Katalog

Gezegen akşam saatlerinden (21’den) itibaren gece yarısına kadar (24 gibi) 3 saat süreliğine güneybatıda Aslan takım yıldızında (yıl boyunca da aynı burçta) görülecek. Satürn ufuktan en fazla 48 derece yüksekte yer alacak. Gezegenin parlaklığı da +0.8 kadir. Takvim resimde 3 ve 7–11 arası günlerde görünen açık kahverengi gezegen Satürn’dür. Ayrıca, Satürn ve bulunduğu burç da gök atlasında belirtildi. Uranüs, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacak. Gezegen gece yarısından sonra sabah Güneş doğuncaya kadar üç saat süreliğine teleskop eşliğinde görülebilir. +5.8 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 45 derece yüksekte doğu tarafta Kova (Aquarius) takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak. Takvim resimde 24–28 arası günlerdeki açık mavi gezegen Uranüs’tür. Neptün, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde gece yarısından sonra sabah Güneş doğuncaya kadar 4.5 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +7.9 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan en fazla 35 derece yüksekte güneyde Oğlak (Capricornus) takım yıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak. Takvim resimde 22–25 arası günlerde görünen mavi gezegen Neptün’dür. Göktaşı yağmuru, Çoban (Bootes) takım yıldızı civarından yağan June Bootidler isimli göktaşı yağmuru 22 Haziran ile 2 Eylül tarihleri arasında görülebilir. En yüksek sayıya ise 27 Haziran’da ulaşır. Saatteki göktaşı yağışında kesinlik olmamakla birlikte, yine de bu göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 27 Haziran’da akşam saat 21’den itibaren güneye ufuktan 68 derece yüksekteki Çoban takım yıldızı bölgesine bakabilirler. Çoban takım yıldızı ufuktan oldukça yüksekte ve göktaşı yağmuru gece yarısından sonra 03’e kadar 6 saat süreyle izlenebilir. Ay’ın Aylık gökbilim takvimi: Haziran ayı boyunca Ay’ın evreleri resimde verildi (pembe renkte olanlar). Yeniay–ilk ve son dördün–dolunay evrelere tam ulaşma saatleri de belirtildi. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir ve uygun gözlem geceleri seçilebilir… Resimde ayrıca, Ay’dan yardımlanarak gökyüzünü daha iyi tanıyabilmek için çeşitli Ay’lı gökyüzü sanal çizimleri ve saatleri de verildi; gerçekleri ile karşılaştırılabilir. Çizimlerde baskı kolaylığından uzay beyaz, siyahlar yıldız ve renkli olanlar da Ay ve gezegenlerdir. 30’luk seri film kareleri gibi bir aya toplu bakış ile yıldızların “duran”, gezegenlerin “yürüyen” ve Ay’ın da “koşan” olduklarını görmek olası. Birbirlerine göre yine de bu küçük yer değiştirmelerin aralarındaki büyük uzaklık farklarından, Yer’in hareketinden ve/veya belki hareket yönlerine de bağlı olabileceği türünden açıklamalara ulaşmak da mümkün. Bir aylık bu topluca gözlemsel bakışta akıl yürütmeler bir genellemeye de yol açabilir. Dünya Astronomi Yılı ve güncel gökbilim haberleri 17:30’a çekilmiş olunacak. İstanbul ve çevresinde de 17:00’den 18:00’e alınmış olunacak. İnsanlar işlerinden/okullarından çıktıklarında hava henüz kararmamış ya da yeni kararmaya başlayacağından elektrik tasarrufunda artış beklenecek. “Yaz saati sürekli mi olsun yoksa terk edilsin mi?”, “yaz saati uygulamasından daha fazla enerji tasarrufu nasıl yapılabilir?” ve benzeri konulardaki görüş ve düşüncelerin iletilebileceği adres: [email protected]. 3– İzmitBahçecik’ten yamaca doğru yükseltide yeşillikler arasında bir gökyüzü meraklısı Sayın Mustafa Nasuhmistili ([email protected]) makine mühendisliği bilgisiel becerisi ile ilginç bir gözlemevi kulesini oluşturmayı başarmış... Resimde kule ve daha fazla yararlanılması amacıyla İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’ne bağışladığı Meade marka teleskopu görülmekte. 4 TUG, 2009 Dünya Astronomi Yılı Etkinlikleri çerçevesinde “Gökyüzü Kâşifleri” başlıklı bir proje yarışması düzenliyor. Ayrıntılı bilgi ve başvuru için adres: http://www.tug.tubitak.gov.tr/astroproje/. 5 Amatör gökbilimcimiz Tunç Tezel’in geçen günlerdeki son fotoğrafına http://apod.nasa.gov/apod/ap080511.html adresinden bakılabilir. Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ sitesinde günlük olarak izlenebilir ki güne günaydın demenin en güzel adresi. Aynılarının Türkçemize kazandırılmışına da www.bulutsu.org/ggg/ adresinden ulaşılabilir ki “Bulutsu” sitesi yayım hayatında ikinci yılını doldurdu, yenilikleri ile birlikte ayrıntılı bilgi yine aynı adreste. Türk amatör astronomlarımızın sitelerine en son eklenenlerden ikisini yine verelim: www.amatorastronomlar.org ve Uluslararası Uzay Üniversitesi mezunlarının kurduğu site: www.isutr.org/. Ayrıca, küresel teleskop (yabancı dildeki orijinali ile: Windows Worldwide Telescope) programının ilk sürümü çıktı, işte bağlantı adresi: www.worldwidetelescope.org/. Bu programda dolaşırken yukarıda her zaman veregeldiğimiz günün astronomi resmi örneklerine de karşılaşacaksınız, öyle ki bunlardan bir açık kümenin “Pismis 24” olarak adlandırıldığını da fark edeceksiniz. (http://apod.nasa.gov/apod/ap061219.html). Bu açık kümeye adını verdiren ise Türk bayan gökbilimci Prof.Dr. Paris Pişmiş’tir. “Bir elime Güneş’i diğer elime Ay’ı verseler...” türündeki doğal gerçekliği olan özlü söylemlerin gerçekleşeceği bu ayki tarihleri: 21 Haziran Cumartesi sabahı saat 06:45; 22’si Pazar sabah saat 07:00 Meraklı okuyucularımız uzay içerikli benzer deyişleri iletirlerse onları da tarihlendirelim... Bu yazıda kaynakça olarak kısmen “The Astronomical Almanac 2008”den ve güncel gökbilim haberleri için de tüm Türk gökbilimcilerimizin ortak ileti haber kanalından yararlanıldı. Teleskoplu gözlemler dileğiyle... DUYURU 2009 Dünya Astronomi Yılı etkinlikleri www.astronomi2009.org sitesinden ülkemizdeki veya www.astronomy2009.org adresinden de dünyadaki gelişmeler izlenebilir. 1 Astronomi ve uzay bilimleri bölümlerimize okulların ziyaretleri kesintisiz devam etmekte, gelemeyen okulların uzay/bilim seminer istekleri de ayrıca gökbilimcilerimizce karşılanmakta. İşte bir okulumuzun gözlemevi ziyaret sonrası izlenimleri ve toplu resim için adres: www.anafen.k12.tr/lise/etkinlikler.asp?id=13. 2 Yaklaşık iki aydır yaz saati uygulaması sürmekte. Basınımızda “yaz saati uygulaması kalkıyor mu?” türünden haberler çıktı. Enerji Bakanlığı’nın bu konudaki iletisi Türkiye’nin aydınlanma grafikleri ile birlikte bizlere ulaştı: üniversitelerden/konunun uzmanlarından görüş/katkı beklenmekte. Bakanlık yaz saati uygulaması üzerinde değişiklikler düşünmekte; referans alınan 30 doğu boylamını değiştirilerek daha ileride bulunan meridyenlerin referans alınması gibi... veya sabit saat sistemine geçmek: GMT+3 gibi... anlamı şu andaki yaz saati uygulamasının geri alınmadan kış aylarında da sürdürülerek 12 ay boyunca uygulanması... böylelikle enerji tasarrufu yanında her yıl iki kez tekrarlanan saatlerin ilerigeri alınması karmaşıklığına da son verilecek... Bu uygulama ile kış aylarında Güneş’in batışı ileri saatlere kaydırılarak özellikle doğu ve orta Anadolu’da enerji tasarrufu ile birlikle hayat şartlarında birtakım rahatlamalar beklenmekte. Şöyle ki: Kış aylarında doğu illerimizde Güneş 16:00’dan önce batmakta, bu 17:00’den sonraya kaydırılacak. Ankara civarında ise 16:30’dan Ne Üretelim Proje Yarışması Ülkemiz sanayi ve ekonomisinin geleceği için hayati önem taşıdığına inandığımız gençliğimizin araştırıcı, yaratıcı ve girişimci ruhunun geliştirilmesi amacı ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kimya Mühendisliği Bölümünde 2002 yılından beri bu yıl kapsamı genişletilerek 7.si düzenlenen "VII. Ne Üretelim Etkinlikleri ve Proje Yarışması" nın ayrıntılarına http://likya.iyte.edu.tr/cheweb/duyuru/yarisma.htm adresinden ulaşılabilir ve katılım koşulları öğrenilebilir. Amaç, 21. yüzyılda varolan bilgi ve teknolojiyi yalnızca kullanabilen değil, yeni bilgi ve teknolojiyi üretebilen ve geliştirebilen, ulusal hammadde kaynaklarını katmadeğeri yüksek ürüne dönüştürebilen, yaratıcı ve girişimci gençlerimizin yetişmesine katkıda bulunmak. Etkinlik kapsamı içerisinde, geleceğin girişimci gençlerini ülkemizin araştırma geliştirmeye önem veren sanayi kuruluşları ile buluşturmak. Birincilik ödülü: 5000 YTL, ikincilik ödülü: 3000 YTL ve Üçüncülük ödülü: 2000 YTL. Yarışma kayıt formu’nun doldurarak, 1 Mayıs 1 Ağustos 2008 tarihleri arasında eposta ile [email protected] adresine gönderilmesi gerekmekte. Tüm projeler CD’de (Word veya PDF formatinda) ve basılı formda olmak üzere iki kopya olarak en geç 26 Eylül 2008 tarihine kadar iletişim adresine ulaştırılmalı. Akyaka Doğa Bilim Kampı CBT 1106/9 30 Mayıs 2008 Gökbilimden Türkçemize bir katkı TÜBİTAK Bilim ve Toplum Proje Destekleri Programı kapsamında desteklenen, Muğla ve Hacettepe Üniversiteleri başta olmak üzere toplam 4 üniversitenin öğretim elemanlarının katkılarıyla, 25 HAZİRAN– 2 TEMMUZ 2008 tarihleri arasında, Muğla’nın Akyaka beldesinde, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerine yönelik olarak “Akyaka Doğa Bilim Kampı”nı gerçekleştireceğiz. Katılımlarınızı bekliyoruz. Ayrıntılı bilgilere www.akyakadogabilim.mu.edu.tr web adresinden ulaşabilirsiniz.