Katalog

Ambalaj • Bugun gıda sektorunde surdurulen araştırma ve gelıştırme faalıyetlennm temel konularından bırı yıyeceklerm ambalajı ve korunmasıdır Nanomalzemelerle uretılen ambalajın "akülı" olması gerekır, çunku bunlarm çevre koşullarma uyum saglaması, kendı kendını onarması veya tuketıcıyı zararlı bır madde ıçerıyorsa uyarması beklenır Bugun nanoteknolojı yardımıyla uretılen gıda ambalajı orneklerı şunlardır • Kımyasal urun sektonmun devı Bayer'm Durethan adı altinda urettıgı saydam bır plastık tabaka kıl nanoparçacıklan ıçerıyor Bu nanoparçacıklar plastık boyunca serpılmıştır ve oksıjen, karbon dıoksıt ve nemın taze et veya dığer yıyeceklere ulaşmasını engeller Nanokıl aynca plastığm daha hafıf, sağlam ve ısıya dayanıkh olmasım sağlar • Amcol Internaüonal Corp 'ının bır yan kuruluşu olan Nanocor, plastık bıra şışelermde kullanılmak uzere bır nanokompozıt urettı Boylece bu şışelerde satılan bıraların raf omru 6 aya uzamış oldu Bılım adamlan nanokrıstallen plastığm ıçıne gomerek oksıjenın kaçmasını onleyenmolekulerbırbarıyerurettıler Nanocor ve Southern Clay Products şu anda bıra şışelennın raf om runu 18 aya çıkartacak bır plastık şışe uzennde çalışıyor • Fotograf makmesı fumı ureticısı olarak tanman Kodak nanoteknolojıden yararlanarak gıda urunlen ıçın antımıkrobı yal ozellıkler taşıyan bır ambalaj urettı Bu ambalaj ıçınde mıkrop barmdırmıyor Kodak aynca oksıjenı emerek yıyeceklerı taze tutan bır "aktıf ambalaj" malzemesı uzennde çalışıyor • Gıda sektorunun devlermden Kraft, ıçınde sensorlann gomulu oldugu nanoparçacık tabakalar uzermde çalışıyor Bu sensorlar yıyece^•F"^ w ğınıçmdeh zararlı mıkroplan tespıt ede jk. J f c r ' cek "Elektronıkdıl"adıvenlenteknolojı |HKk. ^~ ^d maddesı bozulmaya başladığı zaman ambaiajmm renk değıştırrnesını sağlıyor • Hollandah bılım adamlan yıyeceklerı bozulmaktan koruyan bır madde salgılayan ozel bır ambalaj malzemesı gehştırdı Koruyucu ambalaj, nanoteknolojı ıçeren bır bıyoaçma/kapatma duğmesı ıle aktıf hale gelıyor • ABD'de Purdue Unıversıtesı'nden bılım adamlan ABD Savunma Bakanlığınm malı destegı ıle elde taşmabılen bır supersensor uzermde çalışıyor Bu aletın gorevı spesıfık bır bakterıyı yıyecek ornegınden anmda tespıt etmek • Norveç Teknolojı Ensütusu (SINTEF), uzay ıstasyonlarmda kullanılmak uzere gelıştırdmış gaz geçırgen mce bır tabaka, yıyeceklerm ambalajlanmasmda koklu degışıkükleryaratacak Nanoteknolojı yardımıyla tabakaya yerleştırılmış kuçuk parçacıklar karbon dıoksıt gıbı kırlı havayı dışan pompalayacak Boylece yıyeceklerm raf omrunu kısaltan zararlı gazlar dışan atılacak Kurum aynca aynı tabakanm oksıjen ve etüen gıbı gazlarm yıyeceklerı bozmamasına çalışıyor Toprak temizliği Agır metaller veya PCB ler ıle kırlenmış topragı temızlemek ıçın nanoteknolojı ve nanoparçacıklardan yararlanılıyor ETC Group'tan Dr WeıXang Zhang, kırlı topraklara nano olçeklı demır enjekte ederek topragın tanma elverışlı hale getırılıp getırümeyeceğını araştırdı Parçacıklar yer altı sulanyla bırlıkte akarken, yolunun uzerındekı topraklan zehırlı maddelerden anndırdı Bu yontem topragı kazıp, kımyasal maddelerle temızlıkyapmaktan çok daha ucuz ve kolay Dr Zhang'ın nano olçeklı demırlı denemelermde bır ıkı gun ıçınde topragın kırlılık derecesının onemlı olçude azaldıgı tespıt edıldı Aynca nano olçeklı demınn toprakta altı ıle sekız hafta daha aktıf kaldıgı goruldu Bu sureden sonra demır parçacıklan erıyerek yer altı sulanna kanşıyor ve doğal demırden bır farkı kalmıyor Güvenli yiyecekler Bıyoteronzm tehdıdı nedenıyle son yıllarda gıda guven lıgı hukumetlerın ve gıda endustrısınm oncelıklen arasına gırdı ABDdebukonudagumrukyonetmelıklerınısıküaştınrken, AB ukelennde gıda kontrollerı gıderek artınlıyor Radyo frekans tanımlama teknolojısı (RFTD), gıda guvenlıgı kontrollennde otomatık ızleme olanagı