Katalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP Türkiye’de eğitim sorunu üzerine öneriler Almanya’da öğrencilerin %20’si üniversiteye, %80’ni hayata eğitilerek hazırlanır. Meslek okulları ülkenin gelişmesinde altyapıyı oluşturur. Motor görevi görür. Prof. Dr. İsmail Kaşıkçı, [email protected] CBT1049/20 27 Nisan 2007 lmanya’da üç yıl anaokulu’ndan sonra ilkokula gidilir ve 4 yıl eğitim verilir. İlkokulda öğrenciler, davranışları, çalışkanlıkları, yetenekleri vb. konularda değerlendirilmeye tabi tutulur. 4 yıl boyunca öğretmenler kurulu değerlendirmeleri sonucu öğrenci ile ilgili bir tavsiye mektubu hazırlanır. Bu tavsiye mektubu öğrencinin, buradan hangi okula gitmesi konusunda çok etkilidir. İlkokuldan mezun olan öğrenciler ya mesleğe yönlendirici okula Realschule veya Hauptschule (bunlara bir nevi ortaokul diyebiliriz) ya da üniversiteye hazırlayan liseye gönderilir. Realschule’yi çok iyi notla bitirenler Teknik liseye veya meslek okullarına gidebilir. Genel liseler teknik ve dil bölümleri olarak ikiye ayrılır. Teknik liselerde yalnız makine Türkiye’de eğitim üzerine kove elektrik bölümü nuşmalar ve tartışmalarda, ülvardır. Sadece bu dallarda üniversite kemizin gerçekleri, sanayi ve de eğitim görmeye çağımızın koşulları dikkate hak kazanırlar. Lisealınmıyor. Bu yazıda Alman yi bitirenler üniversiteye sınavsız girer. eğitim sistemi kısaca anlatıAncak Numerus lacak, daha sonra meslek Clausus denilen tıp, okulları ve üniversite eğitimi hukuk gibi dallarda (ağırlıklı olarak elektrik mübaraj not ortlaması (1 veya 1,5) istenir. hendisliği) üzerinde karşılaşDiğer bölümlerde de tırmalı bilgi verilecek. not ortalaması önemlidir. Lisede başarısız bir öğrenci Realschule’ye hatta oradan Hauptschule’ye dahi gönderilebilir. Realschule’de çok başarılı olan öğrenci liseye geçiş yapabilir. Ancak bu oran %1 civarındadır. Üniversiteye girişlerde, Türkiye’de olduğu gibi tüm lise mezunlarına sınav yapılmaz. İlkokuldan itibaren gençler yeteneklerine göre yönlendirilir. Herkes üniversite okumak zorunda değildir. Eğitim parasızdır. En önemlisi dershaneler yoktur. Almanya’da eğitim ulusaldır. Hiçbir parti ve kuruluş eğitime karışamaz. Diğer taraftan Teknik liseyi bitirenler iş yeri açamaz, serbest çalışamaz, usta olamaz. Meslek liselerinde ve meslek okullarında çalışan teknik öğretmenler de Almanya’da büro açamaz, proje yapamaz. Okulu bıraksalar, emekli olsalar bile serbest meslek sahibi olamazlar. Meslek liselerinin Türkiye’de cazibesi kalmamıştır. Fen liseleri, anadolu liseleri ve süper liselerden geri kalanlar meslek liselerine girmekte, dolayısıyla eğitimin kalitesi düşmektedir. 1. Meslek liselerinin amacı üniversite mi yoksa sanayi mi olmalı? Sanayi olacaksa sektörün ihtiyacı olan eleman yetiştirilmelidir. Aksi takdirde üniversiteye hazırlık olmalıdır. 2. Meslek lisesinde sonra iki yıllık eğitimin faydası nedir? Bugünkü koşullarda kaybedilen zamandır. İçerik olarak boştur. A MESLEKİ EĞİTİM ÇİFT SİSTEM Sayfadaki şekil İlkokul tavsiye mektubunu ve da ha sonraki okulları kabaca göstermektedir. Hedef herkesin üniversiteye gitmesi değildir. Gençleri yarıştırmak da değildir. Önemli olan iyi bir meslek öğrenmek, öğretmek, gençleri yaşama hazırlamaktır. Almanya’da üniversite yerine liseden sonra meslek okullarına gidenlerin sayısı günden güne artıyor. Hedef unvan almak değil, yaşamda başarılı olmaktır. Realschule’den liseye ve teknik liseye geçiş yapamayan öğrenciler, lise ve teknik liseden üniversiteye giremeyen öğrenciler, 4 yıllık meslek okullarına gidebilir. Bu sürede öğrenciler işletmelerde çalışır. İşletmeler ile sözleşme mecburiyetleri vardır. Yine bu süreçte, pratik eğitim işletmelerde, teorik eğitim meslek okulunda, gerek işletmede gerek meslek okullarında verilemeyen eğitim eğitim akademilerinde verilir. Meslek okullarının bölgesel idare merkezleri vardır. Bu bölgelerde, ilgili meslek odaları ve eğitim akademileri de bulunur. Almanya genelinde, 55 Eğitim Akademisi ve 55 Meslek Odası var ve meslek okullarında eğitim standart ve haftanın 1.5 günüdür. Kalan süre