Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Kuantum teorisini ortaya çıkaran Alman fizikçi (resimdeki) Bir alkol türü. 2. Hardalgazı da denilen bir savaş gazı Kantaşı. 3. Tantalın simgesi Yunan alfabesinde son hart Mitoloji. 4. Kulak iltihabı Bir tür kaya balığı Çin ve Kazakistan’da akan bir ırmak. 5. Çok hücreli canlılarda hücrenin belli evrelerden geçerek çoğalması Sözle, bakışla, telkin yoluyla sağlanan bir tür uyku. 6. Astatin simgesi Atım çekirdeği ile ilgili Bir hitap ünlemi. 7. “Sir William ...” (1856 yılında ilk sentetik boyayı üreten İngiliz kimyacı) Namazın bir bölümü ”Roger...” (12201292 yılları arasında yaşayan, büyüteci tanımlayan, dünyanın yuvarluk olduğuna inanan ilk insanlardan biri olan İngiliz rahip ve bilgin). 8. Burun iltihabı Kütahya’nın bir İlçesi Molibdenin simgesi Her halde, şüphesiz. 9. Bağış yapma HintIran dil ailesinden olan kimse Aktinyumun simgesi Bir tür sucuk Gümüşün simgesi 10. Şair Cummings’in önadlarını simgeleyen harfler Altınkökü Uygur hükümdarlarına verilen 3an Katkı. 11. Züppe Boş ve yararsız, saçma Bir temsilde rol olma. 12. Kuşların kalın eksenli tüyü Kısa çizgi Kansızlık Kemalpaşa’nın eski adı. 13. İki borunun birbirine birleştirildiği yer Bir orta öğretim kurumu Acıbadem ağacı Bazı kimyasal maddelerin ya da ışık, ısı, elektrik gibi güçlerin etkisiyle protoplazmanın yanaşma ya da uzaklaşma biçiminde olan yer değiştirmesi. 14. Hitit Aritimevi Tembih sözü Ailesini geçindiren kimse. 15. Hastalıkta ateş Dogma, inak Hint kadınlarının alınlarına taktığı süs Neonun simgesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Joseph ...” (Oksijeni bulan İngiliz bilim adamı). 2. Eski Yunan mitolojisinde, barış tanrıçası Uzaklık anlatan sözcük. 3. Protein sentezine yardımcı olan bir asit türü Sıvı yağlarda ve margarinlerde bulunan oleik asidin bir esteri. 4. Bir bağlaç ”... yolu” (Avrupa’dan Asya’ya uzanan eski ticaret yolu). 5. Paylama, azarlama Endonezya’nın plaka işareti. 6. Yalan söyleme hastası Radyasyon dozu birimi İsveç’te idari bölüm. 7. Doğada, kemik dokusunda bulunan, içinde flüor ya da klor olan doğal kalsiyum fosfat Yükseltgenerek polimerleşmeye uygun olan. 8. Ksenonun simgesi Bir hayvan Silisyumun simgesi Sarmısaktaki doğal antibiyotik. 9. Yosun sporlarının çimlenmesinden oluşan iplik biçimindeki organ Boğa güreşi alanı. 10. Misket limonu Cam, porselen vb. maddelerden yapılmış eşya Bilinç. 11. Kırık bir yeri tutturmakta kullanılan tahta vb. madde Bir vergi türü Rusça evet Koca, 12. Sıkıntı, dert, üzüntü Akdeniz’de yaşayan, pullu, eti beğenilen bir balık. 13. “Claude ...” (Semafor sinyal sistemini bulan Fransız mucit) Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek ya da belli bir etki oluşturmak için birleştirilmişi aletler bütünü. 14. Bir yapım öneki Kastamonu’nun bir ilçesi Öncesizlik 15. Museviliğin simgesi sekiz kollu şamdan Birkaç türü birleşince çeşitli kimyasal bileşikleri (molekülleri), bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacık Miliamperin simgesi. 16. Bıçak bileme aracı Şarabı bulan masal hükümdarı Kayıp. 17. Japonya’da toplumdan dışlanmışlar sınıfı Put, tapılan şey Kalayın simgesi, 18. Müşkülpesent ABD Profesyonel Basketbol Ligi Bir masal kuşu. 19. İğrenç, ayıp ya da elde edilemez görünen düşüncelerin kişide bilinç altına sürülmesi İlk Türk antibiyotiği. 20. Uyma Birlikle yolculuk eden topluluk. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Suları klorlamanın yararları Soru: İçme sularını klorlamanın yararları nedir? İçme suları tek başına klordan başka hangi maddelerle dezenfekte edilir? Yanıt: Klor suda son derece kolay çözünen ve kontrollü bir şekilde, kolayca uygulanabilen bir maddedir. Tıp alanındaki gelişmelere karşın halen insan sağlığını ve yaşamı tehdit eden en büyük tehlikelerden birisi hastalık yapıcı mikroorganizmalardır. 1900'lü yıllara kadar büyük çaplı salgınlar yaygın olarak görülmekte ve bunların başında da su kaynaklı salgınlar gelmekteydi. 