Katalog

A 6 U 8 T 0 8 1 9 9 8 • Vecihi Timuroğlu, Behçet Aysan'ın şiirini inceliyor G.sayfada • Fethi Naci'nin anı kitabını, Gürsel Aytaç, Muzaffer Buyrukçu ve Adnan Binyazartanıttı 9.sayfada U Gültekin Emre'den, Gülseli Inal'ın şiir kltaplan üzerine biryazı 14.say/ada • Ahmet Ümit, Mehmet Taş'ın 'Avrupa'da Irkçılık'ını tanrtıyor lS.sayfada Cumhuriyet P A A 8 I Z E K Carlos Fuentes Kutsal Bölge'den Doğmamış Kristof'a KITAP Eserlerinden birçoğu Türkçe'ye de kazandırılan Carlos Fuentes yalnız Meksika edebiyatının değil, çağdaş Latin Amerika edebiyatının da önde gelen yazarfarındandır. Başkaldıran insanların tükenişlerini ve yenifmişliklerini, Meksika'daki yaşamı, Latin Amerika ve Avrupa arasındaki kültürel bağları yansıtan roman ve öyküleriyle Meksika edebiyatının sınırlarını aşmış, uluslararası bir ün kazanmıştır. Kimi eleştirmenler tarafından Fuentes'i "önemli" yazar olmaktan "büyük" yazar olmaya çıkardığı söylenen iki başyapıtından biri olan Doğmamış Kristor geçen günlerde Ayrıntı Yayınları tarafından sessiz sedasız yayımlandı. Aynı yayınevi yazarın daha önce Kutsal Bölge romanını da yayımlamıştı. Aşağıda Fuentes'le yapılmış kapsamlı bir söyleşiyi sunuyoruz. Yazar Doğmamış Kristor tan, Kutsal Bölge'den, edebiyat ve politikadan söz ediyor.... JOSE MARIA MARCO Çi ız öteden beri hep yazmayı ister miydiniz? \ Evet. Son kitabımı okursanız insanın daha ana *^ karnında yazmaya başlayabileceğini eörürsünüz. Laurencc Stern uc böyle olduğunu biliyordu. Yazarlılc yaşamım kurşun kalemle hazırladığım bir resinıii habcr dergisiyle başladı. Dergiyi Washington'da oturduöumuz apartman sakinlerine dağıtıyordum. Ycdi yaşımdaydım. îlk öykülerim Şili'dc, Instituto Nacional'in biiltenin de yayımlandı. Pepe DonosoRoberto Toretti ve benim yazılanm aynı zamanda yayımlanıyordu bu bültende. tlk romanımı Roberto Toretti ile birlikte yazmaya başladım, 1943 yılında. Toretti bilim felsefesi profesörü, Kant ve Einstein üzerine birçok kitap yazdı, şimdi Porto Rico'da öğretim görevlisi. Romanda geçen olaylar Marsilya'da baijlayan karmaşık bir yılan hikâyesi, çünkii o zamanlar her ikimiz de iflah etmez Dumas okuruyduk. Tabii bir öykü If Şatosu'nda geçmiyorsa ve içinde bir F.dmond Dantes tiplemesi yoksa beş para etmezdi bizim için. Haiti'de, Avrupalı çılgın karısını (Jane EyreJean Rhys karışımı, ya da Joan Fontaın'imsi bir kadın kahraman, çünkü ev Rebecca'da olduğu gibı yanıyor sonunda) tavan arasına kapatan bir siyah toprak sahibinin malikânesinde son buluyordıı. Rizim ıçin en büyük sorun kahramatılan konu^turmaktı. CUMHURİYET K İ T A P SAYI 494 Romanı Ispanyolca yazıyorduk ama hangi îspanyolcayı kullanmalıydık? Şili Ispanyolcası mı? Meksika îspanyolcası mı? Sonunda karar verdik: Kahramanlar Endülüs şivesiyle konuşacaldardı. Neden Endülüs? Bilmiyorum, belki de Güney Amerika'ya ilk gelenler Endülüs'ten geldikleri için. Bu romanı yalnızca bir kişinin okudugunu anımsıyorum. Siquieros'un adı Troçki'nin öldürülmesine kanşmıştı. Şili hükümeti bir jest olarak ona sığınma hakkı vermişti. O aralar dcpremde büyük zarar gören Chillan'daki Escuela de Mexico'nun duvarlarına konusunu devrimden alan duvar resimlcri yapıyordu ve babamın ticaret ataşesi olarak çalıştığı Meksika Büyükelçiliği'ne gelir giderdi. YemeKİerden sonra çardakta otururken "Siquieros, şimdi size romanımıokuyacagım" derdim. On üç on uört yaşlarındaydım. Zavallı adamcağızın dinlemekten başka çaresi kalmazdı, ben okurken yorulur, uyuya kalırdı. Ilk yazarlık deneyimlerim pek de parlak sayılmaz. Bir kereundeyazma dısiplınini Alfonso Reyes'len öfcrendigınizı yazmıştınız. Nedırbu dtupltnın ozellık len Bir süre Cuevernavaca'da Reyes'le aynı evde kalıyordum. Reyes o sıralar Goethe ve Homero üzerine çalışmalar yapıyordu. Dağınıklıöımı çok eleştirir, Stendhal'i okumamışolmama çokkızardı. "Insan Goethe'yi örnek almalı derdi. Günboyu yazdıöını görmemiştim. Bol bol yürüyüşler yapardık, yolda karşılaştığımız kızlara iltifatlar yağaırırdı. Öğleden sonra sinemaya giderdik. Reyes'e göre yirminci yüzyılın destanı sinema idi. "Bütün filmler güzeldir, Icötü film olmaz" derdi. Yani her türlü filmi seyrederdik. Akşam yemeklerini beraber yerdik ve sonra ben akşam eglencesine gidcrdim, o da... O ne yapardı bilmiyorum ama ben onu hiç çalışırken görmeuim. Bir gece eve beşe doğru dondüm. Içcri girince sesler duydum. Reyes'in odasında ışık vardı ve çalışıyordu. Kahvaltı saatinc kadar o günün işini bitiriyordu. Anladım ki Reyes, Grimm'in öyküsündeki çalıskan ayakkabıcı gibi birisi. "Bu dersi Goethe'den aldım. tnsan sabah saat beşte kalkıp yedisekize kadar çalışmalı, yani günün kaymağını yemeli, ondan sonra Weimer'ın sarayına gideDevamı 4. sayfada.