Katalog

TEKNOLOJİYAŞAM Edip Emil Öymen eoymen@bilgi.edu.tr SORU: Obezlik zararlı mı? YANIT: Bilgi obezliği değil Bilgi Obezi Tüketici Gelecek, ne zaman gelecek? Şu andan sonrası aslında “gelecek”. Gelecek derken, ne zaman geleceği belirsiz bir zaman diliminden söz ediyoruz. Ama “gelecek” o kadar hızla geliyor ki, bu sözcüğün tayin edici özelliği kalmadı gibi bir şey. Ama yine de şirketler, kendilerini “geleceğe” hazırlamak zorunda. Çünkü işin içinde müşteriler var. Onların beklenti, talep, isteklerini şıp diye anlamak gereği var. Anlamak ne demek, hemen yerine getirmek gereği var. Bunu anlamanın yolu, CEO’lara soru sormak: Geleceği nasıl görüyorsunuz? Nasıl hazırlanıyorsunuz? Marmara’da depremle ilgili deniz altı araştırmaları sonuçları 16–18 Haziran 2008 tarihleri arasında İTÜEMCOL (Doğu Akdeniz Oşinografi ve Limnoloji Araştırmaları Merkezi) tarafından düzenlenen çalıştayda geçen yıl mayıshaziran aylarında L’Atalante gemisi ve üzerindeki Nautile denizaltısı ile yapılan araştırmaların sonuçları tartışıldı. İşte sonuçlar... Prof. Naci Görür • Marmara Denizi’nin tabanında büyük depremler üretme potansiyeline sahip aktif bir fay sistemi var. • 1999 depremlerinden sonra bu sistem üzerine büyük bir stres transfer edilmiştir, dolayısıyla Marmara’da risk arttı. • Denizaltı fay sistemi boyunca birçok yerden deniz tabanına su, petrol ve doğal gaz sızmakta. Doğal gazlar çoğunlukla metan gazıdır. • Bu akışkanlar mevcut fay kırıklarını kullanarak arzın belirli derinliklerinden gelip deniz tabanına ulaşıyor. Dolayısıyla genellikle bunlarla fay hareketleri arasında belirli bir ilişki var. Depremin başlama sürecinde bu akışkanların fiziksel, fizikokimyasal ve kimyasal özelliklerinde belirgin değişiklikler olabilir. • Deniz altı fay sisteminin özellikle Orta Marmara Çukurluğu ile Adalar arasındaki kesiminde fazla bir gaz ve sıvı çıkışına rastlanmıyor. Bu kesim aynı zamanda mikro deprem bakımından da suskun. Dolayısıyla, beklenen Marmara depreminde öncelikle bu bölümün kırılması kuvvetle muhtemel. • Marmara’nın altındaki fay sistemi boyunca çıkan sıvı ve gazların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin kurulacak olan deniz altı gözlem istasyonlarıyla sürekli ve gerçek zamanlı olarak ölçülmesi gerekir. Böyle bir yaklaşım yaklaşan deprem tehlikesine karşı toplumu önceden uyarma noktasında başarılı olabilir. Denizi’nin ne zaman ve nasıl oluştuğu ve bu oluşumda Kuzey Anadolu Fayı’nın (KAF) rolünün ne olduğu tartışıldı. Luca Gasperini son deniz altı çalışmalarından sonra 1999 deprem kırığının nasıl değerlendirilmesi üzerinde duruldu. Akışkan çıkışı ve yamaç duraylılığı konusunda Sinan Özeren Marmara Denizi’nin kıta yamaçlarında görülen heyelan ve kaymaların yeri, büyüklüğü ve mekanizmaları üzerinde durdu ve gelecekte herhangi bir büyük deprem esnasında neler olabileceği öngörüsünde bulundu. JeanLuc Charlou gaz hidrit ve diğer gazların jeokimyasal analizlerini sundu. Tiphaine Zitter ise gaz çıkışları ile kıta yamaçlarındaki kütle hareketleri arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalıştı. Deniz dibindeki akışkan çıkışı ve karbonat kabuk gelişimi oturumunda ilginç araştırmalar sunuldu. Pierre Henry, deniz dibindeki sıvı sızıntılarıyla aktif faylar arasındaki ilişkiyi açıklamaya çalıştı. Mike Tyron bu akışkanların gözenek içerisindeki kimyasal özelliklerini anlattı. Bernard Mercier de Lepinay, Marmara Denizi’nin derin çukurlarındaki karbonat kabuklarının ayrıntılı yapı ve deformasyonları üzerinde durdu. Catherine Pierre ve Nicolas Chevalier karbonat kabuklarının mineralojik ve izotop jeokimyası özelliklerinden bahsetti. Sylvain Bourlange ve Pete Burnard Marmara fay sisteminden sızmakta olan akışkanların depremin olduğu derinliklerden geldiğini Helyum izotop verisiyle ispatlamaya çalıştı. Christos Tsabaris deniz altı faylarından çıkan radon gazı ölçümlerini anlattı. Çökellerde deprem kayıtlarıyla ilgili olarak Namık Çağatay, deprem sırasında kıta yamaçlarından taşınan ince taneli malzemelerin (türbidit) Marmara tabanında çökeldiğini ve bu düzeylerin