Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Oğuz Atay’ın Bir Bilim Adamının Romanı’nda yaşamını anlattığı ünlü mühendis ve mekanik bilginiAyıbalığı. 2. TakımadaBatıda Avicenna olarak tanınan, 9801037 yılları arasında yaşayan filozof, hekim (resimdeki). 3. Uğur, iyi talih, iyi haberPraseodimin simgesi Eski Yunan mitolojisinde, Girit Labirenti’ne girerek Minotauros’u öldüren kahraman. 4. İyi bir görüntü elde etmek, görüntüyü tam odak noktasına düşürmek için alıcı merceğinde yapılan düzenlemeBir notaKısa anımsama yazısı. 5. KadınTaneli kristal kayaçların yavaş kimyasal bozunmasından kaynaklanan ve zayıf bileşenlerin etkisiyle açığa çıkmış tek ya da çok mineralli tanelerden doğan iri kumlu oluşumYerine koyma, yerine kullanma. 6. Fransa’da bir kentÖyküKüçük bitkilerin ortak adı. 7. Havada on milyonda bir oranında bulunan, renksiz, kokusuz asal gazYunan alfabesinde bir harfDağlalesi. 8. Roma mitolojisinde, bereket ve toprak ürünleri tanrıçasıAlmanca “yaşa” anlamında ünlemGökkuşağıBilinç. 9. Orta Amerika’da bir ülkeKaf dağının arkasında yaşadığı rivayet edilen kuşYılanın deri değiştirirken attığı deri. 10. Üstü şekerli, renkli ve parlak bir madde ile kaplanmış hapMikroskop camıBüyüme evresini tamamlamış, fakat henüz döllenebilecek duruma gelmemiş dişi gamet. 11. Bulgaristan’da bir dağ”... metri” (Gözün ışığı kırma eylemini incelemeye ve görme kusurlarını araştırmaya yarayan yöntemlerin tümü)Şişmanlık hastalığıİlave. 12. Bir hayvanJules Verne’in, Denizler Altında Yirmi Bin Fersah adlı romanındaki Nautilus denizaltısının kaptanıAkdeniz’de yaşayan, pullu, eti beğenilir bir balıkPasolini’nin bir filmi. 13. BirincilIskarta malMezar. 14. Sayma, sayılmaModernDeprembilim. 15. Kasların, özellikle diz kaslarının iradesiz kasılmasıKakım ve as denilen bir hayvanMekanik yollarla hareket ettirilen ya da kendi kendini yöneten alet. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Kıkırdak dokusunun ara maddesi. 2. NASA’nın Mars’a gönderdiği uzay aracıBir haber ajansı. 3. Ağır yüklerDeğerli bir orkide türü. 4. Haber toplama ve yayma işiyle uğraşan kuruluş. 5. Çek Cumhuriyeti’nde bir ırmakEski bir Mezopotamya uygarlığı. 6. Dök hücrelerindeki kromozon sayısını yarıya indiren bölünme, redüksiyon bölünmesiAET bünyesinde yer alan Nükleer Enerji Ajansı’nın kısaltmasıHırvatistan’da, Adriya denizi kıyısında bir kent. 7. Omurgalı hayvanlardan, amfibyumlar sınıfının, vücut ve kuyrukları uzun, bacakları zayıf, birçok semender türlerini içine alan bir alt takımıAmazon’daki bataklık, sık ormanlara verilen adBir nota. 8. Açık gecelerde gökyüzünde boydan boya görülen uzun yıldız kümesi, KehkeşanBaş, kumandan. 9. Talyumun simgesiKemiklerin toparlak ucuTirsibalığı. 10. GezegenKalıtsal. 11. KaçmaZeoit grubundan hidratlı doğal kalsiyum alüminosilikat. 12. Bir kan grubuKuzey Afrika’da tek hörgüçlü deveye verilen adIrak’ta iktidardayken ABD’nin istilasıyla kapanan parti. 13. Mikropla oluşan, mikropluElektrik akımında şiddet birimiMolibdenin simgesi. 