Katalog

Kapak konusunun devamı. bilir, politikayla uğraşabilir, hizmetçi kızlarla cilveleşebuir ya da isterse mineroloji kitapları okuyabilir" demişti o zaman bana. Siz de bu yöntemi mi uyguluyorsunuz? Ben sabahlan erken kalkanm ve öğleye kadar yazabildijSim kadar yazarım. Kalvinci, püriten bi r kusurum var. Amerika Birleşik Devletleri'nde, görevini ycrine getirmemeyi büyük günan sayan KOyıı Protestanlar arasında yetişcn bir Meksikalıyım. însan hcr gün çalışmazsa cehennemc gider! Ben niçbir şey yapmadan bir palmiyenin altında bır namağa uzanıp yatamam örneğin. Görevimi yerinc getirmem gerek, yazmalıyım. Bunun için her gün sabah sabah yedi ile bir arası yazarım ve ancak böyle Protestan bilincimle barışık yaşayabilirim. Siz yazarlığt diğer uğraslarıntzla böyle mi bağdaştırıyorsunuz? Örneğin, memuriyet yaptınız, elçiliklerde bulundunuz,profesörlük yapıyorsunuz.. Evet, zamanla daha da olgunlaşan bu disiplin sayesinde. Însan gençken enerjisi bol oluyor, ama yeterli teknik bilgiye sahip değil. Yaşlanmaya başlayınca enerjisi azalsa da işin tekniğini daha iyi bildiği için daha verimli olabiliyor. Şimdi yazmaya oturmadan bol bol kafamda yazıyorum. Gençken karşımdaki beyaz sayFayla çok cebelleşirdim, boş yere enerji harcardım. Artık yürürken kafamda yazmayı biliyorum. Masanın başına geçince aşağı yukarı ne yazacağımı biliyorum. Neredc yaşıyortunuz? Gcçcn yıl, bütün yıl boyunca tngiltere'deydim. Şimdi üç yıl için Harvard'a gideceğim. Meksika'yı yazmak için ülkenizden uzak obnanız mı gerekiyor? Bcnim için, evct. Ansal sağlığım için bunun kaçınılmaz olduğunu söyleyebilirim. tnsanların hırs ve özkıyım kapasiteleri öyle yüksek ki. Ben çok kez Meksika'ya kimseyc haber vermeden gidiyorunı. Sevdiğim yerlerde dolaşıyorum, tanınmamış, tanımadıfiım insanlarla birlikte oluyorum.onlarıa sohbet ediyorum. Insanlardan uzakta yaşadıklarımı yazına geçiriyorum. Ülkeye uzaktan bakmam gerek. Bazılan, örneğin Rulfo gibi, yazmak için olayların içinde olması, onlan yaşaması gerek. Bcnim için öyle değil. Benim Meksika'ya bakışım biraz Gogol'ün Rusya'ya bakışını andırıyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde hulunmanızın size ne gıbı bir katkıst oluyor? Orada yaşamayı sevdiğimi söyleyemem. Benim gezici bir yaptm var. Bu her yazar için geçerli olmasa da roman için ner zaman geçerli. Roman gezginci bir yazı türü. Don Quijote bunun en iyi göstergesi. Ben gezmeyi, devinim içinde olmayı severim. Sizin ABD ile sorunlannız oldu. 1963 ve 1969'da size gtriş vizesi vermcdiler. Şimdi de ABD'nin politikalarını, özellikle de dts polilikalannı elestiriyorsunuz. Evet, evct! Amerika Birleşik Devletleri'nde o kadar beğenmediğim şey var ki, orada olup, onların arenalarında Amcrikalılarla çekişmekten, düşündüklerimi söylemckten hoşlanıyorum. Ben Londra gibi bir kentte çok daha sakin yaşıyorum, çünkü tngiliz olmanın dczavantajlarından uzak, kentin iyi yönlerinden yararlanabiliyorum. .Sonra Londra bilgi ve habcr açısından çok zengin bir kent, ayrıca aydın ve yazarların uğraşlarına saygılı ve açık. Rahat bir çalışma ortamr kısacası, ama orada da gerginlik ve kızgınlığın dürtüsü olmuyor. Roman yaz mak için bir şeylcre kızınak gerek. Kuzey Amerika aydınlanyla ne türbir ilıskınız var? İyi bir ilişki. Dünyanın birçok ülkesinde asıl bilge olan