Katalog

Mayıs 1963 te Morda Koco da Edlp Cansever le (usttei ve 1975 ın nısanında Selahattin Yıldırım ın nlkahında Hilml Yavuz ve Selahattın Yıldırım'la bırlıkte (altta) Hılav 1968 de bır Doğu gezısınde Malabadı Köprusu uzerınde "Kemal Tahir'in Felsefi Düşüncesi ve Devlet Ana" başlıklı yazı, Devlet Ana romanıyla birliktebirçok toplumsal, sıyasal ve ıdeolojik sorunlara da değinmektedir. Dipnotundaki Yahya Kemal'le ilgili açıklamalar da Türk edebiyat ve düşünce tarihini yeniden gözden geçirmeye çağrı niteliği taşımaktadır. Kemal Tahir'le ilgili bölüm edebiyat ve sanatın yanında, felsefe, tarih, siyaset bilimi alanlarını da kapsıyor. Asya tipi üretim tarzı (ATÜT) ve Marx'ın Doğu toplumlarıyla ilgüi görüşleri, türk solunun ve hosyalizminin teorik ve pratik sorunları ele ahnıyor. Selahattin Hilav'ın "Tanpınar Üzerine Notlar" başlıklı yazısı şu ana başlıklardan oluşuyor: Kültürlerin Çatışması ve İtleoloji, Ekonominin ve Üretimin önemi, Batı ile Doğu'nun Temel Farkı, Çatışma ve Aşma, Sınıf Sorunu, Kaçış Sorunu, Bazı Temel Felsefe Sorunları, Roman ve Bazı Teorik Sorunlar. Tanpınar'la ilgili notlarda ara başlık olarak belirtilen konular aslında S. Hilav'ın görüşlerini ortaya koymak için seçtiği başlıklardır. Ûk kez 1973 yılında Yeni Ortam gazetesinde yayımlanan "Tanpınar Üzerinde Notlar" yazısı Ahmet Hamdi Tanpınar'ın edebiyat adamı ve entellektüel kimliğine değişik bir açıdan yaklaşmaktadır. İleri derecedeki estetizmi ve yüksek düzeyi nedeniyle ortalama okuru pek de çekmeyen, Türk toplumunun geçmişine ilgi duyduğu için bir ölçüde sağ kesimin ilgisini çeken ama sol kesimce dışlanan bir edeC U M H U R IY E T K İ T A P S A Y I 2 0 4 1964 yazı nda marmara Adası nda Yılmaz Halkacı ugur ı snkocak, Sadun Aren, Mehmet A bar ve Selahattin Hilav bırlıkte biyatçı, marksist bir yazarın inceleme konusu oldu. S. Hilav, Tanpınar aracılığı ile kendi görüşlerini dile getirirken Tanpınar da bu yazı ile yeni bir boyutkazandı. A. H. Tanpınar'ın Estetizme gömülmüş bir şair, tutucu bir romancı ve yazar olmadığını gördük. Onun kişiliğinde estetik kaygıları olan (bir sanatçıda böyle bır kaygının bulunmaması düşünülemez), yaşadığı toplumun maddi ve manevi sorunlarını ıliklerine kadar yaşayan, belki de altından kalkamayacağı derecedeki sorunları onune koyan, tam anlamıyla modern birinsantanıdık "Tanpınar, kültür yolduğunun, yani sentez eksikliğinin; taklitten doğan zavallılığın özünü yakalamış. Yakın tarihimizin Tanzimat ve' îkinci Meşrutiyet gibi en önemli tarihi olaylarındaki bu eksikliği ve taklitçiliği, kişilerde ete kemiğe bürünmüş olarak, yani romancının gerçek ödevi olan somutlanmaIarla ve ayrıntılarla vererek eleştiriyor." Selahattin Hilav bu değerlendirmenin ardından Tanpınar'ın Huzur romanından bir alıntı yapıyor: "Tevfik Bey küçük bir hüsnüniyetle işe başlayıp küçük zevk düşkünlüğünde çehresini tamamlayan Tanzimattı. Onun rjhatlığı, kayıtsızlığı, çalınmış neşesiy le yaşıyordu. Yaşar Bey daha ziyade İkinci Meşrutiyetti, onun huzursuzlukları iledoluydu.. .Garip idealizmlerı, küçük aşağılık duyguları ve onların yerini, bir dalganın yerini bir başkasının alışı gibi dolduran silkinişleri, hülasa en coşkun heyecanla hiç kımıldamayan imkân bırakmayacak bir yeis arasında gidişgelişleri vardı." "Tanpınar Uzerine Notlar", edebiyat çevrelerinde ve aydınlar arasında yankı yaratmıştı. Aradan yirmi yıl geçti. Yeni kuşaİdarın da bu notlara ilgi duyacağını umarım. Edebiyat Yazıları'nın "Şairler ve Şiır" bölümünde Blaise Cenrars ve Lucretius'tan çevrilmiş kitaplara "Giriş" yazıları, Tristan Tzara, Cahit Irgat ve Can Yücel Üzerıne başlıklı yazılar var. Bölümün en ilgi çekici yazısı bence Can Yücel ile ilgili olanı. Can Yücel'in edebiyatın ve şiirin sınırlarında dolanan şiiri konusunda S. Hilav şu değerlendirmeyi yapıyor: "Kendisinden başkasına göndertneyen imgenin ya da nesne/sözcük'ün kullanılması, (dil simyası), töresel/resmi dil anlayışının çarpıttığı sözsel dünyaya karşı çıkış ve şiirsel yergi, öfke, sevecenlik, lirizm ve bunlara altyapılık eden kapsayıcı bir kültür ve bilgi, her an işleyen bir eleştirel dünya görüşü, siyasal bilinç ve kendini durmadan sorgulayıp deşen bir öznellik, Can'ınşiirinin temel ögeleri." Mizahla hassasiyetin atbaşı gittiği, aşırı derecede zeki ve aynı derecede duyarlı, ustura üstünde gezinen Can Yücel şiiri konusunda yazılmış yetkin bir incelemelCan Yucel'le ilgili yazıda ayrıca Divan şiiri, Batı etkisindeki Türk şiiri ve genel olarak çağdaş şiir konusunda ilginç değerlendirmeler var. Selahattin Hilav, yine aynı yazıda Yahya Kemal, Nâzım I likmet ve Metin Eloğlu'nun şiirlerine de değiniyor. Batı şiiri ile Türk şiiri arasında karşılaştırmalar yapıyor.Edebiyat Yazıları'nın son bölümü denemeler, incelemeler, eleştiriler ve soruşturma cevaplarına ayrılmış. Bu bölümün başlıca yazıları da şunlar: 'YabancılaşmaŞeyleşme' ve' Ayak Bacak Fabrikası,' 'Yeditepe'nin anketine verilen cevaplar', 'Mehmet Seyda ile yapılan konuşma', 'Yevgeni Vinekov'la yapılan konuşma', 'Toplumcu edebiyat', 'Çeviri ödülle'ri konusundaki görüşler', 'Marksçı insan anlayışı ve sosyalist gerçekçilik'. Selahattin Hilav'ın Edebiyat Yazıları, gerek dil gerekse içerik bakımından önemli bir kitap, kolay anlaşılır yeni bir düzyazı dilı ve zengin bir içeriği var.B (1) Edebiyat Yazıları/ Selahattin Hilav/ YapıKredı Yayınları. (2) Felsefe Yazıları/ Selahattin Hilav/ YapıKredı Yayınları. SAYFA 13