1900'lü yıllardan itibaren içme sularının klorlanmaya başlanması ile su kaynaklı bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı önemli ölçüde azalmıştır. Şebeke sularının klorlanmadığı bazı Latin Amerika ve Afrika ülkelerinde tifo ve koleraya bağlı ölümler halen yaygındır. Oysa içme sularının etkin olarak klorlandığı ülkelerde yenidoğan mortalite hızı belirgin olarak düşüyor ve su kaynaklı hastalıklar ortadan kalkıyor. Bu nedenle tarihte hiçbir kimyasal maddenin insan sağlığına bu kadar büyük katkı sağlamadığı söylenebilir. İçme sularının klorla dezenfeksiyonunun faydaları: • Klor içerikli dezenfektanlar suyun işlendiği tesisten kullanıcıya ulaştığı çeşmeye kadar sürekli dezenfeksiyon sağlayan tek yöntemdir. • Tüm kimyasal dezenfektanlar yan ürün oluştururlar. Klorun avantajlarından birisi de yan ürünleri en çok incelenen dezenfektan olmasıdır. • Klor tat ve koku kontrolü sağlar, içme sularında kötü koku ve tada neden olabilen birçok doğal organik maddeyi (özellikle alg kaynaklı) okside eder. • Klor biyolojik büyümeyi kontrol altına alır; boruları ve cihazları tıkayabilecek ve arızalara neden olabilecek veya depolarda gelişebilecek canlıların oluşumunu engeller. • Klor kimyasal kontrol sağlar, suda bulunabilecek hidrojen sülfidi, amonyak ve diğer nitrojenli bileşikleri parçalar. TÜRKİYE'DE İLK KLORLAMA Ülkemizde ilk olarak 1932 yılında İstanbul'da Terkos içme ve kullanma suyu tesislerinin Kağıthane'deki arıtma istasyonunda kireç kaymağı ile klorlama başladı. Ankara'da ise 1935 yılında Çubuk Barajı'ndan getirtilmeye başlanan içme ve kullanma suyu 1936 yılında Ziraat Fakültesi'nin arkasındaki arıtma tesislerinde gaz klorla sistematik olarak klorlanmaya başlandı. 1940'dan sonra da Türkiye çapında klorlama yaygınlaştı. 1994 yılında ileri teknolojilerle su arıtımında ülkemizde ilk defa ozon ve aktif karbon uygulaması Elmalı Arıtma Tesisleri'nde başladı. Bu tesis günde ortalama 40.000 m3 temiz suyu Beykoz ve Üsküdar çevresine verebilecek kapasiteye sahiptir. N İ K O L A U S O T T O İ E L SBOHR KE B R A H İ MM Ü T E F İ K OL U NOBE S A L ARA NE AME R İ K A R E KPAS L UM İ E R RAN T İ T AN A T İ P İ K N İ M B İ AK TOKAY İ T AN İ C SA V A S NO UT T E L S LO İ V E Z RA E Y T İ Ş İ M T AZ A LO N İ E PCE A A LNAÇ ROS TO L E R KA RR İ KA EME R İ LM NE T TORE İ F İ T İ L TON RA AB İ NE M İ T OMA NA EME İ S İ YE D EM A TE P E L E S E N K V O L A N H U N DİĞER İÇME SUYU DEZENFEKTANLARI Toplumsal amaçlı içme suyu dezenfeksiyonunda kullanılan başlıca dezenfektanlar şunlardır: • Klor • Klor+amonyak • Klor+hipoklorit • Klor+klor dioksit • Klor+klor dioksit+amonyak nitrojen •Hipoklorit •Klor+hipoklorit+amonyak nitrojen •Klor+klor dioksit+hipoklorit • Ozon •Ultraviole radyasyon Kaynaklar: TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, www.iski.gov.tr 1058.sayıdaki “Zaman, Saman Alevi Gibi Yanar, Geçer” isimli bilmecenin yanıtı: 28 ve 26 veya 28 ve 37 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Sebahattin BektaşSamsun, Necah BüyükduraAnkara, Ender Aktulgaİstanbul, Nesrin Gönülİstanbul, Nuray Geyikİstanbul 1057.sayıdaki bilmeceyi doğru çözenler: Nesrin Gönülİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, Güngör Bingölİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Ender Aktulgaİstanbul d ü ş ü n BUL 1059.sayıdaki ANI KUTUSU” isimli bulmacanın metninde yer alan hatalı sözcükleri, altı çizili doğru sözcüklerle değiştirerek yeniden sunuyoruz. Düzenleyen: Necah Büyükdura Ülkemizin siyasal çalkantılardan geçtiği dönemlerde günlük anılarımı yazardım. Dünü düşünüp, içinde anı defterlerimi sakladığım ANI KUTUSUNU ararken kapı çalındı: bir kaç dostum ziyaretime gelmiş. “Neyle uğraşıyorsun?” diye sordular; anlattım: “Eskiden kapı komşum bir ünlü bürokrat dostumun partisi seçimi kaybedince, nasıl yok olduğunu hatırladım; o günlerde tuttuğum anılara bakmak istedim,” deyice, Kemal bey arkadaşım, “Bizim oralarda oturan bir ünlü bürokratımız var!..” dedi. Adını söyleyip devam etti: “Bir kaç gün sonraki seçimlerde kazanamazsa, halinin nice olacağını ben de merak ediyorum!..” Komşum Hüsnü bey Kemal'e dönüp şöyle dedi: “Senin dediğin bürokratı biliyorumadı çıktı dokuza, artık inmez sekize!.. Nesini merak ediyorsun?” dedi. Ben durur muyum? ADI + ÇIKTI + DOKUZA + ARTIK = İNMEZ + SEKİZE bulmacamı hemen kurguladım. Bu 16 tabanlı (hexadecimal) sayı sistemindeki alfabetik rakamlar, “ANI” ve “KUTU” sözcüklerine yer alıyor. “İNMEZ” ile “SEKİZE” sözcüklerinin simgeledikleri sayıların toplamını veren sayı ile ADI sayısı asaldır. SORU: “KUTU” harflerinin simgelediği alfabetik rakamlar nedir? ANI KUTUSU CBT 1060/ 23 13 Temmuz 2007