Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Gezegenlerin hareketlerinin temel kuralları üzerinde çalışan, Alman gökbilimci. 2. Hattat cilası – Mikropla bulaşan, mikroplu – Giysi kesimi. 3. Milimetrenin kısa yazılışı – Başlangıçta yer alan – Koca – Çelik. 4. Ucu yanık odun – Önertilerinin biri ya da her ikisi kanıtıyla birlikte ileri sürülen tasım. 5. Rusların ilk yapay uydularına verilen ad – Tüyleri yolunmuş olan. 6. ngiliz Savunma Bakanlığı – Yararlıktan, kullanıştan kaldırma. 7. ilginç SORULAR Dünyanın en acı biberi Soru. Dünyadaki en acı biberini kim, nerede yetiştirmiştir? Yanıt: Popular Science, Temmuz 2011 Guinness Rekorlar Kitabı, geçen Şubat ayı itibarı ile dünyanın en acı biberinin, ngiltere’de acı sos üreticisi Nick Woods’un yetiştirdiği ve Infinite Chili adı verilen biber olduğunu duyurdu. Bu biber, Tabasco sosundan 250 misli daha acıydı. Bu duyurudan iki hafta sonra Guinness, Infinity’nin rekorunun yine bir ngiliz biberi tarafından kırıldığını duyurdu. Bu bibere ise “Naga Viper” adı verildi. Derken işler karıştı. Naga Viper’in yaratıcısı Gerald Fowler ( ngiltere’de Chilli Pepper isimli bir şirketin kurucusu), yeni biberi şu anda var olan üç biber çeşidini çapraz dölleme yolu ile birleştirerek ürettiğini açıkladı. Bunlar Naga Morich, Trinidad Scorpion ve Bhut Jolokia (2006 yılında Guinness rekorunu kırdı) isimli biberlerdi. Woods ve Fowler, biberlerinin acılık derecesini ölçtürmek için Warwick Üniversitesi’ndeki bahçe bitkileri yetiştirme/araştırma merkezine gönderdiler. Guinness’in değerlendirmesi buradan alınan sonuçlara dayanıyordu. Warwick’teki laboratuar, Fowler’ın Naga Viper’inin 250 jalapenos’a (Meksika menşeli acı biber; acılık derecesi 2,500 8,000 Scoville acılık birimi arasında değişir) eşit olduğunu açıklaması ile birlikte biber uzmanları ortalığı ayağa kaldırdılar. Bunların başında San Diego’da biber yetiştiriciliği yapan Jim Duffy geliyordu. “Fowler’ın bu kadar kısa bir süre içinde bu kadar özel bir biberi yetiştirmesi imkânsız” diye konuşan Duffy, “Bu bilimsel olarak da olanaksız. Çapraz dölleme yolu ile yeni bir çeşit yaratmak 5 yılı alır. Naga Viper üçyollu bir hibrittir. Bu da 1012 yılı bulur” diyor. Diğer uzmanlar da aynı görüşte; acılık derecesinin ölçülmesinde bağımsız bir yetkilinin Guinness’in yerini alması gerektiğini savunuyorlar. ACILIK DERECES ÖLÇEĞ : SCOVILLE 1912 yılında kimyacı Wilbur Scoville, kimyasal testlerin hiçbirinin insan dilinin yerini tutamayacağını savunuyordu. Scoville, ayrıca öznel bir ölçek de geliştirdi. Buna Scoville Organoleptic Testi adı verildi. Bu test şöyle uygulanır: Alkol tabanlı biber özü, aşamalı olarak şekerli su ile sulandırılır ve acılığı gidinceye kadar tadına bakılır. Bu süreçte gerekli olan su miktarı ölçüm kıstasını oluşturur. Jalapeno biberinde bir birim biberi nötralize etmek için 5.000 birim gerekir; dolayısıyla Jalapeno’nun acılık derecesi 5.000 SHU’dur (Scolville Heat Units). Bugün biberin acılığı laboratuarda ölçülüyor. Bunun için yüksek randımanlı sıvı kromatografiden yararlanılır. Bibere acı tadını veren içindeki kapsaisinoid denilen keskin bileşimdir. Farklı kapsaisinoidlerin farklı oranlarda bulunması, acı hissinin geçici ya da kalıcı olmasını belirler. Bu nedenle bazı acılar ne kadar keskin olursa olsun, çabucak kaybolurken, bazıları dili yakmaya devam eder. Mart ayında, Guinness duyurusundan bir ay sonra bu çekişme iyice derileşti. Bir grup Avustralyalı 1.463.700 SHU değerinde bir biber çeşidi yetiştirdiklerini duyurdular. Bunlara göre yeni çeşit, Infinity ve Naga Viper’den daha acıydı. Şimdi bu biberden yapılmış Scorpion Strike isimli acı biber sosu ticari olarak üretiliyor. 40 yıl boyunca biberin acılık dereceleri üzerinde çalışmalar yapan kimya mühendisi Marlin Bensinger, Scorpion Strike’ın acılık derecesini 1.2 milyon SHU olarak ölçtü. Marlin’e göre Scorpion Strike bugün için dünyanın en acı biberi. Artıuç – Kalayın simgesi – Nazım Hikmet’in soSOLDAN SAĞA yadı – Bağış yapma. 