Katalog

Sefa Kaplan'dan "Seferberlik Şiirleri" Şiirin manvetik alanında... "Seferberlik Şiirleri" adını taşiyan kitap ozan Sefa Kaplan'ın üçüncü şiir kitabı. Sefa Kaplan sesin ve ritmin şiirini yaratmiş kendi gökkuşağında. Hem iç ses dengesi, hem kıtaların son dizelerindeki ses benzeşmesi ve düzenin ahcngine uygun sözcük seçimleri ustalıkla yapılmış şiirlerde. Şiirler, okuyanı hemen çekiyor manyetik alanına. kül etmiştir onu. Kimileri o gülıssız ge milere binip gitmiştir. Artık insan sahipsiz bir adadır, tevekküle boyun eğer. aynasında gezinen ırmaklara bakıp ağlardı diyeceğim, utanmasam kirpiğimde açan kar karanfilleri kadardı, yorgun ve mütevekkil (Tevekkül s. 48) Yozlaşmanın bir göstergesidir "tufeylî". Yolsuzlukların, kabalıkların, çirkinlik vc bayağılıklann at oynattığı bir zaman diliminde yaşam. bileklerimi yıkıp geçerken imbat tenhâ bir tufeylinin nırkasına değiyor hayat (Tufeylî s. 55) Yalnız bir ırmak gibi akar "alaturka bir kız", sonunda kendini uçurumun karan hğına sürükler; çünkü sevdikçe yürek daralır. Bellidir ki: acıdır anayurdu aşkın bir firâr kadar hırçın (Harita s. 58) Sefa Kaplan'ın kitabı bcni, yeni renk vc sesleriyle şiirin manyetik alanına aldı uzun bir zaman. Her okuyanı da bu alana çekeceğini sanıyorum.B Seferberlik Şiirleri/ Sefa Kaplan/ Anad o l u S a n a t Yaytnları/ Istanbul, / 9 4 M. GUNER DEMİRAY cfcrbcrlik Şiirleri" adını taşiyan kıtap, ozan Sefa Kaplan'ın üçüncü şiir kitabı. Sanatçı "însan Bir Yalnızlıktır" şiir kitabıyla da 1990 Behçet Necatigil şiir ödüliinü almış. Siz "seferberlik" sözcüğüne bakıp da savaşa çağrı, savaşa hazırlık ya da yolculuğa cıkış şiirleri sanmayın kitaptaki şiirleri. Ozde bu şiirlerle "ömrümüzü scyrelten aşkın çatı katlarına", "gelincik sandığımız ölü çocuk tarlalarına", "insan diye bilinen sahipsiz adalara" setcr eyliyorıız. Şisli, bulanık; ama çağrışım yüklü sözcüklerle örülü şiirlerde çoğu kez anlam ikincil konııma düşüyor. Anlama girmeden, hoslanmak, duymak gibi tadlara varıyoruz ilkin. Bir yerlerimizde bilinçdışı şimşeklenmeler oluyor. Anlamadan sevmek gibi bir ezgi havusınu giriyorıız Bazı şiirler yineleme tckniği kullanılarak yapılanmış. Özellilde "Elest s. 15", "Yol s. 43" Daşlığı taşiyan şiirlcrde bu biçimı belirgin ofarak görüyoruz. Tüm şiirlerde zengin uyaklara, ses düzenlerine ve müzikal dizeme (ritmc) ağırlık verilmiş. Bir bakıma Sefa Kaplan sesin ve ritmin şiirini yaratmıştır kendi gökkuşağında. Hem iç ses dengesi, hem kıtaların son dizelerindeki ses benzeşmesi ve düzenin ahengine uygun sözcük seçimleri ustalıkla yapılmıştır. Bu söylediklerime "Cinâyet" şiirinin şu iki bağlamı (bent, kıta) iyi bir örnektir: SAYFA 14 bu da bilinmeyecek, varsın bilinmcsin, siz, aynalan orta şark gülüşleriyle süsleyen cinâyetlerden şaşmayın r I rine koymuştur. Çok kullandığı sözcüklere hcr şıirinde başka bir anlam