Katalog

GÖKYÜZÜ Zengin bir Aralık gökyüzüsü Hasan Esenoğlu, Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü (İzinli) ve Assist. Prof.., King Saud University College of Science Department of Physics and Astronomy, esenoglu@istanbul.edu.tr GÖKATLAS Gök atlası, 15 Aralık gece saat 21:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırm a k uzayı kavramada yararlı olur. Bu iş i ç i n gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırırak eşleştirmek yeterli. Hareketli cisimlerin (yapay uydular dahil) gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilir de. Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup yıldızı (Polaris) ve bu ay görülebilecek burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünde kalan Büyük Ayı takım yıldızını gece uzun süre ile yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer’in döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede tercih edilebilir tıpkı Yer’in yuvarlak olmasını öğreten uzaklaşan geminin görünümündeki ayrıntı örneklemesinde olduğu gibi. Temel bilim öğreticilerimiz derslerinde, kampizci etkenliklerinde ve benzerlerinde bu örneklemeden yararlanabilirler. Ayrıca, Büyük Ayı takım yıldızı Kutup yıldızını gösteriyor olması ve yön bulma bilgisi de kullanılabilir. 1011 Aralık sabahlarında saat 07 civarında kısa süreliğine JüpiterMarsMerkür üçü bir arada olacak. Üçlü, güneydoğuda ufuktan 8 derece yüksekte Akrep (Scorpius) takım yıldızında yer alıyor. Cisimler parlaklıklarından tanınabilir: en parlak olanı Jüpiter (1.7 kadir), Merkür az parlak (0.8 kadir), sönük ve kırmızı renkte olanı da Mars (+1.5 kadir). 10’unda sabah saat 07 civarında Ay ve Satürn yakın konumdalar. Görünümleri bu sayfadaki resimde verildi. İkili, gece de görülecek ama ayrık olarak ve ayrıca Aslan (Leo) burcunun en parlak yıldızı Regulus (+1.3) da ikiliye katılacak. 11’inde sabah 07 civarında AyRegulusSatürn ayrık dizge görünümündeler. Doğudan batıya uyduyıldızgezegen sıralısı güneydoğu tarafta görülebilir, bu sayfada resimde verildi. 121314 Aralık sabahlarında saat 07 ci91011 Aralıkta Jüpitervarında Mars MarsSatürn birarada ve Jüpiter kısa 10’unda AySatürn yakın süreliğine bir arada olacaklar. konumda 11’inde AyRegulusSatürn İkili güneydoğu tarafta ufka 8 dizgesi derece kadar 121314’ünde MarsJüpiter yakın konumda Akrep takım birarada yıldızında yer 14’ünde göktaşı yağmuru alacak. 15’inde sa15’inde AySpica yanyana bah saat 07 ci22’si kış dönencesi varında güney 25’inde AyUranüs birarada. tarafta Başak (Virgo) burcunun en parlak yıldızı Spica (+1.2 kadir) kalın hilal evredeki Ay ile yakın konumda olacak. İkili gece de görülecek ama ayrık olarak. Görünümleri bu sayfadaki resimde verildi. 22 Aralık saat 02:22’de Güneş Kış dönencesinde olacak. 25’inde akşam saat 21 civarında Uranüs, kalın hilal evredeki Ay ile yakın konumda olacak. İkili batı tarafta Kova (Aquarius) takım yıldızında yer alacak. Sönük gezegen (+5.9 kadir) ancak teleskop ile görülebilir, Ay’ın yakınında yer alması Uranüs’ü teleskopta kolay bulunmasını sağlayabilir. 9 ARALIK AYINDA GEZEGENLER CBT 1028/10 1 Aralık 2006 Aralık ayı boyunca Ay’ın evreleri resimde verildi. Yeniayilk ve son dördündolunay evrelere ulaşma saatleri de belirtildi. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir ve uygun gözlem geceleri seçilebilir. Ay, 2 ve 28 Aralık sırasıyla saat 02’de ve 04’de Yer’e en yakın (365925 ve 370330 km) ve 13 Aralık saat 21’de en uzak (404395 km) konumda bulunacak. Resimdeki fotoğraflar da çeşitli gökbilim sitelerinden alındı. Merkür, ay boyunca Güneş’e yaklaşacağından gezegen ay ortasına kadar sabahları saat 07 civarında Güneş doğmadan hemen önce kısa süreliğine görülebilecek. Merkür’ün parlaklığı 0.8 kadir kadar, güneydoğu tarafta sırasıyla Terazi (Libra) ve Akrep takım yıldızlarında yer alacak, yüksekliği en fazla 14 derece, görünümü de şişkinay evrede olacak. Venüs, ay boyunca Güneş’e yakın olduğundan sadece son birkaç akşam saat 17’de kısa süreliğine Yay (Sagittarius) takım yıldızında görülecek. Gezegen ufuktan 7 derece kadar yüksekte ve güneybatı tarafta –3.8 kadir parlaklığı ile gökyüzünde adeta ışıldayacak. Mars, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde sabahları 07 civarında kısa süreliğine gözlenebilecek. +1.5 kadir sabit parlaklıklı gezegen, güneydoğu tarafta ufuktan 8 derece yüksekte sırasıyla Terazi ve Yılancı (Ophiuchus) takım yıldızlarında yer ala cak. Jüpiter, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağında görülme süresi artacak şekilde ayın ilk haftasından itibaren sabahları 07 civarında kısa süreliğine gözlenebilecek. –1.7 kadir sabit parlaklıklı gezegen, güneydoğu tarafta ufuktan en fazla 16 derece yüksekte sırasıyla Akrep ve Yılancı takım yıldızlarında yer alacak. Satürn, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde akşam, gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar yaklaşık 9 saat süreliğine ufuktan en fazla 63 derece yüksekte doğudan güneybatıya doğru Aslan takım yıldızında görülecek. Sönük izlenecek gezegenin parlaklığı da +0.4 kadir. Uranüs, ay boyunca Güneş’e yaklaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren gece öncesi saatlere kadar 5 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +5.9 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 41 derece yüksekte güney tarafta Kova takım yıldızında yer alacak. Gezegen ve bulunduğu burç