halktır, ama bu Kuzey Amerika için geçerli değil. Ora halSAYFA 4 • Carlos Fuentes kı korkunç! Tam Oliver North'un betimlediöi gibi: Kızılderilüerin saldırısından korunmak için "covered wagon"larında yumurta ve fasulye pişiren öncüler hâlâ. Mutfag'ı olmayan, zenci müziğinden başka bir müzik bilmeyen bir halk. Yazarlarının dili olmasa nepsi de Marlon Brando'nun Ihtiras Tramvayı'nda konuştuğu gibi konusurlardı. Hepsi de "Hımmm, hımnım, nımmm" deyip dururlardı, öyle değil mi? Bugün Amerikalıların sorunu Reagan ve çevresindekilerin popülist politikalarının harcadığı eliti yeniden toparlamak. Dünyaları yerle bir olan tüm o Kaliforniyalıları bir araya getirmek. Amerika'nın yazını, sanatı, kültürü vahşi Batıyı fethetmek üzerine yoğunlaşmıştı. Batı'yıelegeçirdiler, sonra ne olacak? Ya dünyayı rethetmeye kalkacaklar ya da Washington'a dönecekler. tki seçenek var. Şimdi dış politikalarını yeniden düzenleyecekler ve "establishment"ı ycnileyerek yeni bir iç politika oluşturacaklar. Doğmamij Kristof'ta Meksika'mn gelecegHnin çok karamsar bir portresini çi ziyoriunuz: Köktenci Bir Guadalupe yanIthğı, birkaç Meksika eyaletinin Kuzey V katdmauyıa Meksamerika'nın doğusu... Bu bır gerçepn saptanması mt? Kesinlikle hayır. Yalnızca yazınsal ve politik bir sav. Bazı ülkelerin dış borçlarını ödememek için başkaldırdıkları görüliiyor. Orncğin, Bolivya. Bu tiir diretmeler neden petrol bölgclcrinde de olmasın. Meksıka'da bu yönde görüşler Kutsal Bölge'den Doğmamış Kristof'a § Meksika'ya uzaktan bakmak var. Ben bu tür gelişmcleri abartarak bir karabasan gibi gösteriyorum. Topraklarının yarısı çalınmış bir ülkede olabilecek şeyler bunlar. Ama Meksika'nın güçlü bir ülke olduğuna inanıyorum. Meksika, Meksikalıların sandıklarından çok daha güçlü bir ülke, çok çeşitlilik gösteren, enç nüfusa sahip bir ülke. Bir Meksika emokrasisi örneğin, Kuzey Amerika modeli değil, olası. Ufukta olumlu işaretler görünüyor, ama Meksikalıların bir sorunu var. En ufak bir başarıda kendimizi gereğinden fazla kutluyoruz. Başımızdan öyle kötü olaylar geçti ki, ta uzakta en ufak bir ışık zerresi görsek sokaklara dökülüp bağınp çağırmaya başlıyoruz ve fırsatları harcıyoruz. Andre Brcton'u hayran bırakan, Amerikan Baroğunun o en seçkin örncği Tonancincla yerlileri son dcrece çorak, verimsiz topraklarda bütün bir yıl boyunca dinlenmeden çalışırlar, sonra da tüm kazançlarını kendi yerli tanrılarının ve Hıristiyan tanrının anası için yaptıkları kutlamalarda bir günde harcarlar. Biz de aynı seyi petrol bulduğumuzda yapıyoruz. Meksika'ya altı yılda yüz yetmiş yıllık bağımsızlığı süresince kazandığı dövizden çok daha fazla döviz girdi. Nerede şimdi bu paralar? Meksika öyle bir ülke ki hiçbir zaman mutluluktan başının dönmesine izin vermemeli. Özeleştiri ve bilgeliklc kemcrlerimizi sıkmayı öğrenmeliyiz. Tabii bu da kendimizi mutluluk sözü verilmiş Kuzey Amerikalılarla karşılaştıracak olursak mutsuz olmak demek. Biz Mek sikalılar biliyoruz ki bize zırnık vaat edilmedi. Gösterişe kaçacak olursak hiçbir kazancımız olmaz. Siz bindokuzyü'zotuzlarda demokrasılerine verdiğj destekten dolayı hpanyolların kendistne çok )ey borçîu oîduklan Başkan Cârdenas'tn politik mırasına sahip çtktığınızı kamuoyuna duyurdunuz... Evet, ama biz, Meksikalılar o yıllarda ülkemize gelen tspanyollara, onların