Katalog

Yeşil çatılara rağbet artıyor Kentlerde çeşitli çevresel sorunların üstesinden gelinmesi amacıyla “yeşil” çatıların kullanımı dünya çapında teşvik ediliyor. Bu tür bitkiler yaz aylarında çatının daha serin kalmasına, buna bağlı olarak da kapalı alanlarda klima harcamalarının ve doruk noktaya ulaşan enerji tüketiminin azalmasına büyük ölçüde katkıda bulunuyor. Yeşil çatılar genelde beş katmandan oluşuyor. Kök korkuluğu köklerin yapıya yayılmasını önlüyor. Koruyucu örtü delinmeleri önlüyor. Drenaj katmanı yağmur sularının belli bir çevreye sızmasına, ancak yine de toprağın kurak dönemlerde nemli kalmasına olanak tanıyor. Ahşap ya da beton bordür Bitkilerin gelişme ortamı A vrupa’da on yılı aşkın bir süredir kullanılan yeşil çatılar her geçen gün daha da yaygınlık kazanıyor. Tokyo’da yasalar artık orta ve büyük çaplı yeni yapılarda çatının en az %20’sinin ekili olmasını gerektiriyor. ABD’de Chicago bu uygulamanın öncüsü. Çatı yerleştirmelerinin çoğu yeni yapılara uygulanmakla birlikte, eski yapılar da bu yöntemle yenileniyor. Her iki durumda da çatının tümünde ya da bir bölümünde farklı katmanlar oluşturuluyor. Seyrek (ekstansif) çatılar adıyla bilinen çatıların ara kesitleri, yaklaşık beş santimlik toprak benzeri gelişen malzeme dahil, oldukça ince; doygun durumda ve ingin bitkileri desteklediklerinde ağırlıkları metrekare başına yaklaşık 11 kilo kadar. Yoğun (entansif) çatıların kalınlık ve ağırlıkları ise daha fazla, yapım ve bakımları daha pahalı. Ancak bunlar çiçek tarhları, çalılık ve ağaçları rahatlıkla barındırabiliyorlar. Dünyanın en büyük yeşil çatı üreticilerinden biri olan ABD’deki ZinCo şirketinin başkan yardımcısı Jeff Stillman, “Ekilen bitkiler daha yoğun bakım gerektiren bitkiler olduğunda çatı katmanları da daha sağlam oluyor ve buna bağlı olarak drenaj ve havalandırma özellikleri de artıyor,” diyor. Benzer katmanları içeren birkaç metrekarelik prefabrik modüller de tıpkı bir yapbozun parçaları gibi biraraya getirilebiliyor. Söz konusu yöntemin uygulanması çok daha kolay olmakla birlikte, hem maliyeti daha yüksek oluyor hem de ek yerlerinin oluşmasına yol açıyor. Bu yöntemlerin tümünün uygulanmasında karşıla Çakıl Filtreleme katmanı Drenaj katmanı Dren Koruyucu örtü Aşağı püskürtme Kök korkuluğu Filtreleme katmanı drenaj katmanının küçük parçacıklarla tıkanmasını önlüyor. Bitkilerin gelişip büyüdükleri katman ise yapay yöntemlerle elde edilen toprak dışında bir malzemeden oluşuyor ve üstteki bitkilerin beslenmesini sağlıyor. Büyük bitkilere destek veren yoğun tasarımlarda kimi katmanlar daha küçük bitkilere uygun seyrek tasarımlardakinden daha kalın olur şılan en önemli engel maliyet. Özellikle eski çatılar olmak üzere, kimi çatılar ağırlığı kaldırabilecek güçte olmayabilir. Standart sigorta poliçelerinde çevreci yeşil çatılar “su birikintisi” nedeniyle zarara yol açabilen yapılar olarak değerlendirilebilirler. Sigorta bu durum giderilmediği sürece doğacak zararın sorumluluğunu üstlenmeyebilir. Seyrek çatılar genelde çok az bir ba kım gerektiriyor ve arada bir gübreleme yeterli oluyor. Oysa yoğun çatılar çok daha sürekli bir bakımı gerektiriyorlar. Ne var ki, her iki yöntem de kızgın ve çıplak bir çatıyı kahve molaları, keyifli yemekler, güneşlenme ve temiz hava almak için ideal bir alana dönüştürebiliyor. Scientific American Mayıs 2008 Bunları biliyor muydunuz... Toprak değil: Yeşil çatı uygulayıcıları ağır olduğu ve sürekli yağmurlar sonucunda sıkışıp suyu yeterince tutmadığı ve buna bağlı olarak da bitki köklerini yeterince havalandırmadığı için çok ender toprak kullanıyorlar. Bunun yerine çeşitli fabrika ürünlerinden yararlanıyorlar. Örneğin, toz halinde kil ya da tortulu şist hava torbacıkları oluşturuncaya dek ısıtılıyor ve ardından soğutulabiliyor. Buna besleyici olarak organik kompost ya da gübre ekleniyor. Serin arıtıcı: Sıcaklığın 26 derece olduğu güneşli bir günde siyaha boyanmış ya da katranla kaplı bir çatının sıcaklığı 82 derece, beyaz çatınınki 49 derece, bitkiyle kaplı çatının sıcaklığı 29 dereceye ulaşır. Yapıda iç alanların ısınma11 Temmuz 2008 sını önleyici bir çatı yalıtımı olsa bile, klima birimlerinin hava boşaltma boruları genellikle çatıya yerleştirilir. İçeriye giren daha serin hava bu sistemin yükünü büyük ölçüde hafifletir. Isı adası etkisi: Yeşil çatılar kapsamlı bir biçimde uygulandığında, özellikle de çıplak çatıların gün içinde aldıkları ısıyı yansıttıkları gece saatlerinde, kentin serinleme sorununa büyük ölçüde çözüm getirir. 1900 yılından bu yana sıcaklık artışları küresel ısınmanın beş katı düzeyine ulaşan Tokyo’da yeşil çatıların yasal bir zorunluluğa dönüştürülmüş olması bu yüzdendir. Sedum türü yeğlenir: Yeşil çatılar için en çok önerilen bitki türü Sedum adıyla bilinen bitki ailesidir. Bu tür bitkilerin boyları çok yavaş uzar ve yaprakları bol miktarda su depolar. Bu nedenle aşırı düzeylerde sıcaklık ve neme dayanıklıdırlar. Bu türün en önde gelen örnekleri cape blanco, coral carpet ve dragon’s blood gibi bitkiler. CBT 1112/16