları, doğadakı nesnelerı bol bol konuştunıyor Intak sanatına başvuruyor yanı Doğal kı konuşan nesneler kışıleştırdıyor Ete kemığe bu runuyor Her s,eyın ustunde zaman ko nuşuyor Geçmışın ızlerıyle gomulu kav kdar tel tel çozuluyor katmanlarından lkılemeler yınelemeler fazla yer tut masa da, lekçe nın dd tadında meslekı deneyımlerının, dgı alanının payı buyuk Kendını en ıyı ılaue eden seçeneğı ozen levaıatmış korumuşvegelıştırmış He mcn hemen IHL uyak zoılaması olmadı ğı halde (kaldı kı uyak bağlantısı da pek az) sesınden bır şey yıtırmeyen dıdak tddığı ustelemeyen senlıbenlı bır uslup surup gıdıyor Çocukça bır muzırlığı, afacanfığı yapısında barındıran ıronık soylemın gerısındc gcnış duşunsel alan lar bulabdıvorsunuz Orada valın vegos terışsi7 şaır kımlığı "kuşlu mcktuplar" gonderıvoı herkese Şıııın duşunce ta banını merak eden bente Ada şıırıne uğ ramalı Buyuk bır olasılıkla şıır atlasın da yerı olan bır adadır o "Harıtada gorunmeyen bır adada Çozulmemış ddlerın en eskı ozanları Geteleıı sozcııklen ttıtuşrurup Isıtır mı HalkuıP (s 43) Ve 7engın bır galerının kapısından çı karken sozden muzığe kayar zaman Tum vu/lerın sesını bır anda duyumsa rız "1 osılleşmış yaprağın taştakı hışırtısı Zaman Sevgıll 7aman Okuduk notalarınızı Uçtuk gozlerınızden Bır lydık gıbıydınız" (s 45) Seğıren'ı okuduktan sonra 'şurlerde yalınlığın yenıden tartışdması gerektığıne ınanıyorum Kımılerı yuzune gozune bulaştınyor da 1 B Seğiren/ Gungor Tekçe/ Hera !>ıtr Kıtaphgt/ 45 s gıde de Anadolu'yu baştaeı ettdderını, bdenler bılıyor) Anadolu Anadolu'dakı va/ılarda ddc kat çeken ozellık, bunların ıçındc şııre yer verdışıdır Yazılaıın bazdarında baş kalarından alıntdar yapdıyor "Ben ve remden oldum/Belkı oımezdım/Sırkıntım olmasaydı/Paradan yana " Bazı ya zılarda ıse şaırlerın kendı şıırlerınden dı zeler sarmalıyor bızı "Oraya gıdete ğız/Buraya gıdeceğız/Çekıp gıdeceğız" Yazdarı yazan ıkı şaır olduğu ıçın yazda rın şıırler "(.dalanması', başka guzellık oluşturuyor Anadolu Anadolu'dakı ıkı yazı Yır mı Dakıka Istanbul (A Paksoy), Demır cı'nın Yaylasında (Ü Sarıaslan) otekı lerden daha çok etkıledı benı "Yırmı Dakıka tstanbuT'da bır etkınlık ıçın ls tanbul'a gıdışını orada tam bır hayal kı rıklığı yaşayışını anlatıyor Paksoy ' îs tanbul seferı 'nın Paksov ıçın hatırlana cak yanı ıse Balaban'la geçııdığı vırmı dakıkadır"Demırcı'nın Yaylasında' ad lı yazısında Sarıaslan, yetmışlı ydların so nunda, bır şenlık ıçın gıttığı Manısa nın Demırcı ılçesınde vaşadıklarını anlatı yor Aynı yıllarda Demırcı Öğretmen 1 ı sesı'nde okumuş, dolayısıyla Demııu vı yaşamış bırı olarak, Sanaslan'ın yazısı nı okurken o gunlerı, o gunlerın karma şdc havasını bır kez daha yaşadım Bat 7en uzulerek bazen coşarak Sozu bağlamanın sırası artdc Anado lu Anadolu, ınsanın ıçını ısıtan gezı ya zdarı toplamı Yol var, yolculuk var, ta rıh var, doğa var, şıır var Ln onemlısı de Anadolu var, Anadolu