Katalog

Kasım Ayında Gökyüzü rıca, gökyüzünde UranüsAy arasındaki açıklığın 5 derece \ f olduğu kestirilebilir... Yeniay I Kasım ayında çıplak 03:25 Ay yaşı:28 Ay yaşı:1 gözle kolay görülebilecek 9 11 12 parlak gezegenlerin konumları aşağıda. Merkür, Güneş'e yakın konumundan dolayı saen İlk dördün dece ufka yakın olarak ya ,19 17 Güneş doğmadan önce doğuda yada Güneş battıktan sonra batıda görülebilir. Merkür ay boyunca Güneş'e yakın olacağından sadece ilk 21 13 24 Şon birbuçuk hafta boyunca akdördün şamları Güneş battıktan heI) B men sonra büneybatıda Akrep takım yıldızında ve ayın en u/ak Yer'ln nydııdstnmsı 404370 km son günleri de sabahları Gü2S 29 neş doğmadan hemen önce Venüs güneydoğuda Terazi takım Uranüs yıldızında çok kısa süreliğiJüpiter ne görülebilecek. Gezegenin Satüm parlaklığı ilk günlerde 0.2 kadir parlaklığında olup gitcular Uranüs'ü (parlaklığı +5.8 kadir) ay Her iki gök cismi güneybatı tarafta ufuktan tikçe de sönükleşecek. Merkür ufuktan en boyunca Güneş'e yaklaşıyor olduğundan 8 derece yüksekte Yay takım yıldızında g^fazla 8 derece yükselecek. Dürbün veya tegörülme süresi azalarak akşam saatlerden rülecek. leskopu olan okuyucular gezegeni yaklaşık itibaren gece yarısına kadar yaklaşık yedi son dördün ve hilal evrelerinde görebilesaat süreliğine güneydoğudan itibaren güAyUranüs buluştnası: 10 Kasım Gücekler. Merkür ufka yakın bulunacağından neybatıya doğru yaklaşık 100 derecelik geneş battıktan hemen sonra akşam yaklaşık görülmesi yine de kolay olmayacak. niş bir aralıkta Kova takım yıldızında (yıl 17'den itibaren akşam 22 gibi geç saatlere Venus, akşamları Güneş battıktan heboyunca bu takım yıldızda kalmak üzere) kadar uzun süreliğine özellikle yakınlaşmamen sonra yaklaşık iki saat süreliğine sıragörebilecekler. Ufuktan en fazla 39 derece nın başlangıcı olan saat 17 civarında +5.8 sıyla Yılancı ve Yay takım yıldızlarında güyüksekte olacak. Meraklı okuyucular Urakadir parlaklığındaki Uranüs, sondördüne neybatı tarafta ufuktan en fazla 19 derece nüs'ün Hubble Uzay Teleskopu ile alınmış yakın evredeki Ay'ın 3 derece kadar kuzeyüksekte görülecek. Venüs yaklaşık 4.5 Satürn'ün halka yapısına benzeyen görüyinde yer alacak. Yakınlaşmada her iki cikadir artan parlaklığı ile gökyüzünde adenümdeki fotoğrafını http://photo.joursim güneydoğuda yaklaşık 27 derece yükta ışıldayacak. Dürbün veya teleskopu olan nal.jpl.nasa.gov/targetFamily/Uranus sitesekte Kova takım yıldızında görülecek. okuyucular gezegeni sondördün evrede gösinden görülebilirler. recekler. AySaturn buluşması: 22 Kasım saNeptun ise (parlaklığı +7.9 kadir) ay Mars, ay boyunca Güneş'ten yeteri boyunca Güneş'e yaklaşıyor olduğundan bah saat ()5'de +0.3 kadir parlaklığındaki uzakta olacağından akşam Güneş battıktan Uranüs'e benzer şekilde görülme süresi Satürn, ilkdördüne yakın evredeki Ay'ın 4 heman sonra başlamak üzere gece ve saazalarak akşam saatlerinden itibaren yakladerece güneyinde yer alacak. Her iki cisim bah saatlerine kadar (oniki saat gibi çok şık dört saat süreliğine güney tarafta Oğlak bu yakınlaşma sırasında güneyde ufuktan uzun süreliğine) doğudan ve batıya kadar takım yıldızında (yıl boyunca da bu burçta yaklaşık 71 derece yüksekte Yengeç takım yaklaşık 200 derece gibi çok geniş bir alankalmak üzere) görülebilir. Neptün ufuktan yıldızında görülecek. SatürnAy ikilisini birda Koç takım yıldızında yer alacak. Gezegeen fazla 32 derece yüksekte olacak. 