özgün mineralojik ve kimyasal özelliklere sahip olduğunu gösterdi. Çağatay bu suretle tespit etmiş olduğu çökelleri radyometrik yollarla yaşlandırarak Marmara Denizi’nde olmuş olan tarihi depremleri de belirledi. JeanLuc Schneider benzer çökellerin bazı karakteristikleri üzerinde durdu. JeanBaptiste Tary ise deniz tabanına yerleştirilmiş olan okyanus tabanı sismograflarından alınmış olan verileri tartıştı. ESONET projesi ile ilgili olarak proje sorumlusu Louis Geli (IFREMER) projenin amacı ve hedefleri hakkında bilgi verdi ve daha sonra tüm katılımcılar bu proje kapsamında Marmara Denizi’nin altında kurulması düşünülen deniz altı gözlem istasyonlarının yeri, niteliği ve hangi sensörleri içermesi gerektiğini tartıştı, projenin geleceğini planladı ve iş bölümü yaptı. Bu arada Cemil Gürbüz de Kandilli Rasathanesi’nin Marmara tabanına yerleştireceği OBS istasyonları hakkında bilgi verdi. CEO NE DER? Japonya’dan 121, Kuzey Amerika’dan 290 ve diğer kıtalardan (Türkiye’den 7) toplam 1130 CEO’yla yapılan ayrıntılı görüşmelerin özeti “Geleceğin İşletmesi” raporunda yayımlandı. Tek cümle özetle: CEO’ların büyük çoğunluğu “değişim gereği” üzerinde duruyor. Şirket yerelse, küresel olmak istiyorlar. Küreselse, eğilimleri daha iyi anlayarak “daha” rekabetçi olmak istiyorlar. Raporda satır aralarında geçen çok önemli bir konu, bu değişim gereğine bizzat tüketicinin neden olması. IBM’in YouTube’da yayımladığı “Bilgi Oburu Tüketici” videosu, küresel oyuncu CEO’ların aslında korkulu rüyası işte... Çünkü bilgi oburu tüketici; marka sadakatiymiş, alışkanlıkmış, güvenmiş falan dinlemeden kendi bildiğini okuyor. Hatta, yalnız başına da değil, tanıdıklarıyla birlikte yapıyor bunu. CEO’lar için daha berbat kâbus olur mu? Tek tek gelseler neyse. Tüketici, yanında dost ve ahbaplarıyla geliyor. İşte size tüketici/kullanıcı tabanlı sosyal paylaşım sitelerinin tüketim eğilimlerini etkileme gücü! Bilgi oburu tüketici, üstelik, eğilim ve kanaatini web’de yayımlıyor. Eskiden sadece kulaktan kulağa yayılırken, gazetede yazılırken, kanaat şimdi şimşek hızıyla internette. Şirket bir yanlış adım attığı an (hatta, daha da berbatı: atmadan) hakkında bir şeyler siberâleme yayılıyor. Doğru ya da yanlış üstelik. ÇALIŞTAY Çalıştaya ülkemizden İTÜEMCOL, BÜKandilli Rasathanesi, DEÜDeniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, MTA, TÜBİTAKMarmara Araştırma Merkezi ve TPAO’dan araştırmacılar katıldı. Yurtdışından ise, CNRS (Fransa), IFREMER (Fransa), College de France, Paris Üniversitesi, Nice Üniversitesi, Bordeaux Üniversitesi, CNRISMAR (Bologna, Italya), INGV (Roma, Italya), SCRIPPS Oşinografi Enstitüsü (ABD) ve Atina Ulusal Deniz Araştırmaları Merkezi’nden çok sayıda bilim insanı katıldı. Toplantı ve içeriğinde yer alan araştırmalar Avrupa Deniz Tabanı Gözlem Ağı Projesi (ESONET) adı altında Avrupa Birliği Çerçeve Programı kapsamında desteklenmekte. Toplantıda Marmara Denizi’nde geçen yıl yapılan denizaltı araştırmalarının sonuçları beş başlık altında sunuldu: Tektonik, akışkan çıkışı ve yamaç duraylılığı (stabilite), akışkan çıkışı ve karbonat kabuk gelişimi, çökellerde deprem kayıtları ve ESONET projesi. Marmara’nın tektoniği konusunda Naci Görür (İTÜ), Mustafa Ergün (DEÜ), Günay Çifci (DEÜ) ve Luca Gasperini (ISMAR) konuştu. Marmara İLERİYE İLERİ Aslında bu durumu CEO’ların tehdit olarak algılaması anlamsız. Çünkü zaten tehdit olarak görüyorsa o konumda oturmaması lazım. O halde CEO için tek yön var: İleriye. İleriye gitmenin formülü: Yenilikçilik. Değişim. Eğer CEO değişemiyorsa vah vah. Değişim, yaşla ilgili değil. Başla ilgili. IBM’in yığınla verisi arasından sadece şu özet cümleler yetecek galiba: *Bilgi Oburu araştırmasına katılan tüketicinin yarıdan fazlası, ürün/hizmetin yapısı ve fiyatını internette araştırmış. *Gençlerin üçte ikisi alışveriş sırasında cepten arkadaşını arayıp fikir sormuş. *Bunu mağazadayken, mobil aygıttan internete bağlanarak yapanların oranı yüzde 25. *10 tüketiciden biri, mağazada ahbabına SMS yollayarak fikir almış. CBT 1112/ 10 11 Temmuz 2008