Katalog

Türkiye Iş Bankası'ndan bir sergi kataloğu: Imparatorluk'tan Cumhuriyet'e îstanbul Bak Bir Varmıg Bir Yokmuş Edwln A.Crosvenor 1905 Türkiye îş Bankası tarafından 26 Ekim26 Kasım 2000 tarihleri arasında Tarih Vakfı Darphanei Amire binalarında düzenlenen "Bak Bir Varmış Bir YokmuşNational Geographic Fotoğraflarıyla împaratorluk'tan Cumhuriyet'e îstanbul" sergisinin kataloğu yayımlandı. Kataiogdan "sunu" bölümünü aktarıyoruz sizlere. Ey köhne Bizans, ey koca fertuti müsahhir, ey bin kocadan artakalan bîveı bâkir, hüsnünde henüz tâzeliğin sihri hüveydâ, hâlâ titrer üstüne enzârı temâşâ. Tevfik Fikret, geçen yüzyılın başında, "Doğu'nun Kraliçesi" lstanbul'a böyle sesleniyordu unutulmaz "Sis" şiirinde... îstanbul, baktıkça üzerine titrenen buyüleyici bir güzel, bin koca eskittiği halde hâlâ bakir, hâlâ taptaze bir genç kızdır şairin gözünde... Yeryüzünde, îstanbul kadar değişken, Îstanbul kadar çokkimlikli bir kent daha bulmak zor. Tarih boyunca nice söylenceye hayat vermiş, sayısız sanat yapıtına esin oluşturmuş göz kamaştıncı Îstanbul, "Doğu'nun Kraliçesi" olarak anılışından bugüne, kendine özgü dinamiklerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan farklı çehreleriyle, yeryüzünün benzersiz kentlerinden biri olmayı sürdürüyor. Istanbul'un tarih ıçinde, "Bütün Kentlerin Anası" unvanını elde etmesi boşuna değil. Bir koloni olarak kurulduğu 10 658'den İS 2000'e uzanan yaşamında, neredeyse on bir yüzyıl Hıristiyan dünyasının en saygın başkenti olarak kalmış; 1453 ten başlayarak/.yalnızca Osmanlı Imparatorlu&u'nun değil Islam dünyasının da en önemli başkentine dönüşmug. Beş yüz yıla yakın bir zaman sonra, Osmanlı Devleti'nin külleri arasından doğan Türkiye Cumhuriyeti'nin en büyük ve çağdaş kenti olmuş. Dinler, uluslar, kültürler mozaiği üzerinde yükselen Îstanbul, bugün Türkiye'nin sanayi, ticaret ve kültür hayatının odağı; dönüşüm dinamiklerinin kristallestiği bir merkez. Bak Bir Varmış Bir Yokmus; National Geographic Fotoğraflanyla împaratorluk'tan Cumhuriyet'e Îstanbul sergisi ve bu sergi dolayısıyla hazırlanan elinizdeki kitap, Türkiye'nin dönüşüm sürecini, değişen yaşam kültürünü îstanbül'un aynasından yansıtıyor. Bu sergi, aslında, köklü bir dönüşümün sergisi. Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişimizdeki başrolü üstlenen, finans, ekonomi ve kültür yaşamımızın başkenti îstanbul'a taşınarak kendi tarihinde yeni bir dönüşümü başlatan Türkiye lş Bankası ile yüz yılı aşkın bir süredir dünyanın dönüşümüne tanıklık etmiş olan Nationaf Geographic'i, Osmanlı döneminde ekonominin finans merkezi olan, günümüzde ise 18. yüzyıla özgü mimarisiyle anıtsal bir tarihî mekân oluşturan Darphanei Amire'de buluşturuyor. National Geographic'b, Osmanlı Devleti'nin son döneminden Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk elli yılına uzanan bir zaman diliminde, Istanbul'u insanları, yapılan, sokakları ve anıtlarıyla görüntüleyen fotoğrafları, yirmi altı yüzyıldır kesintisiz bir yaşam süren bir kentin tarıhındeki en hızlı ve en köklü değişimlerden kesitler sunuyor. Bu çalışma ilk olarak ikı yıl once Arit Aşçı'nın, National Geographic arşıv lerinde bulunan Türkiye rotoğraflarını değerlendırme fikrıyle gündeme geldı Söz konusu bu fikir önce yoğun bir araştırma ve içerik belirleme çalışmasryla bir sergi ve kitap projesıne dönüştürüldü, ardından çok değerli bir kadronun tıtız emegiyle ikı yıllık bir süreçte hayata geçırildı. îstanbul ile Wasnington arasında geli^en bu sürece projeye en başından itıbaren ıçtenlikle destek veren ve kurumun lüm olanaklarını seferber eden National Geographic dergisinin Uluslararası Yaymlar Departmanı Başkanı Edward Reno Jr. ile heyecanımızı paylaşan National Geographic Image Collectıon departmanının büyük katkıları oldu. Sergi ve kitabın, 20. yüzyılın en büyük toplumsal dönüşüm projelerinden biri olan cumhuriyetimizin 77. yıldönümünde, tarihe bir kez daha dönüp bakmak ve toplumsal belleğimizi bir dış göz yardımıyla tazelemek için güzel bir fırsat olmasını umuyor, projeye emeği geçen herkese en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.B Martlmer Fox 1915 VVlnfleld Parks 1975 SAYFA 10 Reza 1993 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 563