8 Kaleştiren doğrultu tam kutup yıldızını göstenin batı taraftan Güneş ile olan açıklığı gisım'da saat 22'de Uranüs, ilkdördün evrerir ve ayrıca, gökyüzünde SatürnAy arasınderek artarak 7 Kasım'da Güneş'ten en deki Ay'ın 5 derece kuzeyinde yer alacak. daki açıklığın 4 derece olduğu kestirilebiuzak konumuna gelir ve artık tüm gece boBuna göre, UranüsAy ikilisini birleştiren lir... yunca görülebilir. Mars ufuktan en fazla 64 doğrultu tam kutup yıldızını gosterir ve ayderece yüksekte görülecek. Dolunaya yakın evrede bulunacak olan Mars'ın parlaklığı 2.3 den başlayarak 1.6 kadire kadar giderek artacak. Jüpiter, ay boyunca Güneş'ten yeni uzaklaşmaya başlayacağından ilk haftadan itibaren sabahları Güneş doğmadan önce kısa süreliğine Başak takım yıldızında 1.7 kadir değişmeyen parlaklığı ile güneydoğuda görülecek. Jüpiter giderek yükselecek şekilde ufuktan en fazla 19 derece yüksekte olacak. Satürn, Kasım ayı boyunca Güneş'ten uzaklaşacağından gece yarısından itibaren sabah Güneş doğuncaya kadar yaklaşık altı saat süreliğine doğudan güneye doğru 120 derece kadar geniş bir aralıkta Yengeç takım yıldızında görülecek. Gezegen ufuktan en fazla 66 derece gibi oldukça yüksekte ve ortalatna +0.2 kadir parlaklıkta olacak. Cassini uydusunun bu halkalı gezegen Satürn'ü ve en büyük ayı Titan'ın ilk kez en yakınından çekilmiş ayrıntılı resimleri ve bilgilendirmeler "http://saturn.jpl.nasa.gov/index.cfm" internet adresinde yenilenerek yer almaya devam ediyor... D Jj| B # Hangi gezegen ne zaman görülür? Kasım ayında akşam, gece ve sabaha doğru görülebilecek gezegenler çizelgede özetlendi. Akşam Uranüs Neptün Merkür (110) Venüs Gece Uranüs" Mars Satürn Mars Sabah Merkür (2930) Mars Satürn Jüpiter (430) Ay, Spica'yı örtecek: 28 Kasım sabah saat 06'da Başak takım yıldızının en parlak yıldızı Spica hilal evredeki Ay tarafından örtülecek. Her iki cisim güneydoğu tarafta ufuktan yaklaşık 23 derece yüksekte Başak takım yıldızında görülecek. Ay'ın arkasında kalacak olan Spica'nın parlakılığı +1.2 kadir olacağından örtülme olayı teleskopsuz çıplak gözle ve sabah Güneş doğuncaya kadar izlenebilecek. AyJüpiter buluşması: 29 Kasım sabah saat 07 civarında 1.7 kadir parlaklığındaki Jüpiter, kısa süreliğine ince hilal evredeki Ay'ın yaklaşık 3 derece kuzeyinde yer alacak. Her iki cisim bu yakınlaşmada güneydoğu tarafta ufuktan yaklaşık 21 derece yüksekte Başak takım yıldızında görülecek. Göktaşı yağmuru, Aslan (Leo) takım yıldızı civarından yağan Leonidler isimli göktaşı yağmuru 1421 Kasım tarihleri arasında görülebilir. En yüksek sayıya ise 18 Kasım'da ulaşır: saatte 100'ün üzerinde göktaşı görülebilecek. Yağmurlar dışındaki gece boyunca görülebilecek göktaşı sayısı ise ancak 6 veya 7 kadar oldukça az olmakta. Bu göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 18 Kasım'da gece yarısından sonrada yaklaşık saat 02'den itibaren sabah saatlerine kadar doğu yönünde ve ufuktan yaklaşık 27 derece yükseklikteki Aslan takım yıldızı bölgesine bakabilirler. Ayrıca, bir saatte sayılabilen göktaşı gözlem sonuçları da [email protected] adresine rapor edilebilir. Bu yazıda kaynakça olarak kısmen "The Astronomical Almanac 2005"den yararlanıldı. Bilim meraklıları okuyucuların evrensel bilimle uğraşmanın ayrıcalığını/heyecanını yaşamaları temennisi ve açık, ışık kirliliğinden uzak bir gökyüzü dileğiyle... * Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü (İzinli) ve Assist ProL, King Saud University Colleğe of Science Department of Physics and Astronomy ([email protected]) GEZEGENLER NEREDE? Dürbün veya teleskopu olan okuyu 972/115 Kasım 2005