sağlarken, nanoteknolojı sayesınde tarım sektoru yenı ızleme olanaklarına kavuştu Sozgelımı nano olçekh monıtorler, sıcaklık degışıkkklennı ızleyıp kaydederken, dığer nano cıhazlar zararlı boceklen tespıt edıp, gıda maddelerının ıçınde genetıgı degıştınlmış organızmalann (GDO) bulunup bulunmadıgını anında soyleyebüıyor Bu arada hayvancüık sektoru de deh dana hastalıgı gıbı tehdıtlere karşı etlenn guvenılırlıgmı sağlamak zorunda Bu amaçla Mıchıgan Unıversıtesı Kopelman Laboratuan'nda gelıştırılen ınvasıf olmayan bıyoanalıtık nanosensorlar, sıgırın tukuruk bezlerıne yerleştırderek, vırus çogalmaya ürsat bulamadan tespıt edılebılıyor Ismarlama içecek Kraft Foods'tan Manuel MarquezSanchez, gıda hammaddelerını nanokapsuller ıçme hapsetmeyı başardı Boylece Kraft'ın ethleşımlı "ısmarlanabüır" ıçecekler uretmesının yolu açılmış oldu Bu şekılde herkes aynı ıçecegı satın alacak, ancak tuketıcı ıçecegın rengını.tadınıveyogunlugunu kendı belırleyecek MarguezSanchez bu konuda şoyle konuşuyor "Nanokapsullen uretecek tek nolojıyı bır kez gelıştırdığınız zaman, tuketıcıye satın aldıgı urun uzerınde kontrol olanagını da saglıyorsunuz demektır" NANOTEKNOLOJI VE GIDA Nanoteknoloji gıda sektöründe devrim yaratacak Nanoteknolojı gıda sektorunun kronık sorunlannın pek çoguna çozum sunabılecek potansıyele sahıp Ancak bu buyuk potansıyelın kontrolden çıkıp zarar vermemesı ıçın belırlı kurallar çerçevesınde uygulanması gerehyor Helmut Kaıser Uluslararası Danışmanlık Şırkeü'nın nanogıda endustrısınm gelecegı konusunda yuruttugu araştırmaya gore bugun 2 6 milyar dolar olan nanogıda pıyasası 2010 yılında 20 4 milyar dolara yukselecek Şu anda dunyada 200'den fazla şırket bu konuda araştırma yapıyor ABD'nın lıderlıgını Japonya ve Çm ızlıyor Nanoteknolojının gıda sektorunde devnm mtelıgmde degışıklıkler yaratacagma manan uzmanlar, gelecekte yıyeceklerm molekul ve atomlannın şeMendınlerek tasarlanacagını üen suruyor Bır goruşe gore nano olçeklı bıyoteknolojı, gıda uretımı, ışlemesı ve ambalaj endustrısını temelınden degıştırecek Yıyeceklerm molekul ve atomlannı şekıllendırebüme yetenegı sayesınde gıda sektoru yıyeceklerı çok daha hassas ve bellı bır amaca yonelık olarak tasarlayabüecek Boylece malıyetler duşecek ve yıyecek fıyatlan ucuzlayacak, daha az su ve kımyasal madde gubre ve bocek oldurucu olarak tukeülecegı ıçın de uretımın verımlığı ve surdurulebılırblıgıartacak Sonuçtaatıkmıktanazalacakve daha az mıktarda enerjı tukeülmış olacak Bazı bılım adamlan gelecekte molekuler muhendıslık yoluyla toprak, tohum, çıftlık veya çıftçı olmadan sınırsız mıktarda yıyecek uretılebılecegmı üen suruyor Dolayısıyla kuresel açlık da ortadan kalkmış olacak Bu ıyımser goruşe katılanlar aynca nanoteknolojı sayesmde yıyeceklenn besm degenrun artacagmı ve yıyeceklerm yol açügı alenık rahatsızhklann da tanhe kanşacagını umut edıyor Bu konuda nano olçekte surdumlmekte olan araştırmalar, "aküh" malzeme ve sensorlar yoluyla, yıyecek guvenlıgı ve dayanıklıgmı artırma yolunda umut vencı gelışmelere onculuk edıyor Ote yandan Ingüız Bılımler Akademısı gıbı bazı bılımsel kuruluşlar, bu teknolojmm ınsan sağlıgı ve çevre uzermde yaratabılecegı olası tehhkelere dıkkat çekerek, gelışmelen ıhtıyatla ızlıyor Olası nsklenn mınımıze edılmesı ıçın guvenlık saglayıcı onlemlerm vakıt geçırmeden alınmasını tavsıye eden Akademı uyesı Profesor Ann Dowhng, "Nanoteknolojınm pek çok alanda saglıgı veya guvenlıgı tehdıt eden bır unsur ıçerdıgını sanmıyoruz Ancak parçacıklar soz konusu oldugunda boyutun onemı ortaya çıkıyor Nanoparçacıklar, aynı malzemenın daha buyuk parçalanna gore farklı davranıyor Bu ozellıgmden dolayı nanoparçacıklarm yaratacagı etkı onceden tahmm edüemez Dolayısıyla bu urunlerm tuketıcıye ulaşmadan once bagımsız bır bılımsel komıtenm onayından geçmesı gerekıyor" dıyor. 968/7 8 Ekim 2005