Cardenas'a olan borçlarından belki de çok daha fazla şey borçluyuz. Ama bu ıtnanlar Mcksıka'ya Cardenas'm kararlılıg'ı sayesinde gelebildiler. Cardenas'm miraunı yeniden yasatmak isteyen politik akım hakktnda ne düsünüyorsunuz? Meksika'da politik yaşamı yenilemek için atılacak her adım bence çok önemli ve bu görev sivil topluma düşüyor. Ispanyollar bunu çok iyi anlamışlardı. tspanya'da demokrasiye geçişin kolay olması, bir anlamda, Frankizmin politik kurumlarının Ispanyol toplumunun kültürel, ekonomik ve sosyal yapısını artık karşılayamayışındandır. Frankizm Hitlerizmin tersine kültürü kendi tarafına çekcmedi. Devrimin daha ilk günlerinden başlayarak Meksika'mn, Obregon'dan günümüze kadar, tüm hükümetleri, dunyadaki gelişmelere uzak kalarak, ülke halkını okula gönderdi. Devletin yarattığı ve eğittiği, Kendilcrine öğretilenlere harfi harfine inanan, liberal, devrim yanlısı ve demokrat bir orta sınıf Meksikalı kitlesinin.olusmuş olması kimseyi şaşırtmamalı. Üstelik bu geniş kitle kendilerine öğretilenleri uygulamaya koyacak yeteneğe de sahip olduklannı söylüyor. Politikayı istediği gibi yönlendirmeyc alışık olan, devlet başkanmı, milletvekillerini, senatörler kendi seçen, "PRI ya da KAOS" diyen parti örgütü kcndine meydan okunmasına yabancı. Bu nedenle de PRI hiçbir karşı çıkışa ılımlı yanıt veremiyor, pazarlık kapasitesi yok. 1%8'dc Tletelco'da olduğu gibi. Bu bağlamda bugünkü durumda PRl'nin takınacağı tavır, ki bu tavır sayesinde yetmiş yıldan beri devlet erkini ellerinde tutuyorlar, Meksikalıları siddetesürükleyecektir. Işteben romanlarımda bunu dışavurmaya çalışıyorum. Söylediklerim önbiliden çok bir tür dışavurum. Cardenas'm mira» Yaşanamaz bfr kent Elestırmen Cîeorgina CJarcîa Gutierrez sizin yapıtlarmtzda Mexico City'nin gelisiminin izlenebileceğini söylüyor. tx ca Ci/uentes 'in kent bilincinı simgelediği Kutsal Bölge'den (195S), dört öyküden oluşan Yanık Sular'a (1981) kadar bütün yapıllarmızdan insan artık kentin gencl bir deierlendirtnesini yapmanm olanaksız oldug'u sonucuna vartyor. Gerçekten siz de böyle mi düsünüyorsunuz? Evet. Bugüne kadarki gelişmeler çok acıklı. Meksiko yaşanamaz bir kent oldu. Bir insan ömrü kadar kısa bir zaman diliminde bir kentin nüfusunun bir milyondan on sekiz milyona geçmesi olacak şey değil. Korkunç bir şey bu. Bu canavarca büyüme karşısında politik kararlılık gerek. Ama bu kararlıuğı gösteremedik. Kenti boğuyoruz. Ne için? Ekonomik gelişme adına mı? Kişisel kazanç adına mı? Ülkede Başka gelişim merkezleri üretilmeli. Bu bir anlamda kendiliğinden gerçekleşiyor. Monterey, Torreon, Ciudad Juarez, Tijuana, Guadalajara gibi kcntler de büyüyor. Bu kentlerde Mexico (^ity'den bağımsız bir kültürel yaşam doğuyor. Bölgeselleşme yeni bir olgu olarak kendini kabul cttiriyor ve bu devletin dışında gerçekleşiyor. Devletin payı olmadan. Sanırım yapıtlartnızda da benzer bir •elişme var. Alimıslara kadar Federıa obles, Artemıo Cruz, Claudia Nervo var dı. Devrimle yasama girmiş, enerjisını devrimden alan kışilikter Bu tür kahramanlar daha sonra yok oldular. Ne oldu * CUMHURİYET KİTAP SAYI 494 Fuentes. kitaplannı büyük bir özenie hazırlıvor Kutsal Bölge'yi yazarken yazdıklarını kavgalarda, camurlarda, Caribaldi Meydanı ve birçok kafede gecen uykusuz gecelerde bire bir yaşadı