14. “Koyan” anlamıyla sözcüğe ulanan sonekMaunErkek ve dişi gametin birleşmesiyle oluşan döllenmiş hücre. 15. BalCiva yerine bir maden kutu kullanmak temeline dayann kadranlı barometreİsveç’teki işçi sendikası. 16. Kadın hastalıkları, jinekolojiOrtaçağ’da Orta Avrupa’da yaşayan bir ulusKırgızistan para birimi. 17. Bir soru sözüBüyük sıçanKulağın duyabildiği titreşimAlmanca “evet”. 18. Belli bir bölgede yetişen hayvanların tümü, direyArgoda liraTurnusolün mavi rengini kırmızıya çevirmek özelliğinde olan ve bileşimindeki hidrojenin yerine maden alarak tuz oluşturan hidrojenli bileşik. 19. Hem denizde, hem tatlı sularda yaşayan, eti beğenilen, irice bir balıkDoğuştan meme ucu yokluğu. 20. “İç imdi iç şarabını / ... bir yana hicabını” (Recaizade Ekrem)Vietnam takviminde yılbaşıGözde oluşan ince tabaka. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1A Y K U T B A R K A A T E L İ İ MA 2 L O İ R E NEOL İ T İ K L AGAR 3BM A T MO S F E R K K A V A R A 4Ü R Ü N İ F UMA Y L U A P İ S 5M A S İ D E A L D E C AME RON 6 İ TUV A LU AED İ CUL A EN 7N E T AS RAS İ ZA L E ARE 8 K A A N MU N E N R N A L M F 9O L T O N OMA T O P E A L AMU T 10 K E E V E T L A T A AR I BE Y İ 11 Ü M İ T P E L İ T L E T Z 12 L SAD L A T S İ T ARE 13 E M A N E T M V İ R Ü S YÖN 14 R U ODAK KENAN LO 15 MA L E R A ME T İ L E N ilginç SORULAR Beynin gelişmesinde müziğin etkisi Soru:Müzik dersleri çocukların zekã gelişimini nasıl etkiler? Yanıt: Son yıllarda 4 ile 15 yaş arasındaki çocuklar üzerinde yapılan bazı bilimsel araştırmalar, müzik derslerinin çocukların beyinsel gelişimini olumlu etkilediğini ortaya koyuyor. Bu alanda Hong Kong Çin Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada 6 ile 15 yaşları arasındaki 90 erkek çocuk incelendi. Bu çocukların yarısı okul orkestrasında keman çalıyordu, yarısı ise hiç müzik eğitimi almamıştı. Diğer bir çalışma ise Toronto Üniversitesi’nde yürütüldü. Burada 6 yaşında 144 çocuk incelendi. Bu çocukların arasından gelişigüzel seçilen bazı çocuklar piyano dersi alırken, kalanına müzik ile ilgili bir eğitim verilmedi. Bilim adamları bir müzik aletini çalmayı öğrenen çocukların matematiksel yeteneklerinin ve Toplam IQ’larının arttığını ortaya koydu. Beklendiği şekilde, çocuklar bu dersleri ne kadar uzun süre alırsa beyin kapasiteleri de aynı oranda gelişiyordu. Son olarak Toronto’da Rotman Araştırma Enstitüsü ve McMaster Üniversitesi’nden bilim adamları, 4 ay gibi kısa bir süre alınan müzik derslerinin beynin gelişiminde belirgin bir gelişme sağladığını belirledi. Bu çalışmada müzik dersleri alan 46 yaş arasında bir grup çocuk bir yıl boyunca izlendi. Bu süre içinde çocukların beyinlerindeki nöron faaliyetleri ölçüldü. Bilim adamları bu genç Mozart’ları kontrol grubu ile karşılaştırdıklarında müzik dersi alan çocukların beyinlerinin farklı bir şekilde geliştiğini fark ettiler. Örneğin müzik derslerinin, beyindeki dikkat ile ilgili bilgi işleme merkezini geliştirdiğini gördüler. Bu