kılıfı giydirmıştır. Bırçok şıirinde şu sözcüklere rastlamak olanaklı: "ayna, cinâyet, menekşc, gül, aşk, tabııt, metropol, kadın, coğrofya, cinnet, hüzün, hücre, firâr, nil, kiraz v.b...." Ozanın şiirlerinde çoklayın Doğu mitolojisindcn, OsmanlıIslâm kültüründcn yansıyan sözcükleri de görmekteyiz. "elest, nihâvent Ahmet Haşim'i çağrıştıran acem bahçesi, seccade, destân, teşrin yapraklan, minyatür, hasret çınan, mecusî, leylâ, kandil, küheylân, cennet kapıları, derviş, abı hayat, yunus ilahisi v.b..."Sefa Kaplan, Doğu uygarlığından aldıklarıyla söylemini kurgulayıp so yutlayarak çağdaş yorumlar getiriyor. Bu şiirlcrin dünyasma varabilmek için Doğu kültürünün kaynaklarına eğilmeK gerekiyor önce. Sonra şiirsel duyariılıklar ışıyor içimizde. Daha evvel değerli ozan Flilmi Yavuz Doğu'nun gülleriyle donatmıştı bahçelerini. Şimdilerde de 1 lüseyin Fer had, çok sevdiğim Asya kokulu çiçekler üretiyor kendi sanat kişiliği içinde. Bir de Sefa Kaplan! Elbette ki üretucnler başarılı ürünler. BMtnedrî afilarsınız, hüznünüz gül bu kauardır, ne gemi ne yelken, çözük bir dügmenin kuytulannda ışıldayan ten, vursa da sizi dibe linıana yanaşmayın (s. 11) Yine şiirlerde dize kırmasını sık sık görüyoruz. Çok zaman birinci satırdaki di ze, ıkinci satırın ortasında tamamlamyor, bazan uzuyor tüm bir bcndı (bağİam) tu tuyor ve böylecc anlam tamamlanıyor. Dize kırmalanndaki anlam bütünlüğü virgül imiyle sağlanıyor. Ayrıca bazı şiir lerdc özellikle dizenin son sözcüklerin dc sözcük bölmclcrinc de rastlıyoruz Örneftin: metropol cinnetleri, solgun kadın ların soluklandığı saydam bir ülke gibi yıkıldı yedi yeruen, birden teşrîn yapraklan, sahi, bu kadar mıydınız? (Içbükey s.17) Bilirsiniz, şiir binasının yapıtaşları sözcükierdir. üzan da sözcükleri kalbıırun da eleyerek kendi biçeminin yapısına uy gunlan ycni çağrışımlar yükleyerek yerle Kitaptaki "Elest" şiirine bakalım. Önce nedir elest 5 Mustafa Nihat Özön, Os manlıcaTürkçe Sözlüğü'ndc şöyle açıklıyor bu sözcüğü: "1 Asıl anlamı, Tann'nın Adem Peygamber'i yarattığı zaman sorduğu 'Ben sizin Tanrınız değil miyim?'de olduğu gibi nlumsuz soru şcklidir. 2 Buradan alınarak ruhların ilk yaratıldığı an olarak kullanılmıştır." Şimdi şiirin kapısım açtık, girebiliriz. Du yarlılıklar ve yorum başlaya bılir artık. dünyânız rahme düşmedcn önce de vardım ben, aylar vahşi bir tereddütle batarken lıangi ilkbahardır bilmek isterim, hangi iskenderiye? kör gözleri yoksul uykulan badcrıı kirpikleri çiğdem sizdiniz, alrabesiz bir elif yorgun coğrafyalarda ne dense ürkek vc kınlgan bir karanfil ka dar muhalif! (Elest s. 16) Ylneteme tekniğl Yalnızlıklar vardır ki bu kendi aynasında gezinen ırmaktır. Yaşam sönüktür, da Sefa Kaplan, "Insan Bir Yalnızlıktır $llr kltabıyla 1990 Behçet yanışma yoktur. Metropol Necatigil Sllr Odülünü almıs. CUMHURİYET KİTAP SAYI 280