işletmede geçer. Devletin bu tip, eğitim kurumlarına finans katkısı sınırlıdır. Okulların giderleri işletmeler tarafından karşılanır. Firmaların yaptıkları ciroları katkıları da esas alınır. Almanya’da öğrencilerin %20’si üniversiteye, %80’ni hayata eğitilerek hazırlanırlar. Meslek okulları ülkenin gelişmesinde alt yapıyı oluşturur. Motor görevi görür. USTALIK OKULLARI: 4 yıllık meslek okullarını başarı ile bitirenler kendi meslek dalında iki yıl süren ustalık meslek okuluna müracaat eder. Ustalık Okulunda 1500 saat teorik ve pratik ders görürler. Bu okullarda örnek olarak verirsek: Finans bilgisi, Pedagojik bilgi, Teknik bilgi, Davranışlar gibi dersler verilir. Genelde teorik ders öğretmenleri üniversite mezunudur. Pratik dersler ustalar tarafından da verilebilir. Ustalık okullarının finansmanı öğrenciler tarafından karşılanır. Sınavları 2 hafta sürer, teorik ve pratik sınav yapılır. 2. kez başarısız olan öğrenciler vasıfsız işçi sayılır, bir daha ülkenin hiçbir yerinde sınava giremez. Almanya’da kişinin usta olabilmesi için asgari 1617 yıl pratik ve teorik eğitim görmesi zorunludur. Ustalık gereken mesleklerde usta olmayanların çalışması ve çalıştırılması Olgunluk sınavı (2 yıl ön mümkün değildir. Yapılan işlerde tüm eğitim sonrası) sorumluluk ustaya aittir. TEKNİKER OKULLARI: Meslek okulu mezunları başarı durumuna göre, 2 yıl sürebilen Tekniker okullarına da gidebilirler. Tekniker okullarından üniversiteye geçiş vardır ama zordur. MESLEK KURULUŞLARI: Almanya’da genel hizmet odaları ve meslek odaları olmak üzere, iki bölümde yapılanma vardır. İşletme sahipleri ve serbest çalışanlar meslek odalarında temsil edilirler. Kesinlikle mühendisler odası yada teknisyenler odası gibi, ayrıca yapılanma yoktur. Elektrik sek töründe çalışanların üyesi olduğu, tüm odalar Elektrik Odaları Birliğine bağlı, bu birliğin yönetim kurullarının %50’sini ustalar ve çalışanlar, %50’sini firma sahipleri oluşturur. MÜHENDİSLER: Genellikle teknik lise ve liselerden üniversiteye geçilir, mühendis olunur. Mühendislik eğitimi (BSc) genelde yedi, Mastır (MSc) üç, toplam on sömestr (beş yıl) sürer. Her mühendis mezun olduğu konuda endüstride hemen göreve başlar. İlgili sektörün tekrar o elemana masraf yapmasına itiyaç yoktur. Diğer taraftan bir elektrik mühendisinin bina tesisi yapabilmesi için, yanında bir elektrik ustası çalıştırması zorunluluğu vardır. Eğer üniversitenin yanında meslek okullarından birini bitirmiş ise yada teknik liseden üniversiteye gitmiş ise buna gerek yoktur ya da yapacağı işle ilgili 1 yıl çalışması, bu çalışmanın odalarca onaylanması gerekir. Onay alamazsa 1 yıl daha devam eder. Çalıştıkları konu, faaliyet yapacakları konu ile örtüşmelidir. Mühendislerin enerji verilen özel binalarda elektrik tesisatı yapabilmeleri enerji verebilmeleri için, ustalık belgesi almaları zorunludur veya yanında usta çalıştırmaları gerekir. Almanya’da tüm elektrikçiler (usta, teknisyen, mühendis, doktor ve profesör) Alman Elektrikçiler Birliğinde (VDE) örgütlüdür. İsteyen üye olabilir. Ayrı örgütler veya odalar yoktur. Projeler bu odalar tarafından onanmaz. Türkiye’de fen adamları ve mühendisler ayrı odalarda örgütlüdür. Bu odalar politiktir, ayrımcıdır. Ayrıca teknisyen grubunun odalar bazında örgütlenmesi mümkün değildir. Zira teknisyenlere ait bir oda konumu yoktur. Bugünkü örgütlenme biçimi 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununa göredir. Halbuki mühendisler özel yasalara göre yapılanmışlar ve güçlüdürler. Ustasından teknisyenine ve teknik öğretmenine kadar meslek mensuplarının da ayrıca, oda kanunları çıkartılmak ve o şemsiye altında yapılanmaları, hizmet vermeleri sağlanmalıdır. Yada Ustalık Belgesi sahibinden mühendise kadar, aynı çatı altında yapılanmalıdır. Eğer, yukarıda anlatılan şekilde yapılanma olmazsa teknisyen grubunun yetki ve sorumluluklarını muhafaza edebilecek mücadeleyi bile vermesi mümkün değildir. Türkiye’de, üniversite bitirenlerin yetki sorunları yoktur. Üniversite mezunları hiç pratik ve teorik eğitim almadıkları konularda bile sonsuz yetkilere sa