Anadolu'da U Sarıaslan ve A Paksoy'un şıırlı kalemle nyle Anadolu'nun guzelldderıne gıtmek ıstıyorsanız, Anadcdu Anadolu sızı bek lıyor • Anadolu Anadolu Gezi Yazdarı / Umıt Sarıaslan Abdulkadır Paksoy / Kul tur Bakanlığt Yayınları / 322 s Anadolu'da şlirli yolculuk FAHRETTİN KOYUNCU Onlar ıkı şaır Onlar ıkı oğret men Onlar ıkı dost îkı "kultur ada mı onlar Umıt Sarıaslan ve Abdulkadır Paksoy'dan so/ cdıyorum Bu gu zel ınsanlar ıkıncı ortak kıtaplarına da ımzalarını attılar Anadol Anadolu Sarıaslan ve Paksoy, 'Kıtap hakkın da " yazarken "Gezı yazdarı, gezderın ardınuan yazdıvor Isteyerek yapdmış gezılerın ardından 'zorakı' gezderın ar dından Hıç gezmeden ge7i yazısı yazd ma7 mı 'En buyuk yolculuklarımızı bu • lunduğumuz yerden hıç ayrdmadan yaparız demışHenryMıüer Busozunar duıdan gıdersek, yazarların kendı ıçle rınde duş dunyalarında yapatakları ge zderın utu bucağı bulunmaz elbet " de seler de ısteyerek yaptıkları gezdere duş dunyalarından da guzellıkler ekleyerek yazdıkları yazılarıyla oluşturmuşlar Anadolu Anadolu'yıı Kıtabın adından da anlaşdacağı uzere Anadolu Anadolu'dakı yazdarda bıtmez tukenmez ve ıçtenlığı her satırdan sezı len bır "Anadolu sevgısı" var Onlar Anadolu yu gerçekten sevıyorlar Ana dolu kulturunu, Anadolu coğrafyasını ve elbette Anadolu ınsanını (Maddı manevı bınbır sıkıntıya katlanarak kımse den bıı şev beklemeden Anadolu Ekını dergısını uzun yıllar çıkardıklarını der Kötü Sonsuzda Gezinfller GUNAY GUNER Ekonomık, polıtık, jeopolıtık ve kul turel alanlarda koklu bır donuşumun va şandığı son on ydı ınceleyen araştırma cdar, kıtaplarına kotuluğu ıfade eden ad lar seçmeye başladılar Ergın Yddizoğ lu'nun kureselleşme ve Yenı Dunya Du zenı'nın etkdennı konu ettığı yazdarını bır araya getırdığı kıtabı da (Hegel'den esınlenderek) "Kotu Sonsuzda Gezıntı ler" adını taşıyor Gerçekten de, ıçınde olduğumuz kotuluk Hegel'ın kavramın dakı gıbı sonsuz mudurr' Yazarın da bc lırttığı gıbı, başlangıcı olanın sonsuz ol ması felsefı olarak olanaksızdır Sonsuz ıse, baslangıcı da yoktur Soz konusu sureç, sonuçları oluştuk ça, karşıtını savunan eleştırel yakfaşım ıçındekı bır entelektuel kesımın ortaya çıkmasını da sağladı Samır Amın, No am Chomsky, Darrıda 1 arık Alı gıbı ya zarlar tutarlı bır muhalıf hareket gelıştı rırken, (o/ellıkle Amın'ın moder nızm/postmodernızm taşımaları bağla mında, modernızmın kendı ıçınde, ken dısıne yonelık eleştırı mekanızmasını da ozunde barındırdığı vurgusu çok onem lıdır) Ergın Yddizoğlu da bu yapı ekse nınde yazdığı yazılarla, kureselleşme merkezlerınce sıstematık bıçımde uretı len yandsamanın, azgelışmış toplumlaı da yaratdmak ıstenen duşunsel tahrıba tın etkderının gıderılmesınde buyuk kat kdarda bulunmuştur Yddızoğlu'nun sureklı ızledığı guncel dk elden belgelere, guçlu kaynaklara da yanarak, tutarlı bır yontemle ortaya koydğuu duşuncelerıyle, bdgdendırıcı CUMHURİYET KİTAP SAYI 610