çocukların bellek kapasitesi yaşıtlarından farklı olarak bir yıl içinde belirgin bir gelişme göstermişti. Bu arada müzik dersi almaktan vazgeçenlerin de kazandıkları becerileri tümüyle kaybetmedikleri anlaşıldı.. Kaynak: Popular Science, Aralık 2006 Gezegenlerin büyüklüğü Soru: Bir gezegen ne kadar büyük olabilir? Yanıt: "Büyüğü" ölçmenin kriteri nedir? "Büyük", çap büyüklüğü ile mi yoksa kütle ile mi ölçülmelidir? Önce kütle ile işe başlayalım. En ağır gezegenler kabaca Jüpiter’in kütlesinin 13 katıdır. Jüpiter ise Güneş Sistemi’nin en kütlesel gezegenidir ve Jüpiter’in kütlesi Dünya’nınkinin 318 katıdır. Bundan çok daha ağır olan bir kürede, iç kısımlar hidrojen çekirdeklerinin birbirine kaynayacağı kadar yoğunlaşır ve ısınır. Bu da nesneyi kahverengi cüce haline getirir. Kahverengi cüceler bir yıldızdan daha az ışık verir, fakat gezegen gibi ışık yayar. Fakat fiziksel genişlemeyi de hesaba katmak gerekir. HarvardSmithsonian AstroFizik Merkezi’nden Dimitar Saselov ağırlık konusunda şu bilgileri veriyor: Eğer bir gezegen çok ağırlaşırsa, kendi ağırlığı altında ezilir ve giderek küçülür. Jüpiter’den 13 misli ağır bir gezegenin çapı Jüpiter’in çapından daha küçüktür. Bu büyüklükteki bir gezegen hidrojen ve helyumdan oluşuyor ise, en büyük "kanat açıklığına" sahip olur. Yani Jüpiter’den yüzde 20 oranında daha geniştir. Bazı gezegenlerin bu kuralları ihlal ettiği görülür. Gizemli "kabarmış gezegenler" ve genç gezegenler çap sınırlarını aşarlar, fakat ısı –özellikle genç gezegenlerde bunların genişlemesine yol açar. Sasselov, son günlerde Jüpiter’den yüzde 40 oranında daha geniş bir bir gezegen keşfetti. Fakat Sasselov gezegenlerin yaşlanıp soğudukça , daha akla yatkın bir büyüklüğe gelinceye kadar küçüldüğüne dikkat çekiyor. Kaynak: Popular Science, Aralık 2006 d ü ş ü n BUL BAHÇEDEKİ PARALAR CBT 1026. sayıda yayınlanan "Bahçedeki Paralar" isimli bulmacanın metninde noksan kalmış bir paragraf olduğundan, tam metin olarak yeniden (ve özürler dileyerek) yayımlıyoruz. Hüsmen Ağa, bahçesinde ağaç dikmek için çukur kazarken, paslanmış bir metal kutu bulur. Kutuda 100 adet metal bilye vardır. (yaşları 40, 34 ve 26 olan) kardeşleri Akın, Bora ve Cenk’e (her birine yaşı kadar sayıda) bilyeleri paylaştırır. Bu kardeşler, bilyelerini kuyumcuya götürür. Bilyelerin kimisi az değerli metal, diğerlerinin de daha pahalı metal olduğuna göre hesap yapan kuyumcu, kardeşlerin her birine, getirdikleri bilye sayısına eşit tutarda para verdi. Hüsmen Ağa’nın yakın dostu olan kuyumcu sonradan Hüsmen Ağa’ya şunları söyledi: "Önce az değerli bilyeleri gerçek değerlerinden %20 eksik hesapladım, haksızlık olmasın diye de değerli bilyelerin her birinin gerçek değerine 6 kuruş ekleyerek hesap yaptım; her kardeşin payı yaşına eşit oldu. Sonra fark ettim ki az değerlilerden %20 kesinti yapmasaydım diğerlerine de 6şar kuruş ekleme yapmasaydım, (gerçek fiyatlarla da) sonuç değişmeyecekmiş." Düzenleyen: Necah Büyükdura CBT 1028/ 23 1 Aralık 2006