Katalog

? U B A T • Günol Sözen, martılannın kılavuzluğunda bir başka Istanbul'u görüntülüyorveanlatıyorbize . . . . 3.sayfada •SennurSezer, HikmetÇetinkaya'nın 'GözlerinPoyraz'ınıirdeledi 8.sayfada • Yusuf Çotuksöken, Ahmet Necdet'in 'divan Şiiri'ni değeriendirdi 10. sayfada • D. Bradshavv ve A.Göktürk, Huxley'nin"Ada"sınabakıyor1ar 16 sayfada Cumhuriyel Nedim Gunsel CEYDA AKAS 'Resimli Dunya' ve Nedim Gürsel yeni romanı 'Resimli Dünya'da, suların çevrelediği iki büyülü kenti, Venedik ve IstanbuTu, iki değişik dönemi ve bu kentlerin birinden diğerine uzanan tutkulu bir aşkı anlatıyor. onromammz "ResimliDünya'da, biröncektromantnız "Boğazkesen" gıbi tarihle bugünün ıç ıçe geçtığt bir kitap. Tarihle çok yakın tliskıst otan, ama sadece geçmtse bağlantıst olmayan, roman kahramantnın kendt özel geçmtsine de süreklt gönderme yapan, hatta bir nevt "kronolojtk" denebdecek btr üslupla karst karsıyayız. Tarıhin üzertne bu kadar düsmenızm sebebı nedir? Yeni romanımda da tarihsel bir boyut var, ama konu günümüzde geçiyor. Anlatının odak noktasındaki kişi bir sanat tarüıi profesörü, aynı zamanda da lstanbul'un el değmemiş, nasılsa çevre kirlenmesinden nasibini almamış köşelerini gidip bulan, oralann resmini yapan amatör bir manzara ressamı. Venedik'e, Bellini aifesinin öyküsünü araştırmak, özellikle de Fâtih'in portresini yapan Gentile Bellinı hakkında belge toplamak amacıyla geliyor. Tarih bu noktada karışıyor işe. Roman kahramanı Kâmil Uzman'ın araştırmaları sayesinde hem on beşinci yüzyıl Venedik ressamlarının (Baba Jacopo Bellini ile ogullan Giovanni ve Gentile'nin) hem de dünyayı gezen bir sanat tarihi profesörünün yaşamlarına tanık oluyoruz. IstanbulVenedik ekseninde gelişen anlatı tablolardan suya yansıyan bu kentlere, Fâtin döneminden on beşinci yüzyıl Venedik'ine gidip geliyor. Venedik'te umutsuz bir aşk yaşayan romankahramanının öyküsünü Röneşans ressamfarı Bellini'lerin ve onların çırağı Carpaccio'nun, damatları Mantegna'nın öykuleriyle birleştiriyyor. Fransa'da gurbette ölen Fikret Muallâ da var bu romanda. Çünkü roman kahramanımn en çok sevdiği, giderek kendini özdeşleştirdiği Türk ressamı o. Kâmfl Uzman annesini küçük yaşta yitirmiş, aileden dışlanmış, ergenlik dönemini Istanbul'da bir yatılı okulun kapalı yalnızhğında geçirmij biri. Ellisine merdiven dayadığı halde hiç evlenmemış. Kadınları çok seviyor ama oruarla uzun süreli beraberlikler kuramıvor. Fahişeleri de seviyor çünkü, gündüzleri müzelerde, kütüpnanelerde dolaşıyor, geceleriyse batakhanelerde. îkıli bir kişiliğe sahip. Yapağı manzara resimlerindeki gibi hayatına da gölge ve ışık egemen. Diyeceğim roman kanramanının öznel tarihi, Venedik'te Accademia Müzesi'nde gördüğü Giovanni Bellini'nin Madonnalanndaki anneçocuk ilişkisiyle çakışıyor. Bu Madonna resimlerinde Jacopo'nun evlilik dışı bir ilişkisinden dünyaya geldiği için aileden dışjanmış, atölyesine kapanıp kendini sanatına adamak zorunda kalmış Rönesans'ın CUMHURİYET KİTAP SAYI B 20 en büyük sanatçılanndan biri olan Giovanni Bellini'nin dramı gizli. Işte bu dramı gün ışığına çıkarmaya çalıştım. "Resimli Dunya" hem tek bir insarun, çağımızın bireylerinden Kâmil Uzman'ın öznel tarihini nem de bir dönemin, Italyan Rönesansı'nın nesnel tarihini bir araya getiriyor. Bu kurgunun eklemlenmesi, kahramanın kent mekânlanndan resim mekânlanna doğru çıktığı gercek ya da hayali yolculuklar sayesinde mumkün olabildi. Bu noktada Kâmil Uzman'ı bir roman kahramanı olarak ele alıştntzda alaycı bir bakijtn öne çtktığı görülüyor. Bıraz aama da var. Öteyandan ciddi btr arasttrmacı Uzman Ama alkol ve zevk duşkünlüğü onu kadınlartn tuzağtna düsürüyor. • Az önce de söyledim. "Resimli Dunya" bir kişide odaklanan bir anlatı. Dünyayı, resimleri ye kentleri onun bakışıyla seyrediyor okur, onun izlenimlerinden yola çıkarak Venedik'in büyülü atmosferinde dolaşıyor, kanalların oluşturduğu labirentte yolunu yitiriyor. Ama, okurun roman kahramanıyla özdeşleşmesini engelleyen bir durum var: Kâmil Uzman'ın zaaflan. Kadın ve alkol düşkünlüğü de diyebiliriz buna. Sonunda âşık olduğu kadının değilse de bir fahişenin tuzağına düşüyor. Romanın bir baska yönü de Röneşans dönemındekı BatıDog'u ilışkisi. Ayrtntılanyla bettmlenen tablolarda Doğu motiflerinin, özellikle de kaftanlı ve sarıklt Osmanlılartn çok saytda olduğunu görüyoruz. Bunun yant stra, zanneaiyorum yazma asamastnda büyük arasttrma yapttntz. Kttapta ÇOK önemlt btr sanat bmktmt de var • Üç kez Venedik'e gittim, orada Correr kitaplığında araştırmalar yaptım. Aynca îtalya, Fransa, Ingütere ve Amerika'daki müzelerde Röneşans koleksiyonlannı inceledim. Bu araştırmalar ve yolculuklar bir ölçüde roDevamı 4. sayfada. « * • On yılımızı geride bıraktık ii ^Hemnrahayslystl