Katalog

Osmanlı Bilimi Araştırmaları Osmanlı Bilimi Araştırmaları dergisinin yeni sayısı (Cilt XI, sayı 12, 20092010) , Asuman Baytop Armağanı olarak hazırlandı. Bu nedenle derginin ilk yazıları, botanik tarihi konusundaki çalışmaları ile tanınan, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’nun (ISTE) ve Farmasötik Botanik Anabilim Dalı’nın kurucusu, eczacı Prof. Dr. Sc. Nat., Dr. H. C. Asuman Baytop’a ayrılmıştır. Osmanlı Bilimi Araştırmaları’nın Asuman Baytop Armağanı sayısında yer alan yazılar şunlardır: “Asuman Baytop Armağanı’nı Sunarken”, Prof. Dr. Feza Günergun, s.34. “Asuman Baytop’un Özgeçmişi, Botanik Gezileri, Bitki Koleksiyonu, Kitapları, Yayın Listesi”, Feza Günergun, s.534. “Şehremini Merkez Eczanesi Reçete Kayıt Defteri”, Ekrem Sezik, s.3548. “Osmanlı Saray Eczanesi’nin Teşkilat ve İdaresi (XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında)”, Arzu Terzi, s. 4964. “La Flore de Turquie: Au Sujet de Quelques Traditions, Rites et Croyances”, Michele Nicolas, s.6583. “Gouinia cinsi (Poaceae) ve Dr. FrançoisMarieGabriel Gouin”, Şeref Etker, s.8592. “Bunsen Beki, Spektral Analizin Doğuşu ve Türkiye’de Tanıtılması”, Emre Dölen, s.93118. “Osmanlı’nın İlk Jeoloji Kitabı ve Osmanlı’da Jeolojinin Durumu Hakkında Öğrettikleri”, Celal Şengör, s.119158. “Türkiye’de Diş Hekimliği Eğitim ve Öğretimi (19081933), Ali Baltacıoğluİsmail Hakkı Baltacıoğlu, s.159202. “İstanbul Üniversitesi’nde Eskilerden Bildiklerim, Hatırladıklarım”, Günseli Koptagelİlal, s.203234. “Osmanlı Donanma Gemilerinin İlaç Sandıkları: XIX. Yüzyılın İlk Yarısına Ait Notlar”, Feza Günergun, s.235258. “Osmanlı Eczacılığında Bir Kilometre Taşı: İngiliz Eczanesi”, Halil Tekiner, 259272. “Osmanlı Eczacılığının Gelişme Sürecinde İlaç Hazırlayıp Satan Esnaf ve Sağlıkçılar”, Nuran Yıldırım, s.273283. “Osmanlı İmparatorluğu’nda Afyonun Tarihi”, Afife Mat, s.285290. “Eczacılık Mevzuatımızın Tarihsel Sürecinde Eczane AçmaEczacı Olma Koşulları ve Hekim Eczacı İlişkisi (18521953)”, Nuran YıldırımGürkan Sert, s.291303. “Ormancılık ve Ziraat Okulları için İlmi Nebatat: Mıgırdiç Hekimyan, 1880 ve Apraham Allahverdi (Hüdaverdi), 19111913”, Şeref Etker, s.305319. “Hikmet Birand’ın (19041972) Anadolu Bitkileri Koleksiyonu”, Asuman Baytop, s.321329. “Hüsnü Demiriz (19201999) ve Türkiye Bitkileri Koleksiyonu”, Asuman Baytop, s.331336. “Mektebi Tıbbiyeyi Şahane’nin 1870’li Yılların Başındaki Doğa Tarihi Koleksiyonu”, çeviri: Feza Günergun, s.337344. “M.H. van den Boogert, Aleppo Observed: Ottoman Syria Through the Eyes of Two Scottish Doctors, Alexander and Patrick Russel”, yayın tanıtımı: Şeref Etker, s.345347. Arap ülkeleri: Eğitim dünya ortalamasının gerisinde Muhammed Yahya, UNESCO’nun verilerine dayanarak kaleme aldığı makalesinde, bu ülkelerde eğitimin dünya ortalamasının gerisinde kaldığına işaret ediyor. Bunun nedenlerinin başında yoksulluk, silahlı çatışmalar, yüksek askeri harcamalar, kadın erkek eşitsizliği gibi etmenler geliyor. A rap ülkelerinin pek çoğunda son 10 yıl içinde eğitimde çok büyük ilerlemeler kaydedilmesine karşın, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’nun hazırladığı bir rapora göre, eğitimin kalitesi zayıf; ilköğretim öğrencilerinin pek çoğu mezun olmadan okulu terk ediyor ve okuryazarlığı olmayanların oranı görece olarak yüksek. UNESCO’nun her toplumda, her insana eğitim götürmek amacıyla başlattığı “2015 Herkes için Eğitim” adlı girişim, ne yazık ki bazı bölgelerde başarı sağlayamadı. Oysa Arap ülkelerinin hazırladığı bölgesel raporlar, okula giden çocuk sayısının arttığını, %86 oranında çocuğun okula kaydolduğunu gösteriyor. Bu rakam 1999 yılında %75 dolaylarındaydı. Bu olumlu gelişmeye karşın ilköğretim çağındaki 6 milyon çocuk okula gidemiyor ve bunların çoğu kız. En vahim durum, şgal Altındaki Filistin Toprakları’nda yaşanıyor: lköğretim okullarına kayıtlı öğrenci sayısındaki %21’lik düşüş, çocukların silahlı çatışmalardan nasıl etkilendiğinin somut bir göstergesi. Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Yemen’de 1999 ile 2005 yılları arasında okula kaydolan çocuk sayısında çok büyük bir artış gözlendi. 2008 yılında okula gitmeyen çocuk sayısı yaklaşık bir milyondu ve bu da bölgedeki en yüksek orandı. Okula kaydolan öğrenci sayısındaki artış son birkaç yıldır yavaşlamış olsa bile 2015 yılından önce yükselişe geçmesi bekleniyor. 2008 yılında Arap dünyasında yüksekokula gidenlerin oranı %21 düzeyindeydi. Bu da %26’lık dünya ortalamasının altında kalıyordu. Latin Amerika ve Doğu Asya gibi dünyanın diğer gelişmekte olan ülkelerinde yüksekokul eğitiminin yükselişe geçtiği ve bilgi tabanlı küresel ekonominin işlerlik kazandığı bir dünyada, Arap ülkelerindeki bu durum, çağdaşlaşma yarışında kendileri için büyük bir dezavantaj oluşturuyordu. Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nden astrofizikçi Alaa brahim, “Devlet Üniversitelerinde eğitim o denli düzeysiz ve çarpık ki, kimse mezunlarına iş vermek istemiyor. Öğrenciler bu durumda mezun olduktan sonra ek dersler almak veya internet üzerinden eğitimlerine devam etmek zorunda kalıyor” diyor. UNESCO raporu, Arap ülkelerindeki eğitimin kalitesini de sorguluyor. 2006 yılında gençlerde kitap okuma becerisi konusunda yapılan karşılaştırmalı bir çalışma olan PIRLS’e (Progress in International Reading Literacy StudyUluslar arası Okuma Okuryazarlığı Çalışmasında lerleme) göre, zengin Körfez ülkelerinin de aralarında bulunduğu Arap ülkeleri sıralamada en altlardaydı. Örneğin Fas’ta öğrencilerin çoğu, dört yıllık temel eğitimde okumayazma becerisini kazanamıyor. Fakat eğitimli yetişkin sayısındaki artış, çocuk ölümlerinin son 10 yıl içinde düşüşe geçmesine yol açtı. Doğum kontrolü konusunda bilgilendirilmeleri ve çocuk sayısındaki azalma, annelerin çocuklarını daha iyi beslemesine ve daha bilinçli yetiştirmesine yol açıyor. Orta düzeyde eğitimi olan 6 M LYON ÇOCUK OKULA G DEM YOR! ailelerde çocuk ölümü, eğitim almamış ailelere oranla yarı yarıya azalmış durumda. Bölgede okuryazarlık oranı artmasına karşın, nüfus artışını karşılayacak oranın altında kalıyor. Okuryazarlığı olmayan yetişkinlerin sayısı hala artmaya devam ediyor. Bu sayı 2008 yılında 60 milyondu ve bunların 18 milyonu Mısır’da yaşıyor. Kadınlar pek çok ülkede eğitim olanaklarından erkeklere oranla daha az yararlanıyor. Yemen, Libya, Ürdün ve stila Altındaki Filistin Toprakları’nda 70 milyon kadının okuması yazması yok. Bahreyn, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Katar ÜN VERSETELERDE EĞ T M ve birleşik Arap Emirlikleri ve şgal Altındaki Filistin Toprakları’nda okuryazarlık oranı %90’ın üzerinde. S LAHLI ÇATIŞMALAR Arap dünyasının büyük bir kısmı silahlı çalışmalara sahne olmuş veya olmakta. Bu durum eğitimi derinden etkiliyor. Askeri harcamalar bazı durumlarda eğitim harcamalarında kısıntı yapılmasını gerekli kılıyor. Geniş bir öğrenci kesimi, fiziksel ve psikolojik sakatlıklarına bağlı olarak eğitimlerini kalıcı olarak yarıda kesmek zorunda kalıyor. UNICEF raporu, Gazze için geçerli olan verilerden yola çıkarak, bu çatışmaların yol açtığı travma sonrası stres bozukluğunun öğrenme sürecini olumsuz yönde etkilediğini belirtiyor. Aralık 2008’daki Gazze Savaşı’nda 262 okul hasar görmüş, 18’i de yıkılmıştı. Yemen’de 2009 ve 2010’daki hükümet güçleri ile isyancılar arasındaki silahlı çatışmalarda 700 okul beş ay kapalı kalmak zorunda bırakılmıştı. 1990’lü yıllarda eğitimde bölgenin lideri olan Irak bir diğer örnek. Körfez Savaşı’nın akabinde ABD işgali ve ekonomik yaptırımlara bağlı olarak eğitim büyük zarar gördü ve ülke eğitimde diğer ülkelerin gerisinde kaldı. ÇOCUK ÖLÜMLER NDE AZALMA Türkçesi: Reyhan Oksay www.nature.com/nmiddleeast/2011/110302/full/nmidd leeast...26/.../1.html CBT 1266 / 15 24 Haziran 2011