8. Türkiye’nin uçuş kodu – Af1. Buhar makinesini geliştiren, anısına elektrik birika’da bir ağaç – Bir akaryakıt türü. 9. Bir balık rimine adı verilen, skoçyalı mühendis – Ege’de anağı türü – Cüzi, kısmi – Malezya halkına özgü öltik bir bölge. 2. Elektrik direnci birimi – Midenin dürücü bir hastalık. 10. Lokmanruhu – Fransa’ya arkasında bulunan, boşaltıcı kanallarıyla onikiparbağlı Societe adalarının en büyük adası – Briçte mak bağırsağına bağlı, iç ve dış salgıları olan iri bir sanzatu. 11. Kargaşa – Orta – Bir papağan türü. 12. bez – Zihin. 3. Kabaca evet – Avrupa parası – Ray Eski dilde “yüzyıl” – Lityumun simgesi – Aids tesüzerinde işleyen motorlu taşıma aracı. 4. Modern ti – Lahza. 13. Atardamarların orta gömleğinin iç bilimsel çalışmanın temellerini atan Yunanlı bilkısmında oluşan yağlı yozlaşma – 3,14 sayısı – Ergin ve filozof – Hekimlik. 5. Akkan – Rusya’da bir ken. 14. Neşriyat – Ok – Ağız ve burun boşluklaırmak. 6. yi, hoş – Kargaşalık – Baş, kumandan. 7. rıyla gırtlak ve yemek borusu arasındaki boşluk. 15. Genişlik – Ekinlere zararlı bir böcek – “Kendi kenTarla sınırı – Simgeleşmiş köpek adı – Gümüşbadine” anlamı veren bir önek. 8. Bozkır – Yüksek lığı. okul. 9. Meslek – Erbap – Radyumun simgesi. 10. Eşya, hayvan damgası – “Geçme namert köprüsünden, … aparsın su seni” – Yarım serenleri sağa, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 S T E P H E N H A W K sola ya da ortaya çevirmek için bunların ucuna NG 2 S A M U E L M O R S E OR A bağlı bulunan donanım – Alfred Hitchcock filmi. 3 RM P A OD L O T A 11. Boruhattı – Başsağlığı dileme. 12. Arşının se4 A T E H Z E V A T K A S 5 K B A S T E OB A K kizde biri uzunluğundaki ölçü – Nijerya parası – 6 O L A M A Z R E T N A A Tümör. 13. Seçmecilik – Eski bir Anadolu uygar7 A S M O RO T A T F lığı. 14. Bir at hastalığı – Kabuksuz salyangoza ben Hazırlayan: 8 Ç M E A L K L V E T İlker 9 N A M E Y A L O S A L A zeyen ve karada yaşayan sümüklüböcek – Tütün E B R J A H N Mumcuoğlu 10 N 11 A kurutulan sergi. 15. Platinin simgesi – Sularda buA KO V A B R S AM 12 L A N T N E R P L K lunan, ancak mikroskopla görülebilen yaratıklar 13 O M A C A D L L K A topluluğu – Kiloamperin simgesi. 14 H A R A R E A KON T N 15 A L M Y OM K A S A R A d ü ş ü n SORULAR Düzenleyen: Necah Büyükdura LYS sınavında aldıkları puanlarla ilk 500 kişi içinde yer alan ve okul müdürün yapacağı kutlama konuşması için okula çağrılan 14 kişi, bahçede ikişerli 7 sıra halinde sıralanmıştı. Niyazi’nin yanında olan Mehdi, Niyazi’ye “Benim LYS puanım seninkinden düşük olduğu için mi, beni senin soluna koydular?” diye takıldı. Niyazi’nin arkasında olan Bülent, “Benim puanım Niyazi’nin puanından düşük! Onun için mi beni onun arkasına koydular?” diyerek şakalaşmaya katıldı. Niyazi, “Müdürün gelmesini beklerken ben şu bizim 2 x 7’lik sırayı kontrol edeyim,” deyip sıradan çıktı. Biraz sonra gelince, “Hayret, sıralamada gerçekten bir düzen varmış. Birinin sağında olanların puanı solundakinden yüksek, önde olanların puanı arkalarındakinden yüksek.” dedi. Sıradakilerin başında duran matematik öğretmeni, Niyazi’ye “Artık benim sınıfımda olmayacaksın ama ben yine sana bir ev ödevi veriyorum. Bu 2 x 7’lik sıralamadaki düzen bozulmadan kaç farklı şekilde sıralanabilirdiniz?” dedi. NOT: Puanlarına göre şimdiki sıralama (ikişer olarak önden arkaya) 714, 613, 512, 411, 310, 29 ve 18 iken ayni düzende farklı bir sıralama 1314, 1112, 910, 78, 36, 25 ve 14 olabilir. SORU: Niyazi’nin ev ödevinin yanıtı olan sayı kaçtır? N YAZ ’nin LYS PUANI 1265.sayıdaki “Çörekçi Yaylası’nda Havuz” isimli bilmecenin yanıtı: 205.81 metre Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Necah BüyükduraAnkara, Ender Aktulgaİstanbul, Ahmet SaraçoğluDenizli, Ahsen Canatİzmir, Sebahattin BektaşSamsun, Fethi Kutman İstanbul, Aydın BingölAnkara CBT 1267/20 1 Temmuz 2011